Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout
Havelte, Nederland (Drenthe) - Clemenskerk
Gemeente: Westerveld
Adres: Uffelterkerkweg 1, 7971 PP, Havelte
Website: http://www.pkn-havelte.nl/
Beschrijving nr.: 1000937.
Groningen Orgelland nummer: 1110. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR2103.
Gebouwd door: Petrus van Oeckelen (1819)
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' - 1819/1855, Prestant 16' (discant) - 1855, Prestant 8' - front 1897, Holpijp 8', Salicionaal 8' - 1819/1855/1896, Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk - 1819/1989, Trompet 8' - 1819/1855, Muette.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8' - 1992; C-H uit Holfluit, Holfluit 8', Viola da Gamba 8' - 1819/1855; C-E uit Holfluit, Nachthoorn 8' - 1855, Fluit 4' - 1819/1855, Fluit 2' - 1819/1855, Dulciaan 8' (B/D) - 1855.
Pedaal (C-a°): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel (B/D).
Speelhulpen: Afsluiter Manuaal, Afsluiter Bovenwerk.
Foto: Janco Schout
Havelte, Nederland (Drenthe) - Clemenskerk
Gemeente: Westerveld
Adres: Uffelterkerkweg 1, 7971 PP, Havelte
Website: http://www.pkn-havelte.nl/
Beschrijving nr.: 1000937.
Groningen Orgelland nummer: 1110. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR2103.
Gebouwd door: Petrus van Oeckelen (1819)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1819 | Petrus van Oeckelen | nieuwbouw | 1819 | Johannes Wilhelmus Timpe | nieuwbouw | 1848 | Petrus van Oeckelen | overplaatsing | 1855 | Petrus van Oeckelen | uitbreiding | 1897 | L. van Dam & Zonen | overplaatsing | 1941 | Mense Ruiter Orgelmakers | diverse werkzaamheden | 1984 | Gebroeders Van Vulpen | restauratie | 1992 | Mense Ruiter Orgelmakers | restauratie | 2014 | Mense Ruiter Orgelmakers | restauratie |
- In het nog kleine Assen werd in 1817 de kloosterkerk uitgebreid. Koning Willem I gaf in 1818 toestemming om in deze (Hervormde) kerk een nieuw orgel te laten plaatsen. Het orgel is op 7 mei 1819 in gebruik genomen met een bespeling door W.G. Hauff uit Groningen, en het werd gebouwd door Petrus van Oeckelen. Deze toen nog volledig onbekende jonge orgelbouwer heeft het waarschijnlijk niet helemaal zelf gemaakt. Het meest voor de hand ligt dat het orgel gebouwd is door J.W. Timpe. Van Oeckelen heeft het in elkaar gezet en afgewerkt en er één register aan toegevoegd. Al in 1823 had het orgel ernstig te lijden door lekkage van het kerkdak. Het onderhoud van het orgel was eerst in handen van Matthias Martin, werkzaam bij de weduwe Freytag. Vanaf 1826 werd het onderhouden door Freytag en daarna door de firma Lohman. In 1847 en 1848 werd een nieuwe kerk gebouwd. Ondanks concurrentie van Lohman en Naber kreeg Van Oeckelen de opdracht tot overplaatsing en herintonatie. Op 30 april 1848 werd de nieuwe kerk in gebruik genomen, met het al geheel gereviseerde orgel. Organist van de kerk was dhr. C. Meyboom, die ook de bespeling verzorgde.
- Voor de nieuwe kerk bleek het orgel te klein te zijn. Van Oeckelen kreeg in 1853 de opdracht tot het uitbreiden met een tweede manuaal. Het orgel is op 11 juli 1855 goedgekeurd. Adviseur bij deze werkzaamheden was dhr. S.W. Trip uit Groningen. Het instrument werd gekeurd door dhr. S. Meijer, organist van de Nieuwe Kerk te Groningen. Het orgel bleef nu in onderhoud bij Van Oeckelen tot 1884. In 1894 verkeerde het in slechte staat. Men wilde ook graag een moderner en groter orgel. De firma Van Dam bouwde een nieuw orgel dat op 10 oktober 1896 in gebruik werd genomen. Het oude instrument werd opgeknapt en in 1897 in de Hervormde Kerk van Havelte geplaatst.
