Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron
Baak, Nederland (Gelderland) - Sint Martinuskerk
Doorverwezen vanaf: Amsterdam - Rooms-Katholieke Schuilkerk "De Liefde" (1788 - 1849)
Gemeente: Bronckhorst
Streek:Achterhoek
Adres: Wichmondseweg 17, 7223 LH, Baak
Beschrijving nr.: 1008583.
Gebouwd door: Gradus en Henricus Gradussen (1892)
Het orgel bevat ouder materiaal: Pijpwerk en windlade uit 1788 van Abraham Meere
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
Technische gegevens
Dispositie
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16' (discant), Quintadena 8', Gamba 8' - 1892, Open Fluit 8' (discant) - 1892, Octaaf 4', Gemshoorn 4', Roerfluit 4', Fluit 2 2/3', Octaaf 2', Flageolet 1', Mixtuur-Cornet III sterk.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1960.
Koppelingen: Pedaalkoppel - 1960.
Overige bronnen
Foto: Piet Bron
Baak, Nederland (Gelderland) - Sint Martinuskerk
Doorverwezen vanaf: Amsterdam - Rooms-Katholieke Schuilkerk "De Liefde" (1788 - 1849)
Gemeente: Bronckhorst
Streek:Achterhoek
Adres: Wichmondseweg 17, 7223 LH, Baak
Beschrijving nr.: 1008583.
Gebouwd door: Gradus en Henricus Gradussen (1892)
Het orgel bevat ouder materiaal: Pijpwerk en windlade uit 1788 van Abraham Meere
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1788 | Abraham Meere | nieuwbouw | 1850 | Hendricus Dominicus Lindsen | overplaatsing | 1892 | Gradus en Henricus Gradussen | ombouw | 1960 | J.J. Elbertse & Zn. | restauratie en uitbreiding |
- Het orgel van de Sint Martinuskerk in Baak heeft een geschiedenis die teruggaat tot 1788. In dat jaar bouwde Abraham Meere een orgel voor de Rooms-Katholieke schuilkerk "De Liefde" in Amsterdam. Het orgel had een manuaal met dertien stemmen en aangehangen pedaal. In 1849/1850 bouwde Hendricus Lindsen een nieuw tweeklaviers orgel voor de kerk.
- Het oude werk werd ingenomen en is daarna verkocht aan de parochie te Baak voor de in 1837 in gebruik genomen kerk. Het kerkgebouw werd hiertoe voorzien van een orgelzolder. Vanwege ruimtegebrek werden de grootste 24 pijpen van de Bourdon 16' niet geplaatst. De kerk in Baak is in 1891 vervangen door een nieuwe neogotische kerk, ontworpen door Tepe.
- De gebroeders Gradussen kregen de opdracht voor het overplaatsen van het Meere-orgel. Dit werk werd in 1892 voltooid. Er werd een nieuwe neogotische orgelkas gemaakt. Deze kreeg een plaats op de orgelzolder tegen de noordmuur. Gradussen plaatste tien pijpen uit het Meere-front opnieuw in het front, maar nu niet sprekend. Verder werd een nieuwe windvoorziening aangelegd, de klaviatuur werd vernieuwd en de mechanieken werden deels nieuw gemaakt. Van Meere nam Gradussen de windlade, het pijpwerk (op twee stemmen na) en een deel van de tractuur over. De Cornet werd vervangen door een Openfluit 8', en de Trompet door een Gamba 8'.
- In 1960 is het orgel door Elbertse gerestaureerd. Zij plaatsten een vrij pedaal, dat los van het orgel onder het venster aan de westzijde is geplaatst. Dit pedaal bestaat uit één register, een Subbas 16'. Het pedaal was hierna niet langer aangehangen, maar kon door middel van een pedaalkoppel aan het manuaal worden gekoppeld. In de loop van de tijd is er verschillende keren aan het orgel gewerkt. Daarbij zijn de mechanieken deels gewijzigd en ook zijn verschillende registers geheel of gedeeltelijk vernieuwd.
- Het kerkgebouw is per 3 juli 2023 verkocht aan een particulier. Deze heeft plannen er een culturele bestemming aan te geven, met behoud van het orgel.
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
| 1788 | Amsterdam | Rooms-Katholieke Schuilkerk "De Liefde" |
| 1850 | Baak | Oude Sint Martinuskerk |
| 1892 | Baak | Sint Martinuskerk |
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Manuaal | 11 |
| - Pedaal | 1 |
| Totaal aantal stemmen | 12 |
| Toetstractuur | Mechanisch, Electropneumatisch (pedaal) |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
Dispositie
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16' (discant), Quintadena 8', Gamba 8' - 1892, Open Fluit 8' (discant) - 1892, Octaaf 4', Gemshoorn 4', Roerfluit 4', Fluit 2 2/3', Octaaf 2', Flageolet 1', Mixtuur-Cornet III sterk.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1960.
Koppelingen: Pedaalkoppel - 1960.
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Verschillende disposities |
Het orgel van Meere had oorspronkelijk als dispositie: Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Roerfluit 4', Quintfluit 3', Octaaf 2', Flageolet 1', Cornet IV sterk (discant), Mixtuur III-VI sterk (gedeeld), Trompet 8'. Pedaal: Aangehangen. |
| Literatuur |
|
| Links |
https://www.contactzutphen.nl/nieuws/cultuur/458228/st-martinuskerk-definitief-in-andere-handen-een-nieuwe-eigena |
- Klaas Rosier
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |