Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Arno Bekers. Datering: 13 May 2023.

Foto: Arno Bekers

Schwäbisch Hall, Deutschland (Baden-Württemberg) - Evangelische Sankt Michael-Kirche
Gemeente: Schwäbisch Hall
Streek:Württemberg
Adres: Am Markt, 74523, Schwäbisch Hall
Website: https://www.michaelskirche-sha.de/

Beschrijving nr.: 2005321.

Gebouwd door: Reinhart Tzschöckel (1980)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas en pijpwerk uit 1837 van E.F. Walcker & Cie.

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1837	E.F. Walcker & Cie.	27	nieuwbouw
1857	E.F. Walcker & Cie.		uitbreiding
1928	E.F. Walcker & Cie.	2166	restauratie en uitbreiding
1946-1970	E.F. Walcker & Cie.		wijzigen dispositie
1980	Reinhart Tzschöckel		nieuwbouw in bestaande kas

In 1837 bouwde Walcker een orgel voor de Sankt Michaelskirche in Schwäbisch Hall. Het werd in gebruik genomen op 24 september 1837. Het orgel is in 1857 door Walcker omgebouwd, en in 1927-1928 uitgebreid. De werkzaamheden van 1927 gebeurden naar plannen van Arnold Strebel, organist van de Stiftskirche in Stuttgart. Het orgel kreeg een electro-pneumatische tractuur, nieuwe windladen, en dertien nieuwe registers. Het totaal aantal stemmen was nu 47. De orgelkas moest breder worden gemaakt om alles te kunnen herbergen. In de jaren na 1946 werden verschillende romantische registers vervangen door meer barokke. Walcker voegde in 1970 nog een Oboe 8' toe aan het derde manuaal.
Het orgel is in 1979 afgebroken en vervangen door een nieuw orgel van de firma Tzschöckel. Hierbij gebruikte Tzschöckel een groot deel van de Walcker-registers en de oude orgelkas, die in de toestand van voor 1927 werd teruggebracht. Adviseurs waren Manfred Götz en Helmut Schick. Het grootste deel van de 34 overgebleven stemmen van Walcker is opnieuw gebruikt.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hauptwerk	14
- Positiv	13
- Schwellwerk	14
- Bombardwerk	7
- Pedal	13
Totaal aantal stemmen	61
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Electro-pneumatisch
Windlade(n)	Sleepladen

Dispositie
Hauptwerk (C-c''''): Praestant 16', Principal 8', Holzflöte 8', Quintade 8', Gambe 8', Oktave 4', Flöte 4', Fugara 4', Quinte 2 2/3', Superoktave 2', Groß-Sesquialter 2 fach (5 1/3' + 3 1/5'), Mixtur 5 fach (1 1/3'), Fagott 16', Trompete 8', Tremulant.
Positiv (C-c''''): Spitzflöte 8', Gedeckt 8', Principal 4', Rohrflöte 4', Nasard 2 2/3', Oktave 2', Waldflöte 2', Terz 1 3/5', Septime 1 1/7', Blockflöte 1', Scharff 5 fach (1'), Dulcian 16', Krummhorn 8', Tremulant.
Schwellwerk (C-c''''): Bourdon 16', Principal 8', Rohrgedeckt 8', Salicional 8', Vox Coelestis 8' (from f°), Oktave 4', Blockflöte 4', Dolce 4', Weitoktave 2', Salicet 2', Larigot 1 1/3', Sesquialter 2 fach (2 2/3'), Mixtur 5 fach (2 2/3'), Oboe 8', Tremulant.
Bombardwerk (C-c''''): Flûte Harmonique 8', Traversflöte 4', Cornet 5 fach (8'), Plein Jeu 5 fach (2'), Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.
Pedal (C-f'): Violon 32', Principal 16', Gedeckt 16', Nachthorn 2', Posaune 16'.
Kleinpedal: Oktave 8', Spitzgedeckt 8', Superoktave 4', Flötgedeckt 4', Zink 3 fach (5 1/3' + 3 1/5' + 2 2/7'), Rauschpfeife 5 fach (2 2/3'), Tromba 8', Clarine 4', Tremulant Kleinpedal.
Koppelingen: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Hauptwerk - Bombardwerk, Positiv - Schwellwerk, Positiv - Bombardwerk, Schwellwerk - Bombardwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv, Pedal - Schwellwerk, Pedal - Bombardwerk, Pedal - Bombardwerk-4', Generalkoppel.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De oorspronkelijke dispositie van Walcker uit 1837 was: I. Manual: Principal 16', Principal 8', Floete 8', Quintatoen 8', Viola di Gamba 8', Quintfloete 5 1/3', Octav 4', Hohlfloete 4', Flauto Dolcis 4', Waldfloete 2', Mixtur 6 fach (2 2/3'), Posaune 8'. II. Manual: Principal 8', Gedekt 8', Dolce 8', Salicional 8', Octav 4', Spitzfloete 4', Traversfloete 4', Octav 2', Cornett 3 fach (2 2/3'), Clarinett 8'. III. Manual: Gedekt 8', Dolcissimo 8', Salicional 8', Principal 4', Gedekt 4', Piccolo 2', Quint 1 1/3', Physharmonica 8' (Schwellbar). Pedal: Contre Baß 32', Principalbaß 16', Subbaß 16', Violonbaß 16', Octavbaß 8', Violoncello 8', Posaunen Baß 16', Serpent 16'. Koppeln: I. Manual - II. Manual, I. Manual - III. Manual, II. Manual - III. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual, Pedal - III. Manual. Na de ombouw van 1857 luidde de dispositie: I. Manual: Principal 16', Principal 8', Floete 8', Quintatoen 8', Viola di Gamba 8', Quintfloete 5 1/3', Octav 4', Hohlfloete 4', Flauto Dolcis 4', Waldfloete 2', Mixtur VI 2 2/3', Posaune 8'. II. Manual: Principal 8', Gedekt 8', Dolce 8', Salicional 8', Octav 4', Spitzfloete 4', Traversfloete 4', Octav 2', Cornett III 2 2/3', Clarinett 8'. III. Manual: Gedekt 8', Rohrfloete 8', Dolcissimo 8', Salicional 8', Principal 4', Gedekt 4', Piccolo 2', Physharmonica 8'. Pedal: Contre Baß 32', Principalbaß 16', Subbaß 16', Violonbaß 16', Octavbaß 8', Violoncello 8', Posaunen Baß 16', Serpent 16'. Na de uitbreiding van 1927 was de dispositie: I. Manual: Principal 16', Principal 8', Gedeckt 8', Flöte 8', Viola di Gamba 8' (1927), Quintflöte 5 1/3', Octav 4', Hohlflöte 4', Flöte 4', Nasard 2 2/3' (1927), Waldflöte 2', Mixtur 5 fach (2 2/3'), Trompete 8' (1927). II. Manual: Quintatön 16' (1927), Principal 8', Gedeckt 8', Quintatön 8' (transmission), Dolce 8' , Salicional 8' , Octav 4' [**], Spitzflöte 4' , Traversflöte 4' , Octav 2' , Kornett III 2 2/3', Klarinette 8'. III. Manual (Schwellwerk): Lieblich Gedeckt 8' (1927), Gemshorn 8' (1927), Rohrflöte 8' , Salicional 8' , Harmonica 8' , Principal 4' , Nachthorn 4' (1927), Dolce 4' (1927), Flautino 2' , Sifflöte 1' (1927), Sesquialter 2 fach (2 2/3') (1927), Physharmonica 16' [1837/1927), Horn 8' (1927), Physharmonica 8'. Pedal: Violon 32' , Principalbaß 16' , Subbaß 16' , Violonbaß 16' , Gedecktbaß 16' (transmission), Octavbaß 8' , Cello 8' (1927), Gemshorn 8' (transmission), Choralbaß 4' (1927), Sesquialtera 2 fach (transmission), Posaune 16' , Serpent 16', Horn 8' (transmission). Koppeln: I. Manual - II. Manual, Oberoktavkoppel I. Manual - II. Manual, I. Manual - III. Manual, Unteroktavkoppel I. Manual - III. Manual, Oberoktavkoppel I. Manual - III. Manual, II. Manual - III. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual, Oberoktavkoppel Pedal - II. Manual, Pedal - III. Manual, Oberoktavkoppel Pedal - III. Manual, Oberoktavkoppel I. Manual, Oberoktavkoppel III. Manual. Spielhilfen: 2 freie Kombinationen, Frei einstellbare automatische Pedalumschaltung für das II. und III. Manual, Tutti, Crescendo-Walze, Koppeln aus Walze, Zungen ab, Manual 16' ab.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De oorspronkelijke dispositie van Walcker uit 1837 was:
I. Manual: Principal 16', Principal 8', Floete 8', Quintatoen 8', Viola di Gamba 8', Quintfloete 5 1/3', Octav 4', Hohlfloete 4', Flauto Dolcis 4', Waldfloete 2', Mixtur 6 fach (2 2/3'), Posaune 8'.
II. Manual: Principal 8', Gedekt 8', Dolce 8', Salicional 8', Octav 4', Spitzfloete 4', Traversfloete 4', Octav 2', Cornett 3 fach (2 2/3'), Clarinett 8'.
III. Manual: Gedekt 8', Dolcissimo 8', Salicional 8', Principal 4', Gedekt 4', Piccolo 2', Quint 1 1/3', Physharmonica 8' (Schwellbar).
Pedal: Contre Baß 32', Principalbaß 16', Subbaß 16', Violonbaß 16', Octavbaß 8', Violoncello 8', Posaunen Baß 16', Serpent 16'.
Koppeln: I. Manual - II. Manual, I. Manual - III. Manual, II. Manual - III. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual, Pedal - III. Manual.

