Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 30 December 2011.

Foto: Michiel van 't Einde

Stedum, Nederland (Groningen) - Bartholomeuskerk
Gemeente: Eemsdelta
Streek:Fivelingo
Adres: Hoofdstraat 1, 9921 PS, Stedum
Website: http://www.hervormdegemeente.nl/stedum-lellens-wittewierum-tenpost/

Beschrijving nr.: 1001215.
Groningen Orgelland nummer: 242. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3663 (Detail).

Gebouwd door: Builder unknown (1680)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1680	Builder unknown		nieuwbouw
1798	Dirk Lohman		ombouw
1939	Mense Ruiter Orgelmakers		ombouw
1946	Mense Ruiter Orgelmakers		restauratie en uitbreiding

Het orgel in Stedum is een geschenk van Johan Clant, collator te Stedum. De maker is niet bekend, hoewel lange tijd is gemeend dat Arp Schnitger de bouwer moet zijn geweest. Het is gebouwd in 1680. In 1798 verwijderde D. Lohman het rugwerk, en verving dit door een gebeeldhouwd paneel. In 1939 werd het orgel door Mense Ruiter gerestaureerd, waarbij de speeltafel naar de zijkant werd verplaatst. Mense Ruiter restaureerde het orgel in 1946, en breidde het tevens uit met een zelfstandig pedaal met electrische tractuur.
Henk Kwakernaat vermeldt in De Orgelvriend: 1851 Stedum, NH Kerk: Nieuwbouw van een orgel met 20 stemmen verdeeld over twee manualen en aangehangen pedaal (door Petrus van Oeckelen).

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	10
- Borstwerk	5
- Pedaal	6 (4)
Totaal aantal stemmen	21 (19)
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Temperatuur	Equal temperament
Winddruk	92,3 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Salicionaal 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Trompet 8'.
Borstwerk (C-g'''): Gedakt 8', Viola 8', Fluit 4', Gemshoorn 2', Sesquialtera II-III sterk, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Bourdon 32' - akoestisch, Bourdon 16', Bourdon 8' - unit, Prestant 8', Prestant 4', Prestant 2' - unit.
Koppelingen: Klavierkoppel, Pedaal - Hoofdwerk.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De dispositie in 1791 luidde: Hoofdwerk (C-c'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'. Borstwerk (C-c'''): Gedakt 8', Fluit 4', Octaaf 2', Sesquialter II sterk, Dulciaan 8', Tremulant. Pedaal (C-c'): aangehangen. G.W. Lohman vermelde: Het Orgel in de Hervormde Kerk te Stedum, Prov. Groningen, is gemaakt door D. Lohman, Zonen 1798, heeft 2 Handklavieren van C tot d 3, aangehangen pedaal van C tot d 1. Manuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 3, 4 st, Trompet 8'. Borstwerk: Gedackt 8', Fluit 4', Octaaf 2', Sexquialter 2 st, Dulciaan 8'. Tremulant, 2 afsluitingen, 1 Tremul., 3 blaasbalgen, 10 vt. lang, 5 1/2 vt breed. Voor de werkzaamheden van Mense Ruiter in 1939 was de dispositie: Hoofdwerk (C-c'''): Bourdon 16', Prestant 8', Salicionaal 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk. Borstwerk (C-c'''): Gedakt 8', Gamba 8', Fluit 4', Speelfluit 2', Tremulant. Pedaal (C-c'): aangehangen.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie in 1791 luidde:
Hoofdwerk (C-c'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
Borstwerk (C-c'''): Gedakt 8', Fluit 4', Octaaf 2', Sesquialter II sterk, Dulciaan 8', Tremulant.
Pedaal (C-c'): aangehangen.

G.W. Lohman vermelde:
Het Orgel in de Hervormde Kerk te Stedum, Prov. Groningen, is gemaakt door D. Lohman, Zonen 1798, heeft 2 Handklavieren van C tot d 3, aangehangen pedaal van C tot d 1.
Manuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 3, 4 st, Trompet 8'.
Borstwerk: Gedackt 8', Fluit 4', Octaaf 2', Sexquialter 2 st, Dulciaan 8'.
Tremulant, 2 afsluitingen, 1 Tremul., 3 blaasbalgen, 10 vt. lang, 5 1/2 vt breed.

Voor de werkzaamheden van Mense Ruiter in 1939 was de dispositie:
Hoofdwerk (C-c'''): Bourdon 16', Prestant 8', Salicionaal 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk.
Borstwerk (C-c'''): Gedakt 8', Gamba 8', Fluit 4', Speelfluit 2', Tremulant.
Pedaal (C-c'): aangehangen.

Literatuur

Een tweetal aanvullingen op Hess' Dispositiën uit 1774 / dr. Gustav Fock. - In: Het Orgel : Nederlandse Organisten Vereniging 1890-1960. - (Jubileumnummer van Het Orgel).
Ned. Herv. Kerk Stedum / Documentatie Orgelcentrum. - In: Het Orgelblad, jrg. 10 nr. 12, december 1967.
Ned. Herv. Kerk te Stedum / Meindert van der Galiën. - In: Het Orgelblad, jrg. 11 nr. 6/7, juni/juli 1968.
Reizend door het Nederlandse Orgellandschap : De provincie Groningen, 3 / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 3, maart 1976.
Langs kerken en kapellen : Orgeltocht door Nederland. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1977].
Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
Albertus Anthoni Hinsz, orgelmaker 1704-1785 / Willem Jan Dorgelo Hzn. - Augustinusga: Lykele Jansma, 1985.
Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel V Fivelingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1998. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 21).
Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).

Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Bron: Postcard	Bron: Postcard	Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde