Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Willem den Boer.

Foto: Willem den Boer

Madrid, España (Madrid) - Real Oratorio del Caballero de Gracia
Gemeente: Madrid
Streek:Castilla
Adres: Gran Via 17 B, 28013, Madrid
Website: http://www.caballerodegracia.org/

Beschrijving nr.: 2033294.

Gebouwd door: Albertus Johannes van Gruisen (1790)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1790 Albertus Johannes van Gruisen  nieuwbouw
1861 L. van Dam & Zonen  ombouw
1925 firma N.V. Van Dam  restauratie
1932 J.C. Sanders & Zoon  diverse werkzaamheden
1972 Mense Ruiter Orgelmakers  overplaatsing
1975 Mense Ruiter Orgelmakers  uitbreiding
2006 Sicco Steendam  diverse werkzaamheden
2011 Gerard de Graaf  overplaatsing
2011 Luis Magaz  overplaatsing

  • In 1790 bouwde Albertus van Gruisen een nieuw orgel voor de Nederlands Hervormde Schoterlandse Kerk in Heerenveen. Het instrument dat aan de kerk is geschonken uit een legaat van Martha Kinnema van Scheltinga, ter nagedachtenis aan haar echtgenoot, Menno Coehoorn Scheltinga, Grietman van Schoterland. Het had 18 registers op het hoofdorgel en het rugpositief, met een aangehangen pedaal. Het instrument werd ingehuldigd op 13 oktober 1790. In 1861 werd het herbouwd door de firma L. van Dam & Zn. Het had nu 19 registers. Pieter van Dam voerde een restauratie uit in 1925 en J.C. Sanders voerde reparaties uit in 1932. Het orgel werd in 1969 te koop aangeboden omdat het kerkgebouw moest worden gesloopt.
  • Het orgel is toen aangekocht voor de moderne Marturiakerk, Thorbeckelaan 197 in Assen, een kerk uit 1965 ontworpen door C.J. Groen. De kerk in Assen wilde eerst een orgel van De Koff uit 1915 (uit IJsselstein) kopen, maar koos uiteindelijk voor het orgel van Van Gruisen. Mense Ruiter restaureerde het en installeerde het instrument in de Marturiakerk in Assen. Hij heeft het front iets aangepast. De drie grote beelden met voorstellingen van geloof, hoop en liefde konden niet meer geplaatst worden. Ze kwamen in 1978 terecht op het orgel van de Koepelkerk in Leeuwarden. Op 20 mei 1972 kon het orgel in Assen worden ingewijd. In 1975 werd een vrij pedaal met negen registers geïnstalleerd, waarbij een deel van het werk door vrijwilligers werd gedaan. Zeven registers kwamen van twee andere orgels: uit IJsselstein (De Koff) en uit de Julianakerk in Scheveningen (H. van Gelder). Twee registers zijn nieuw gemaakt door Mense Ruiter.
  • De Marturiakerk sloot op 1 januari 2003 haar deuren. In het voorjaar van 2006 is het gebouw gesloopt. Het orgel is gedemonteerd en opgeslagen door Sicco Steendam. Het was niet mogelijk om het instrument te verplaatsen naar een kerk in Friesland of Drenthe. In 2010-2011 werd het orgel gerestaureerd door Luis Magaz in samenwerking met Gerard de Graaf en overgebracht naar het Real Oratorio del Caballero de Gracia in Madrid. Het pedaal is teruggebracht tot vier registers. Op 21 juni 2011 werd het orgel ingewijd met een concert van Miguel Bernal.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1790HeerenveenHervormde Kerk (Schoterlandse Kerk)
1972AssenMarturiakerk
2011MadridReal Oratorio del Caballero de Gracia

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk11
- Bovenwerk10
- Pedaal4
Totaal aantal stemmen25
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quintfluit 3' - oorspronkelijk op het Bovenwerk, Octaaf 2', Tertiaan I-II sterk, Cornet III sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8' (B/D) - 1932, Tremulant.
Bovenwerk (C-f'''): Viola di Gamba 8', Fluit Dolce 8', Fluit Travers 4', Salicet 4', Woudfluit 2', Nasard 1 1/3', Sesquialter II sterk (discant) - 1972, Carillon II sterk, Scherp III-IV sterk - 1972, Clarinet 8' - 1861, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbajo 16', Bajo 8', Octava 4', Fagot 16'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie uit 1790 was:
    Manuaal: Bourdon 16', Praestant 8', Holfluit 8', Octaaf 4', Spitsfluit 4', Quint 3', Superoctaaf 2', Carlion III sterk, Mixtuur IV-V-VI sterk, Trompet 8' (gedeeld).
    Rugwerk: Fluit Doux 8', Fiool de Gamba 8' (discant), Praestant 4', Fluit d'Amour 4', Nazat 3', Woudfluit 2', Sexquialter III-IV sterk, Dulciaan 8'.
    Twee tremulanten, pedaalkoppeling rugwerk, pedaal aangehangen aan manuaal.

