Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Marcel Pelt
Edam, Nederland (Noord-Holland) - De Swaen (Evangelisch Lutherse Kerk)
Gemeente: Edam-Volendam
Adres: Voorhaven 135, 1135 BP, Edam
Beschrijving nr.: 1000837.
Gebouwd door: Gideon Thomas Bätz (1809)
Het orgel bevat ouder materiaal: Fama 8' (tongwerk) uit 1770 van Christian Ernst Friederici
Technische gegevens
Dispositie
Manuaal I (C-f''', deling tussen b°/c'): Prestant 8', Fluit Travers 8' (discant), Octaaf 4', Quint 3', Mixtuur II-IV sterk (2') (B/D).
Manuaal II (C-f''', deling tussen b°/c'): Holpijp 8' (B/D), Roerfluit 4', Octaaf 2', Fama 8' (discant).
Pedaal (C-c'): Aangehangen.
Koppelingen: Klavierkoppel (gehalveerd).
Speelhulpen: Tremulant.
Foto: Marcel Pelt
Edam, Nederland (Noord-Holland) - De Swaen (Evangelisch Lutherse Kerk)
Gemeente: Edam-Volendam
Adres: Voorhaven 135, 1135 BP, Edam
Beschrijving nr.: 1000837.
Gebouwd door: Gideon Thomas Bätz (1809)
Het orgel bevat ouder materiaal: Fama 8' (tongwerk) uit 1770 van Christian Ernst Friederici
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1809 | Gideon Thomas Bätz | nieuwbouw | 1899 | G.F. Jurjaansz | diverse werkzaamheden | 1941 | Hendrick Wicher Flentrop | diverse werkzaamheden | 2023 | Van Rossum Orgelbouw | restauratie |
- Het orgel in de Lutherse Kerk in Edam, die gebouwd is tussen 1739 en 1741, dateert uit 1809. Het is gemaakt door Gideon Thomas Bätz. Het orgel kon worden gekocht dankzij een legaat van duizend gulden. Bätz had het instrument al gebouwd. Op het tweede manuaal is een Fama 8' aanwezig. Dit is een Trompetregister met enge bekers. Het is afkomstig van het orgel uit de Broederkerk van de Evangelische Broedergemeente te Zeist uit 1770. Dit orgel was gebouwd door Chr.E. Frederici, en werd in 1808 door Bätz gerestaureerd. Hierbij verving hij de Fama door een nieuwe Trompet 8'.
- Bij het plaatsen van het orgel kwam Bätz ruimte te kort. Om het orgel toch te kunnen opstellen plaatste hij het front op de balustrade, de beide balgen onder de klaviatuur en de hoofdwerklade onder in het orgel achter de balustrade. Op 15 november 1809 werd het orgel geëxamineerd door G. Veenman, organist van de Grote Kerk in Edam. Op 16 november is het in gebruik genomen. Het orgel is vrijwel niet gewijzigd. In 1941 is de windvoorziening door Flentrop geëlectrificeerd. De blaasbalg is in 1899 vervangen door G.F. Jurriaans.
- Het orgel is in 2022-2023 gerestaureerd door de firma Van Rossum. Het werd geheel hersteld is in januari 2023 herplaatst in de kerk. Het gebouw is niet meer als kerkgebouw in gebruik, en heeft de naam 'De Swaen' gekregen. Op 16 febuari 2023 is het orgel weer in gebruik genomen.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Manuaal I | 5 |
| - Manuaal II | 4 |
| - Pedaal | aangehangen |
| Totaal aantal stemmen | 9 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 415 Hz |
| Temperatuur | Valotti (1/6'-komma) |
| Winddruk | 62 mm |
Dispositie
Manuaal I (C-f''', deling tussen b°/c'): Prestant 8', Fluit Travers 8' (discant), Octaaf 4', Quint 3', Mixtuur II-IV sterk (2') (B/D).
Manuaal II (C-f''', deling tussen b°/c'): Holpijp 8' (B/D), Roerfluit 4', Octaaf 2', Fama 8' (discant).
Pedaal (C-c'): Aangehangen.
Koppelingen: Klavierkoppel (gehalveerd).
Speelhulpen: Tremulant.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur II-IV sterk | C: 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
Historische orgels in Edam bespeeld door Willem Poot. - Stichting Orgelkring Waterland (eigen beheer) (dubbel-lp). - 1984. |
| Links |
https://www.orgelnieuws.nl/batz-orgel-protestantse-kerk-de-swaen-edam-gerestaureerd/ |
 |
 |