- Van Dam plaatste het orgel over naar Havelte. Zij vernieuwden de frontpijpen, verwijderden de Flageolet en de Holpijp 8' en wijzigden de Nachthoorn 4' in een Quintadeen 8'. Op 18 april 1897 werd het orgel in Havelte in gebruik genomen. Op advies van Arie Bouman werd in 1941 nog één en ander gewijzigd door Mense Ruiter. Hierbij werd de originele Mixtuur grotendeels vernieuwd en veranderd.
- Het orgel is gerestaureerd vanaf 1984, in drie fasen. Van Vulpen restaureerde in 1984 de windlade van het hoofdwerk. Mense Ruiter restaureerde in 1989 het pijpwerk van het hoofdwerk en in 1992 de rest van het orgel. Hierbij is de orgelkas, die donkergroen was, wit geschilderd. De restauratie wierp ook een nieuw licht op de herkomst van het pijpwerk. Veel materiaal is van Freytag. Het is derhalve waarschijnlijk dat Van Oeckelen grotendeels ouder pijpwerk gebruikte, dat hij mogelijk via Timpe had verkregen. Op 20 november 1992 is het geheel gerestaureerde orgel weer in gebruik genomen. De restauratie is begeleid door Onno Wiersma namens de Rijksdienst voor Monumentenzorg en Aart van Beek namens de Orgelcommissie van de Hervormde Kerk. Aart van Beek verzorgde de bespeling tijdens de officiële heringebruikname.
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
| 1819 | Assen | Oude Jozefkerk |
| 1848 | Assen | Jozefkerk |
| 1897 | Havelte | Hervormde Kerk |
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 10 |
| - Bovenwerk | 7 |
| - Pedaal | aangehangen |
| Totaal aantal stemmen | 17 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Temperatuur | Equal temperament |
| Winddruk | 76 mm |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' - 1819/1855, Prestant 16' (discant) - 1855, Prestant 8' - front 1897, Holpijp 8', Salicionaal 8' - 1819/1855/1896, Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk - 1819/1989, Trompet 8' - 1819/1855, Muette.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8' - 1992; C-H uit Holfluit, Holfluit 8', Viola da Gamba 8' - 1819/1855; C-E uit Holfluit, Nachthoorn 8' - 1855, Fluit 4' - 1819/1855, Fluit 2' - 1819/1855, Dulciaan 8' (B/D) - 1855.
Pedaal (C-a°): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel (B/D).
Speelhulpen: Afsluiter Manuaal, Afsluiter Bovenwerk.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur III-IV sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c'': 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. g'': 2' - 1 1/3' - 1 1/3' - 1'. c''': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. |
| Mixtuur III-IV sterk (Hoofdwerk) - 1941-1989 | C: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 2 2/3' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 2 2/3' - 1 3/5' - 1 1/3'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Groote Hervormde Kerk te Assen heeft 19 sprekende stemmen, twee klavieren en aangehangen pedaal. Van Oeckelen, uit Groningen, heeft dit werk omstreeks 1800 geleverd en in 1840 vergroot. Organist de Heer J.F.N. Orbes. Hoofdmanuaal: Prestant (disc.) 16', Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicionaal 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Fluit 2', Mixtuur 3, 4 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Holpijp 8', Holfluit 8', Viola di Gamba 8', Fluit 4', Nachthoorn 4', Fluit 2', Flageolet 1', Dulciaan 8'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Koppelingen, Afsluitingen, Ventiel. |
| Verschillende disposities |
|
| Literatuur |
|
| Opnamen |
De orgelmaker Petrus van Oeckelen : Geert Bierling, Anco Ezinga, Henk Gijzen, Jan Jongepier, Dick Sanderman, Piet Wiersma bespelen achttien van zijn instrumenten. - VLS Records VLC 1092 (3 CD's in een doos). - 1992. |
| Links |
https://www.orgelsindrenthe.nl/nederlands/havelte.html |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |