Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 17 July 2016.

Foto: Piet Bron

Bad Frankenhausen, Deutschland (Thüringen) - Unterkirche
Gemeente: Bad Frankenhausen
Streek:Kyffhäuserkreis
Adres: Kantor-Bischoff-Platz 7, 06567, Bad Frankenhausen
Website: http://www.unterkirche.de/

Beschrijving nr.: 2027276.

Gebouwd door: Julius Alexander Strobel (1886)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1703 Johann Nordt  nieuwbouw
1843 Julius Alexander Strobel  ombouw
1886 Julius Alexander Strobel  nieuwbouw in bestaande kas
1956 Jehmlich Orgelbau  restauratie
1974 Gerhard Kirchner  wijzigen dispositie
1978 Schüßler Orgelbau  diverse werkzaamheden
2019 Eule Orgelbau  restauratie

  • Het orgel van de Unterkirche in Bad Frankenhausen is in de huidige vorm gebouwd door Julius Strobel in 1886. Het front dateert uit 1703 en is gemaakt door Johan Nordt. Al eerder, in 1842-1843, voerde Strobel uitgebreide werkzaamheden uit. Na de ombouw was het instrument een drieklaviers orgel met vijftig stemmen, gebouwd met mechanische tracturen en barker-hefbomen. Het werd in oktober 1886 gekeurd door A.W. Gottschalg, hoforganist te Weimar.
  • In 1956 is aan het orgel gewerkt door de firma Jehmlich, en in 1974 door Gerhard Kirchner. Hierbij is de dispositie gewijzigd: op het Positiv werden de Bordun 16' en de Schweizerpfeife 8' vervangen door een Dulcian 16' (1974) en een Italienisch Principal 1' (1956). Van het Schwellwerk werd de Salizional 8' in 1956 vervangen door een Spitzquint 1 1/3', en in 1974 de Clarinette 8' door een Krummhorn 8'. In 1978 breidde Hartmut Schüßler de pedaalomvang uit van 27 naar 30 tonen door het plaatsen van een nieuw pedaalklavier en een extra windlade.
  • In de jaren 2015-2019 is het orgel gerestaureerd door de firma Eule Orgelbau.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk15
- Positiv12
- Schwellwerk12
- Pedal10
Totaal aantal stemmen49
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 447,4 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk58 mm (Brustwerk), 80 mm (Hauptwerk & Oberwerk), 85 mm (Pedal)

Dispositie
Hauptwerk (C-f'''): Prinzipal 16', Quintatön 16', Prinzipal 8', Gedackt 8', Gamba 8', Hohlflöte 8', Flöte Harmonique 8', Quinte 5 1/3', Oktave 4', Gedackt 4', Quinte 2 2/3', Oktave 2', Mixtur 5 fach (2'), Cymbel 3 fach (1'), Trompete 8'.
Positiv (C-f'''): Prinzipal 8', Gamba 8', Bordunalflöte 8', Oktave 4', Bordunalflöte 4', Nasatquinte 2 2/3', Oktave 2', Italiänisch Prinzipal 1', Cornett 4 fach (4'), Mixtur 4 fach (2 2/3'), Dulcian 16', Oboe 8'.
Schwellwerk (C-f'''): Lieblich Gedackt 16', Geigenprinzipal 8', Lieblich Gedackt 8', Flauto Traverso 8', Harmonicaflöte 8', Vox Coelestis 8', Zartflöte 4', Fugara 4', Violine 2', Spitzquinte 1 1/3', Mixtura Aetherea 3 fach (2'), Krummhorn 8'.
Pedal (C-d'): Prinzipal 32' - C-Fis acoustic, Prinzipal 16', Violon 16', Subbaß 16', Prinzipal 8', Violon 8', Gedackt 8', Oktave 4', Posaune 16', Trompete 8'.
Koppelingen: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv.
Speelhulpen: Calcant, Windauslaß.

Literatuur
  • Orgelbau-Nachrichten. - In: Zeitschrift für Instrumentenbau, 4. Band, No. 32, 11. August 1884.
  • Orgelbaunachrichten. - In: Zeitschrift für Instrumentenbau, 7. Band No. 3, 21. October 1886.
  • Orgeln in Nord- und Westthüringen / Hartmut Haupt. - [Erfurt] : Thüringische Landesamt für Denkmalpflege, 1998. - (Arbeitshefte des Thüringischen Landesamtes für Denkmalpflege ; 13).
  • Die Strobel-Orgel der Unterkirche Bad Frankenhausen / Jiři Kocourek, Wolfram Hackel. - In: Ars Organi, Jhg. 61, Heft 4, Dezember 2013.
  • Zum Bild auf der Umschlag-Rückseite dieses Hefts : Die restaurierte Strobel-Orgel von 1886 in der Unterkirche Bad Frankenhausen / Jiri Kocourek. - In: Ars Organi, 69. Jhg., Heft 3, September 2021.
  • Ein Vierteljahrhundert voller Orgeln : Hermann Eule Orgelbau Bautzen 1997-2022 : Zum 150jährigen Werkstattjubiläum. - Bautzen : Hermann Eule Orgelbau, 2022.
Links http://www.strobel-orgel.de/
http://artern.thueringer-allgemeine.de/web/lokal/kultur/detail/-/specific/Strobel-Orgel-in-Bad-Frankenhausen-ernsthaft-in-Gefahr-1289161688
http://www.kyffhaeuser-nachrichten.de/news/news_lang.php?ArtNr=108851
https://www.ann-helena.de/orgelinfo/strobel-orgel-bad-frankenhausen/
Overige bronnen
  • Walter Hilbrands
YouTube