  • De dispositie in Heerenveen in 1969 luidde:
    Manuaal: Bourdon 16', Violon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Violon 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk, Trompet 8'.
    Positief: Prestant 8' (Discant), Viola di Gamba 8', Flui Dolce 8', Salicet 4', Fluittravers 4', Quintfluit 3', Woudfluit 2', Carillon II sterk, Clarinet 8'.
    Pedaal: Aangehangen.

  • De dispositie luidde in Assen vlak voor de demontage:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quintfluit 3' - oorspronkelijk op het Bovenwerk, Octaaf 2', Tertiaan I-II sterk, Cornet III sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8' (gedeeld) - 1932, Tremulant.
    Bovenwerk: Viola di Gamba 8', Fluit Dolce 8', Fluit Travers 4', Salicet 4', Woudfluit 2', Nasard 1 1/3', Sesquialter II sterk (discant) - 1972, Carillon II sterk, Scherp III-IV sterk - 1972, Clarinet 8' - 1861, Tremulant.
    Pedaal: Prestant 16' - Scheveningen, Bourdon 16' - 1975, Octaaf 8' - 1915, Bourdon 8' - Scheveningen, Octaaf 4', Nachthoorn 2' - 1943, Ruispijp IV sterk - 1943, Bazuin 16' - 1975, Trompet 4' - Scheveningen.
    Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.

Literatuur
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 65 nr. 11, november 1969.
  • Frieslands orgelpracht : deel I 1500-1800 / Jan Jongepier. - Sneek: Boeijenga, 1970.
  • Orgels in Friesland - deel 1 / Maarten Seybel. - Baarn: De Praestantspers, 1970.
  • Orgelbouwnieuws : Het orgel in de Gereformeerde Marturiakerk te Assen / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 68 nr. 6, juni 1972.
  • Het orgel in de Marturiakerk te Assen / William Janssen. - In: De Orgelvriend, jrg. 17 nr. 3, maart 1975.
  • Orgel Marturiakerk Assen voltooid / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 71 nr. 7/8, juli/augustus 1975.
  • Excursienieuws : 19 april 1980 - Assen / A. Bijvank. - In: De Orgelvriend, jrg. 22 nr. 4, april 1980.
  • Orgelberichten in de Nederlandsche Jaerboeken (1747-1765) en de Nieuwe Nederlandsche Jaerboeken (1766-1798) / F.W. Huisman. - In: De Mixtuur, nr. 38, maart 1982.
  • Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
  • Nieuws en berichten uit de orgelwereld : Orgel Asser Marturiakerk naar Madrid / Gerco Schaap [red.]. - In: De Orgelvriend, jrg. 53 nr. 11, november 2011.
Opnamen Postludium : Wietse Meinardi bespeelt het orgel van de Marturiakerk te Assen / Wietse Meinardi. - Uitgave in eigen beheer WPM 0801 (CD). - 2008.
Links https://www.orgelsindrenthe.nl/nederlands/assen04.html

Foto: Willem den Boer.
Foto: Willem den Boer
Foto: Willem den Boer.
Foto: Willem den Boer
Foto: Willem den Boer.
Foto: Willem den Boer
Foto: Willem den Boer.
Foto: Willem den Boer
Foto: Willem den Boer.
Foto: Willem den Boer
Situation in Heerenveen. Foto: J.C. Sanders & Zn. Datering: 1932.
Foto: J.C. Sanders & Zn.
Situation in Assen. Foto: Wietse Meinardi.
Foto: Wietse Meinardi
Situation in Assen. Foto: Wietse Meinardi.
Foto: Wietse Meinardi
Situation in Assen. Foto: Wietse Meinardi.
Foto: Wietse Meinardi
Situation in Assen. Foto: Wietse Meinardi.
Foto: Wietse Meinardi
Situation in Assen. Foto: Wietse Meinardi.
Foto: Wietse Meinardi
Situation in Assen. Foto: Wietse Meinardi.
Foto: Wietse Meinardi
Situation in Assen. Foto: Wietse Meinardi.
Foto: Wietse Meinardi
Situation in Assen. Foto: Wietse Meinardi.
Foto: Wietse Meinardi