Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 11 May 2002.

Foto: Piet Bron

Farmsum, Nederland (Groningen) - Protestantse Kerk
Gemeente: Eemsdelta
Streek:Fivelingo
Adres: Op de Wierde 1, 9936 CK, Farmsum
Website: http://www.pgdelfzijl.nl/

Beschrijving nr.: 1000638.
Groningen Orgelland nummer: 410.

Gebouwd door: Nicolaas Anthonie Lohman (1829)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1829 Nicolaas Anthonie Lohman  nieuwbouw
1869 Petrus van Oeckelen  overplaatsing
1953 Mense Ruiter Orgelmakers  wijzigen dispositie
1976 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie
2016 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie

  • Het Lohman-orgel in de Hervormde Kerk te Farmsum is gebouwd voor de vorige kerk te Farmsum. Op 11 oktober 1829 werd het ingespeeld door de Groningse Martinikerkorganist Wilhelm Godlieb Hauff. Het orgel had 18 stemmen en een aangehangen pedaal. De kerk werd in 1869 afgebroken en vervangen door het huidige gebouw. Door Van Oeckelen werd het orgel in deze kerk geplaatst. Er werd tevens een vrij pedaal met acht stemmen gebouwd.
  • In de loop der jaren werd er niets aan het orgel gewijzigd, behalve het vervangen van de Quint 6' van het Pedaal door een Ruispijp III sterk door Mense Ruiter in 1953. Bij een restauratie in de jaren 1975/1976 werden door Mense Ruiter op twee open plaatsen originele Lohman-stemmen geplaatst: een Cornet op het hoofdwerk, afkomstig uit Nieuw-Scheemda (1810) en een Flageolet op het rugwerk, afkomstig uit de Martinikerk te Groningen (1816). Ook herplaatste hij de Quint 6', die nog altijd in zijn bezit was. Er werd tevens een opliggende tremulant op het Hoofdwerk geplaatst, die bediend wordt met de registerknop van de windlosser. Adviseur bij de restauratie was Klaas Bolt.
  • In verband met een restauratie van het kerkgebouw is het binnenwerk in 2012 overgeplaatst naar de werkplaats van Mense Ruiter. Herplaatsing duurde lang, in verband met aardbevingsschade aan het kerkgebouw. In 2016 kon het orgel weer worden opgebouwd. Daarbij zijn alle mechanieken nagelopen en zijn de tongwerken gereviseerd. Het is op 16 september 2016 weer in gebruik genomen. Op 17 september gaf Pieter Pilon een eerste concert op het

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk12
- Rugwerk8
- Pedaal8
Totaal aantal stemmen28
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
ToonhoogteWeense orkesttoon, een halve toon boven 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk75 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Bourdon 16', Praestant 8', Viool di Gamba 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (2 2/3') (discant) - 1810, Mixtuur III-IV sterk (1'), Trompet 8' (B/D), Vox Humana 8', Tremulant - 1976; opliggend.
Rugwerk (C-g'''): Fluit 16' (discant), Holpijp 8' (B/D), Fluittravers 8' (discant), Praestant 4', Fluit 4' - gedekt, Woudfluit 2', Flageolet 1' - 1816, Dulciaan 8' (B/D), Tremulant - inliggend.
Pedaal (C-d'): Praestant 16', Subbas 16', Violon 8', Holpijp 8', Quint 6' - gedekt, Octaaf 4', Bazuin 16', Trombone 8'.
Koppelingen: Manuaalkoppel (B/D), Pedaalkoppel Hoofdwerk.
Speelhulpen: 3 Afsluiters.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-IV sterk C: 1' - 2/3' - 1/2'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'.
Cornet III sterk discant c': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Farnsum is in 1829 door Lohman & Zoon geleverd en heeft 18 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Quintadena 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 3, 4 st., Trompet 8', Vox-Humana 8'.
Rugwerk: Prestant 4', Gedakt (disc.) 16', Holpijp 8', Fluit Trav. (disc.) 8', Fluit 4', Woudfluit 2', Dulciaan 8'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Afsluitingen, Koppeling.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Nederland... orgelland / mr. A. Bouman. - 3e geh.omgew.druk. - Leiden: Spruyt, Van Mantgem & De Does, 1964.
  • Bij de foto's / J.F. van Os. - In: Het Orgel, jrg. 62 nr. 10, oktober 1966.
  • Opdrachten. - In: Het Orgel, jrg. 71 nr. 10, oktober 1975.
  • Orgelbouwnieuws - disposities / Klaas Hinrichs. - In: De Orgelvriend, jrg. 20 nr. 12, december 1978.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Er staat een orgel in... / Gert Oost, Bert Wisgerhof, Piet Hartemink . - Baarn: Bosch & Keuning, 1983.
  • Het orgel in de Hervormde Kerk te Farmsum / Dirk Molenaar. - Groningen: Stichting Groninger Orgelland, 1988. - (Publicatie Stichting Groningen Orgelland ; 12).
  • Orgels in de gemeente Delfzijl / Adolf Rots. - Delftzijl : Culturele Raad Delfzijl, 1992.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel V Fivelingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1998. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 21).
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
  • Orgelrijk / Carel van Gestel. - Zaltbommel : Aprilis, 2003.
  • Het Lohman-orgel van Farmsum / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 50 nr. 5, mei 2008.
  • Lohman-orgel en kerk van Farmsum gerestaureerd / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 58 nr. 11, november 2016.
Opnamen
  • Het Lohman-orgel te Farmsum / Pieter Pilon. - Stichting Groningen Orgelland C96//2017 (CD). - 2017.
  • Pronkjuwelen in Stad en Ommeland : Het historische orgelbezit van de provincie Groningen / Sietze de Vries. - JSB Records (box met 5 CD's, DVD en boek). - 2009.
  • 1931-2000 Mense Ruiter Orgelmakers / Willem Tanke, Peter Westenbrink, Leonore Lub, Mattijs de Vreugd. - Mense Ruiter CD. - 2006. - Eigen uitgave.
  • Toccata festival / Martin Zonnenberg. - Te Deum 11 63582 (CD). - 1998.
  • Organ fantasia : Mozart / Thomas Trotter. - London 443 451-2 (CD). - 1996.
  • Al wat geest en adem heeft, looft den Heer die eeuwig leeft : Samenzang in de Grote of St. Bavokerk te Haarlem, de Nederlands Hervormde Kerk te Farmsum en de Domkerk te Utrecht / Klaas Bolt, orgelbegeleiding. - Magnificat MACD 04 (CD). - Opnamen uit de jaren 1978-1981.
  • Orgelhistorie in Groningen / Okke Dijkhuizen, Peter Westerbrink, Margreet Prinsen, Stef Tuinstra, Theo Jellema en Erwin Wiersinga. - Syncoop Produkties 5751 CD 114 (cassette met 3 CD's). - 1990. - Uitgave van de EO en de Stichting Groningen Orgelland.
  • Jaap Zwart jr., Euwe de Jong en Sybolt de Jong bespelen het Lohmanorgel te Farmsum. - OCF 88.01 (CD). - 1988.
  • Wilhelm Friedemann Bach (1710-1784) : Integraal orgelwerk / Leo van Doeselaar. - Etcetera 2003 (2LP). - 1985. - Recorded in Farmsum and Leeuwarden.
  • Wim van der Panne bespeelt het Lohman-orgel in de Grote Kerk te Farmsum. - Farmsum : Orgelcommissie Farmsum (eigen beheer) (LP). - 1979.
  • Bram Beekman en Piet Wiersma bespelen het Lohman-orgel in de Ned. Herv. kerk te Farmsum. - Farmsum : Orgelcommissie Farmsum (eigen beheer) : 6812 268 (LP). - 1977.
  • Geert Gringhuis bespeelt de orgels van de ned. herv. kerk te farmsum en de geref. kerk te barneveld / Geert Gringhuis. - 6802 639 (LP). - [1971].
  • Het Lohman-orgel in de Hervormde Kerk te Farmsum / Klaas Bolt. - Disco-Nederland: HMV (LP). - 1971.

Foto: Janco Schout. Datering: 8 May 2004.
Foto: Janco Schout
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Boek
Bron: Boek "Er staat een orgel in"
Foto: Piet Bron. Datering: 11 May 2002.
Foto: Piet Bron
Foto: Janco Schout. Datering: 8 May 2004.
Foto: Janco Schout
Foto: Piet Bron. Datering: 27 March 2018.
Foto: Piet Bron