Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Bron: Svenska Orgelsällskapet

Övertorneå (Norrbotten), Sverige (Norrbottens län) - Övertorneå Kyrka

Doorverwezen vanaf: Stockholm - Deutsche Sankt-Gertruds-Kirche (Tyska Kyrkan), Hoofdorgel (1608 - 1779)

Gemeente: Övertorneå Kommun
Streek:Norrbotten
Adres: Matarengivägen 30, 957 31, Övertorneå

Beschrijving nr.: 2016416.

Gebouwd door: Paul Müller (1608)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1608	Paul Müller		nieuwbouw
1622	Per Erland Jönsson		uitbreiding
1625	George Herman		uitbreiding
1625	Philip Eisenmenger		uitbreiding
1651	George Herman		ombouw
1723	Martin Haak		uitbreiding
1742	Daniel Stråhle		wijzigen dispositie
1779	Matthias Svahlberg		overplaatsing
1856	Johan Gustaf Ek		wijzigen dispositie
1904	Nils Oskar Alm		wijzigen dispositie
1971	Grönlunds Orgelbyggeri		restauratie en uitbreiding

In 1607/1608 bouwde Paul Müller een orgel voor de Duitse Kerk in Stockholm. Het had oorspronkelijk twee manualen en pedaal. In 1622 en 1625 is het instrument verbouwd en uitgebreid met een rugpositief als derde manuaal door Per Jönssen (1622) en George Herman en Philip Eisenmenger (1925). Het orgel had van oorsprong ook een Brustwerk. Bij een grote verbouwing door George Herman in 1647-1651 is dit verwijderd, en werd een nieuw Öververk geplaatst. Martin Haak breidde het Öververk in 1723 uit met een Vox Humana. Daniel Stråhle verving de Nasat in 1742 door een Qvinta 1 1/3'.
In 1779 werd het orgel verkocht aan de kerk van Övertorneå, een dorp in noord-Zweden. Het was inmiddels meerdere malen gewijzigd. Omdat het orgel te groot was voor deze kerk is het rugpositief verwijderd en als apart orgel geplaatst in de kerk van Hedenäset. Matthias Svahlberg bouwde het instrument op in Övertorneå. Johan Gustaf Ek verving in 1856 de Vox Humana uit 1723 door een Fleut Amabile 4'. In 1904 is deze Fleut gewijzigd in een Täckfleut 4', en werd de Trompet vernieuwd door N.O. Alm.
In Övertorneå liet men in 1933 een nieuw orgel bouwen door J.W. Grönlund. Op advies van deze bouwer liet men het barokorgel zonder wijzigingen staan. Enkel de balgen werden verwijderd. Achter het orgel bouwde Grönlund het nieuwe orgel, dat in 1971 weer is afgebroken. Hierna werd het barokorgel gerestaureerd door Grönlund en uitgebreid met een vrij pedaal. Hierbij werd de dispositie-opgave van Gustaf Düben uit 1684 gevolgd.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1608	Stockholm	Deutsche Sankt-Gertruds-Kirche (Tyska Kyrkan)
1779	Övertorneå (Norrbotten)	Övertorneå Kirkka

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hauptwerk	11
- Oberwerk	7
- Pedal	7
Totaal aantal stemmen	25
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 467 Hz
Temperatuur	Werckmeister III

Dispositie
Huvudverk (C-c'''): Quintadena 16', Principal 8', Flachflöjt 8', Gedackt 8', Octava 4', Spitzflöt 4', Quinta 3', Octava 2', Mixtur 3 chor (1'), Cymbel 2 chor (2/3') - 1971, Trompet 8' - 1971.
Öververk (C-c'''): Gedackt 8', Octava 4', Täckflöjt 4' - 1856/1904, Quinta 3', Octava 2', Octava 1', Scharf 2 chor (2/3').
Pedalverk (1971) (C-d'): Subbas 16', Gedackt 8', Octava 4', Basun 16', Trumpet 8', Dulcian 8', Skalmeja 4'.
Overige registers: Fågelsång.
Koppelingen: Pedalverk - Huvudverk, Pedalverk - Öververk.

Vulstem	Samenstelling
Mixtur 3 chor (Huvudverk)	C: 1' - 2/3' - 1/2'. c°: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Cymbel 2 chor (Huvudverk)	C: 2/3' - 1/2'. c°: 1 1/3' - 1'. c': 2 2/3' - 2'.
Octava 1' (Öververk)	C: 1'. c': 2'. c'': 4'.
Scharf 2 chor (Öververk)	C: 2/3' - 1/2'. c: 1 1/3' - 1'. c'' ': 2 2/3' - 2'.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De oorspronkelijke dispositie was waarschijnlijk: Werck: Qwintadena 16', Principal 8', Octave 4', Querpfeiffe 4', Nasatt 3', Supra Octave 2', Mixtur, Cymbelen, Trummeth 8'. Brust Positiv: Gross Gedackt 8', Octave 4', Blockflöte 4', Supra Octave 2', Sivflit 1', Das Regal 8'. Pedal: Unter Bass 16', Grob Gedackt Bass 8', Octaven Bass 4', Baer Flöte 4', Trummete 8', Corneth 4'. Voor 1779 was de dispositie: Manual: Quintadena 16', Principal 8', Flachflöt 8', Gedackt 8', Octava 4', Spitzflöt 4', Quinta 3', Octava 2', Mixtur 3 chor, Trompet 16', Trompet 8'. Rückpositiv: Rohrflöt 8', Principal 4', Flöte 4', Quinta 3', Octave 2', Sesquialtera 2 fach, Scharff 3 fach, Fagott 16', Jungfrau Regal 8', Regal 8'. OberwerkL Gedackt 8', Octave 4', Rohrflöt 4', Octave 2', Quinta 1 1/2', Cimbel 2 fach, Vox Humana 8'. Pedal: Sub-Bass 16', Gedackt 8', Octava 4', Basun 16', Trompet 8', Dulcian 8', Trompet 4', Tremulant. Koppeln: Manual - Rückpositiv, Manual - Oberwerk, Pedal - Manual, Pedal - Rückpositiv.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De oorspronkelijke dispositie was waarschijnlijk:
Werck: Qwintadena 16', Principal 8', Octave 4', Querpfeiffe 4', Nasatt 3', Supra Octave 2', Mixtur, Cymbelen, Trummeth 8'.
Brust Positiv: Gross Gedackt 8', Octave 4', Blockflöte 4', Supra Octave 2', Sivflit 1', Das Regal 8'.
Pedal: Unter Bass 16', Grob Gedackt Bass 8', Octaven Bass 4', Baer Flöte 4', Trummete 8', Corneth 4'.

Voor 1779 was de dispositie:
Manual: Quintadena 16', Principal 8', Flachflöt 8', Gedackt 8', Octava 4', Spitzflöt 4', Quinta 3', Octava 2', Mixtur 3 chor, Trompet 16', Trompet 8'.
Rückpositiv: Rohrflöt 8', Principal 4', Flöte 4', Quinta 3', Octave 2', Sesquialtera 2 fach, Scharff 3 fach, Fagott 16', Jungfrau Regal 8', Regal 8'.
OberwerkL Gedackt 8', Octave 4', Rohrflöt 4', Octave 2', Quinta 1 1/2', Cimbel 2 fach, Vox Humana 8'.
Pedal: Sub-Bass 16', Gedackt 8', Octava 4', Basun 16', Trompet 8', Dulcian 8', Trompet 4', Tremulant.
Koppeln: Manual - Rückpositiv, Manual - Oberwerk, Pedal - Manual, Pedal - Rückpositiv.

Literatuur	Sveriges kyrkorglar / Sten L. Carlsson. - Lund : Håkan Ohlssons, 1973. Ars Organi 1/1988. Orgelinventarium : Bevarade klassiska kyrkorglar i Sverige / Einar Erici, R. Axel Unnerbäck. - Stockholm : Proprius Förlag, 1988. Orgel International 4/1998. Die Düben-Orgel der St.-Gertruds-Kirche zu Stockholm / Michael Dierks. - In: Ars Organi, 55. Jahrgang, Heft 2, Juni 2007.
Links	http://www.gronlunds-orgelbyggeri.se/instrument/oevertorneaa/ https://sv.wikipedia.org/wiki/%C3%96vertorne%C3%A5_kyrka

Overige bronnen

Jörg R. Becker