Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Arno Bekers. Datering: 31 July 2015.

Foto: Arno Bekers

Uppsala, Sverige (Uppsala län) - Domkyrka
Gemeente: Uppsala Kommun
Streek:Uppland
Adres: Domkyrkoplan, 753 10, Uppsala
Website: http://www.uppsaladomkyrka.se/

Beschrijving nr.: 2010494.

Gebouwd door: Åkerman & Lund (1871)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1871	Åkerman & Lund		nieuwbouw
1892	Åkerman & Lund		restauratie en uitbreiding
1940	Åkerman & Lund		ombouw
1976	Walter Thür Orgelbyggen AB		restauratie
2022	Åkerman & Lund		restauratie

In 1871 bouwde Per Larsson Åkerman een nieuw hoofdorgel voor de domkerk in Uppsala. Het werd gebouwd in de stijl van de franse orgelbouwer Aristide Cavaillé-Coll. Het instrument is het grootste romantische orgel in Zweden. In 1892 werd het front gewijzigd door Helgo Zettervall.
In de jaren 1939-1940 is het instrument door Åkerman & Lund verbouwd. Walter Thür voerde in 1976 een restauratie uit. De dispositie is bij deze ingrepen wel gewijzigd. In de jaren 2020-2022 voerde Åkerman & Lund een restauratie uit. De oorspronkelijke dispositie is daarbij hersteld. Het meeste pijpwerk was nog aanwezig. Bij een aantal registers ontbrak een klein gedeelte, doordat het was opgeschoven. De Voix Céleste is een oud register uit de voorraad van de orgelmaker, vervaardigd in de negentiende eeuw door Åkerman & Lund.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Huvudverk	14
- Positiv	12
- Svällverk	12
- Pedal	12
Totaal aantal stemmen	50
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen

Dispositie
Huvudverk (C-f'''): Principal 16', Borduna 16', Principal 8', Gamba 8', Flûte Harmonique 8', Rörflöjt 8' - 1871/2022, Kvinta 6' - 1871/2022, Oktava 4', Kvinta 3', Oktava 2', Cornett 3 kor (from c°), Mixtur 3 kor - 1976, Trumpet 16', Trumpet 8'.
Positiv (C-f'''): Borduna 16' - 1871/2022, Principal 8', Gemshorn 8' - 1871/2022, Fugara 8' - 1871/2022, Flûte Traversière 8', Gedackt 8', Oktava 4', Flûte Octaviante 4', Kvinta 3' - 1871/1976, Flageolette 2', Dulcian 16' - 1871/2022, Trompette Harmonique 8'.
Svällverk (C-f'''): Principal 8' - 1871/2022, Basetthorn 8', Salicional 8', Flûte Harmonique 8', Rörflöjt 8', Voix Céleste 8' - old, Gamba 4' - 1871/2022, Flûte Octaviante 4', Waldflöjt 2', Corno 8', Fagott-Oboe 8', Euphone 8'.
Pedal (C-d'): Principal 32', Principal 16', Violon 16' - 2022, Subbas 16', Kvinta 12', Violoncell 8', Oktava 4', Kontrabasun 32', Basun 16', Fagott 16', Trumpet 8', Clairon 4'.
Koppelingen: Huvudverk - Positiv, Huvudverk - Positiv 16' - 2022, Huvudverk - Svällverk, Positiv - Svällverk, Pedal - Huvudverk, Pedal - Positiv, Pedal - Svällverk, Huvudverk - Huvudverk 4' - 2022, Svällverk - Svällverk 16' - 2022.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De dispositie luidde van 1940 tot 1976: Huvudverk: Principal 16', Borduna 16', Principal 8', Flûte Harmonique 8', Gamba 8', Oktava 4', Rörflöjt 4', Kvinta 2 2/3', Oktava 2', Cornett 3 chor, Mixtur I 3-4 chor, Mixtur II 3-4 chor, Trumpet 16, Trumpet 8'. Positiv: Principal 8', Gedackt 8', Flûte Traversière 8', Oktava 4', Flûte Octaviante 4', Blockflöjt 2', Kvinta 1 1/3', Sesquialtera 2 chor, Scharf 4 chor, Rankett 16', Trompette Harmonique 8', Krumhorn 8'. Svällverk: Principal 8', Rörflöjt 8', Salicional 8', Principal 4', Flûte Octaviante 4', Ekoflöjt 4', Nasard 2 2/3', Waldflöjt 2', Ters 1 3/5', Mixtur 5 chor, Cymbel 3 chor, Corno 8', Euphon 8', Oboe 4'. Pedal: Principal 32', Principal 16', Subbas 16', Violin 16', Kvinta 10 2/3', Violoncell 8', Oktava 4', Kontrabasun 32', Basun 16', Fagott 16', Trumpet 8', Clairon 4'. Van 1976 tot 2020 was de dispositie: Huvudverk: Principal 16', Borduna 16', Principal 8', Flûte Harmonique 8', Gamba 8', Oktava 4', Rörflöjt 4', Kvinta 2 2/3', Oktava 2', Cornett 3 chor (c°-f'''), Mixtur I 3-4 chor (2'), Mixtur II 3-4 chor (1 1/3'), Trumpet 16, Trumpet 8'. Positiv: Principal 8', Gedackt 8', Flûte Traversière 8', Oktava 4', Flûte Octaviante 4', Flageolette 2', Kvinta 1 1/3', Sesquialtera 2 chor, Mixtur 4 chor, Dulcian 16', Trumpet 8', Cromorne 8', Tremulant. Svällverk: Principal 8', Rörflöjt 8', Salicional 8', Voix Céleste 8', Principal 4', Flûte Octaviante 4', Waldflöjt 2', Cornett 3 chor (c°-f'''), Mixtur 5 chor (1 1/3'), Fagott 16', Corno 8', Oboe 8', Tremulant. Pedal: Principal 32', Principal 16', Subbas 16', Kvinta 10 2/3', Violoncelle 8', Gedackt 8', Oktava 4', Basun 32', Basun 16', Fagott 16', Trumpet 8', Clairon 4'.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie luidde van 1940 tot 1976:
Huvudverk: Principal 16', Borduna 16', Principal 8', Flûte Harmonique 8', Gamba 8', Oktava 4', Rörflöjt 4', Kvinta 2 2/3', Oktava 2', Cornett 3 chor, Mixtur I 3-4 chor, Mixtur II 3-4 chor, Trumpet 16, Trumpet 8'.
Positiv: Principal 8', Gedackt 8', Flûte Traversière 8', Oktava 4', Flûte Octaviante 4', Blockflöjt 2', Kvinta 1 1/3', Sesquialtera 2 chor, Scharf 4 chor, Rankett 16', Trompette Harmonique 8', Krumhorn 8'.
Svällverk: Principal 8', Rörflöjt 8', Salicional 8', Principal 4', Flûte Octaviante 4', Ekoflöjt 4', Nasard 2 2/3', Waldflöjt 2', Ters 1 3/5', Mixtur 5 chor, Cymbel 3 chor, Corno 8', Euphon 8', Oboe 4'.
Pedal: Principal 32', Principal 16', Subbas 16', Violin 16', Kvinta 10 2/3', Violoncell 8', Oktava 4', Kontrabasun 32', Basun 16', Fagott 16', Trumpet 8', Clairon 4'.