Na de ombouw van 1857 luidde de dispositie:
I. Manual: Principal 16', Principal 8', Floete 8', Quintatoen 8', Viola di Gamba 8', Quintfloete 5 1/3', Octav 4', Hohlfloete 4', Flauto Dolcis 4', Waldfloete 2', Mixtur VI 2 2/3', Posaune 8'.
II. Manual: Principal 8', Gedekt 8', Dolce 8', Salicional 8', Octav 4', Spitzfloete 4', Traversfloete 4', Octav 2', Cornett III 2 2/3', Clarinett 8'.
III. Manual: Gedekt 8', Rohrfloete 8', Dolcissimo 8', Salicional 8', Principal 4', Gedekt 4', Piccolo 2', Physharmonica 8'.
Pedal: Contre Baß 32', Principalbaß 16', Subbaß 16', Violonbaß 16', Octavbaß 8', Violoncello 8', Posaunen Baß 16', Serpent 16'.

Na de uitbreiding van 1927 was de dispositie:
I. Manual: Principal 16', Principal 8', Gedeckt 8', Flöte 8', Viola di Gamba 8' (1927), Quintflöte 5 1/3', Octav 4', Hohlflöte 4', Flöte 4', Nasard 2 2/3' (1927), Waldflöte 2', Mixtur 5 fach (2 2/3'), Trompete 8' (1927).
II. Manual: Quintatön 16' (1927), Principal 8', Gedeckt 8', Quintatön 8' (transmission), Dolce 8' , Salicional 8' , Octav 4' [**], Spitzflöte 4' , Traversflöte 4' , Octav 2' , Kornett III 2 2/3', Klarinette 8'.
III. Manual (Schwellwerk): Lieblich Gedeckt 8' (1927), Gemshorn 8' (1927), Rohrflöte 8' , Salicional 8' , Harmonica 8' , Principal 4' , Nachthorn 4' (1927), Dolce 4' (1927), Flautino 2' , Sifflöte 1' (1927), Sesquialter 2 fach (2 2/3') (1927), Physharmonica 16' [1837/1927), Horn 8' (1927), Physharmonica 8'.
Pedal: Violon 32' , Principalbaß 16' , Subbaß 16' , Violonbaß 16' , Gedecktbaß 16' (transmission), Octavbaß 8' , Cello 8' (1927), Gemshorn 8' (transmission), Choralbaß 4' (1927), Sesquialtera 2 fach (transmission), Posaune 16' , Serpent 16', Horn 8' (transmission).
Koppeln: I. Manual - II. Manual, Oberoktavkoppel I. Manual - II. Manual, I. Manual - III. Manual, Unteroktavkoppel I. Manual - III. Manual, Oberoktavkoppel I. Manual - III. Manual, II. Manual - III. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual, Oberoktavkoppel Pedal - II. Manual, Pedal - III. Manual, Oberoktavkoppel Pedal - III. Manual, Oberoktavkoppel I. Manual, Oberoktavkoppel III. Manual.
Spielhilfen: 2 freie Kombinationen, Frei einstellbare automatische Pedalumschaltung für das II. und III. Manual, Tutti, Crescendo-Walze, Koppeln aus Walze, Zungen ab, Manual 16' ab.

Literatuur	Die neue Orgel zu St. Michael Schwäbisch Hall / Reinhart Tzschöckel, Burkhart Goethe. - Schwäbisch Hall : Evangelische Kirchengemeinde, 1980. Orgeln in Württemberg / Helmut Völkl. - Neuhausen-Stuttgart : Hänssler-Verlag, 1986. - (110. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde). Eberhard Friedrich Walcker (1794-1872) : Zum Gedenken an seinen 200. Geburtstag (3. Juli 1994) / Ferdinand Moosmann, Rudi Schäfer. - Kleinblittersdorf : Musikwissenschaftliche Verlagsgesellschaft mbH, 1994.
Opnamen	Max Reger : Orgelwerke / Heinz Wunderlich. - Organum OGM 240024 (CD). Max Reger Orgelwerke 5 / Heinz Wunderlich. - Signum SIG X 2900 (CD). - 1993. Max Reger Orgelwerke 4 / Heinz Wunderlich. - Signum SIG X 2800 (CD). - 1993. Orgelwerke der Romantik - vol. II / Heinz Wunderlich, orgel m.m.v. Nelly Söregi-Wunderlich, viool. - Organum OR CD 871.012 (CD). - 1988. Orgelwerke der Romantik - vol. I / Heinz Wunderlich, orgel m.m.v. Nelly Söregi-Wunderlich, viool. - Organum OR CD 871.011 (CD). - 1988. Romantische Orgelmusik in der St. Michaelskirche Schwäbisch Hall / Hans Uwe Hilscher. - Motette-Ursina M 1063 (LP).
Links	https://musikanstmichael.de/hauptorgel/

Foto: Arno Bekers

Bron: firma Reinhart Tzschöckel