Van 1976 tot 2020 was de dispositie:
Huvudverk: Principal 16', Borduna 16', Principal 8', Flûte Harmonique 8', Gamba 8', Oktava 4', Rörflöjt 4', Kvinta 2 2/3', Oktava 2', Cornett 3 chor (c°-f'''), Mixtur I 3-4 chor (2'), Mixtur II 3-4 chor (1 1/3'), Trumpet 16, Trumpet 8'.
Positiv: Principal 8', Gedackt 8', Flûte Traversière 8', Oktava 4', Flûte Octaviante 4', Flageolette 2', Kvinta 1 1/3', Sesquialtera 2 chor, Mixtur 4 chor, Dulcian 16', Trumpet 8', Cromorne 8', Tremulant.
Svällverk: Principal 8', Rörflöjt 8', Salicional 8', Voix Céleste 8', Principal 4', Flûte Octaviante 4', Waldflöjt 2', Cornett 3 chor (c°-f'''), Mixtur 5 chor (1 1/3'), Fagott 16', Corno 8', Oboe 8', Tremulant.
Pedal: Principal 32', Principal 16', Subbas 16', Kvinta 10 2/3', Violoncelle 8', Gedackt 8', Oktava 4', Basun 32', Basun 16', Fagott 16', Trumpet 8', Clairon 4'.

Literatuur	Sveriges kyrkorglar / Sten L. Carlsson. - Lund : Håkan Ohlssons, 1973. Inventarium över Svenska orglar : 1990: II Uppsala stift - Svenska Kyrkan i utlandet / Jan Håkan Åberg ; Tore Johansson [red.]. - Tostared : Förlag Svenska Orglar, 1991. Ars Organi 4/1996.
Links	https://sv.wikipedia.org/wiki/Uppsala_domkyrka#%C3%85kermanorgeln https://www.svenskakyrkan.se/uppsaladomkyrka/uppsala-domkyrkas-orglar https://www.svenskakyrkan.se/uppsala/nyheter/domkyrkans-akermanorgel-renoveras http://www.orgelanders.se/Orgelbilder/Uppsala.htm

Overige bronnen

Jörg R. Becker

Bron: Postcard	Foto: Marianne Smit	Foto: Johan Haaksma	Foto: Arno Bekers	Bron: Album cover	Foto: Marianne Smit
Foto: Marianne Smit