Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 7 June 2011.

Foto: Evert-Jan van der Leij

Sankt Florian, Österreich (Oberösterreich) - Augustiner Chorherrenstift ("Bruckner-Orgel")
Gemeente: Sankt Florian
Adres: Stiftstrasse 1, 4490, Sankt Florian
Website: http://www.stift-st-florian.at/

Beschrijving nr.: 2000539.

Gebouwd door: Franz Xavier Chrismann (1770)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1770 Franz Xavier Chrismann  nieuwbouw
1873 Matthäus Mauracher (jr.)  restauratie
1932 Gebrüder Mauracher  ombouw
1932 Max Dreher  diverse werkzaamheden
1980 Wilhelm Zika & Sohn  restauratie

Voor het grote Augustijnerklooster in Sankt Florian bouwde Chrismann in 1770 een enorm orgel, met drie manualen en 74 registers. Het was tot 1886 het grootste orgel in Oostenrijk. Het prachtige instrument werd beroemd doordat Anton Bruckner hier organist was. In 1873 vond men het tijd voor een modernisering. De firma Mauracher voerde de werkzaamheden uit. Meer dan 1500 pijpen verdwenen, en er ruim 1250 pijpen nieuw geplaatst. Het orgel kreeg nu 78 registers, en vier manualen. In het kader van de festiviteiten rond de honderdste geboortedag van Bruckner besloot men het orgel in 1932 wederom te modeniseren. De firma Gebrüder Mauracher restaureerden het orgel en bouwden het om naar een electrische tractuur. De firma Dreher & Flamm uit Salzburg leverden een nieuwe speeltafel. Het gevolg was dat het orgel nu 92 registers had. Toch kreeg het niet meer dezelfde prachtige klank en kracht als het oude werk van Chrismann had bezeten. Mede hierdoor werd besloten om het oude instrument te reconstueren. Wilhelm Zika kreeg hiervoor de opdracht. Het vierde manuaal werd behouden, maar kreeg verschillende modernere stemmen als bezetting, terwijl de andere drie manualen geheel in de geest van Christmann zijn opgezet. De speeltafel is modern, met electrische setzer-combinaties en vele speelhulpen. De drie werken van het vierde manuaal (Trompeten-, Regal- en Labialwerk) kunnen onafhankelijk van elkaar aan alle andere manualen en het pedaal worden gekoppeld.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hauptwerk20
- Positiv13
- Oberwerk20
- Trompeten- und Regalwerk10
- Labialwerk16
- Pedal24
Totaal aantal stemmen103
ToetstractuurMechanisch-Electrisch
RegistertractuurElectrisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hauptwerk: Praestant 16', Prinzipal 8', Oktav 8', Douceflöte 8', Flauto Hemilo 8', Quintadena 8', Cello 8', Alba 8', Oktav 4', Superoktav 4', Spitzflöte 4', Divinare 4', Quint 2 2/3', Nasard 2 2/3', Sedecima 2', Gemshorn 2', Flauto in XV 2', Quint 1 1/3', Mixtur 8 fach, Accordo 10 fach.
Positiv: Prinzipalino 8', Koppel 8', Falsetti 8', Echo 8', Ottava 4', Kleingedackt 4', Quintadecima 2', Flauto Condit 2', Decimanona 1 1/3', Vigesima Seconda 1', Vigesima Sesta 2/3', Vigesima Nona 1/2', Musette 8'.
Oberwerk: Contra-Prinzipal 16', Prinzipal 8', Voce Umana 8' - Labiaalstem, Flauto Commune 8', Traverso 8', Viola di Gamba 8', Sirene 8', Dulciana 8', Oktav 4', Quintadena 4', Flauto in Ottava 4', Salizetti 4', Dulciana 4', Ciuffoli prot. 2 2/3', Feldflöte 2', Ciuffoli Prot. 1 1/3', Mixtur 6 fach, Cornettini 3 fach, Bombeggi Bassi 8', Maschiotti 8'.
Trompeten- und Regalwerk: Trompete 16', Dulcian 16', Basson 16', Trompete 8', Krummhorn 8', Bärpfeife 8', Trompete 4', Geigendregal 4', Terzzimbel 3 fach, Rauschwerk 4-12 fach.
Labialwerk (in zwelkast): Rohrgedackt 16', Salizional 16', Rohrflöte 8', Nachthorn 8', Salizional 8', Grossnasat 5 1/3', Nachthorn 4', Portunalflöte 4', Salizional 4', Rohrnasat 2 2/3', Nachthorn 2', Gemshorn 1 3/5', Larigot 1 1/3', Septime 1 1/7', Sifflöte 1', None 8/9'.
Pedal: Prinzipal 32', Bordoni 32', Oktav 16', Prinzipal 16', Borduna 16', Quintadena 16', Violon 16', Gedackt 10 2/3', Oktav 8', Hohlflöte 8', Violoncello 8', Violon Gedackt 8', Gemshorn 5 1/3', Superoktav 4', Nachthorn Gedackt 4', Tertian 3 1/5', Schwegel 2', Accordo 12 fach, Cornett 4 fach, Bombardoni Grosso 32', Bombardoni Mezzanett 16', Dulcian 16', Trompete 8', Klarino 4'.
Koppelingen: Pedal - Hauptwerk, Pedal - Oberwerk, Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Oberwerk.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities Na de ombouw door Mauracher in 1932 luidde de dispositie:
Hauptwerk: Principal 16', Bordun 16', Principal 8', Quintade 8', Nachthorn 8', Spitzflöte 8', Flauto Major 8', Viola Baritono 8', Nasat 5 1/3', Oktave 4', Spitzflöte 4', Doppelflöte 4', Fugara 4', Quinte 2 2/3', Kornett 5 fach, Mixtura Major 4 fach (2'), Mixtura Minor 4 fach (1 1/3'), Trompete 16', Trompete 8', Klarine 4'.
Positiv: Orpheon 16', Quintade 16', Principal 8', Gedackt 8', Violoncello 8', Traversflöte 8', Dulciana 8', Dolce-Quintade 8', Oktave 4', Flöte 4', Salicet 4', Quinte 2 2/3', Oktave 2', Cornettino 4 fach, Mixtur 5 fach (2'), Corno 8'.
Oberwerk: Rohrflöte 16', Principal 8', Principal Baritono 8', Rohrflöte 8', Viola di Gamba 8', Falsetti Dolci 8', Oktave 4', Flöte 4', Dolce 4', Nasat 2 2/3', Flautino 2', Terz 1 3/5', Mixtur 4 fach (2'), Dulcian 16', Trompete 8', Krummhorn 8', Musette 4'.
Schwellwerk: Lieblich Gedackt 16', Principalino 8', Stillgedackt 8', Salicional 8', Philomela 8', Sirene 8', Echo 8', Suavial 4', Philomela 4', Dolcissimo 4', Flageolet 2', Echomixtur 4 fach (1 1/3'), Vox Humana 8', Schalmei 4'.
Pedal: Kontraprincipal 32', Subbaß 32', Principal 16', Subbaß 16', Violon 16', Bordun 16', Dolce 16', Quinte 10 2/3', Principal 8', Flöte 8', Violoncello 8', Gedackt 8', Dulciana 8', Quinte 5 1/3', Oktave 4', Nachthorn 4', Akkord 6 fach (4'), Mixtur 3 fach (2 2/3'), Kontrabombarde 32', Posaune 16', Fagott 16', Trompete 8', Bassethorn 8', Klarine 4'.
Literatuur
  • Die große Orgel des Abbate Franz Xaver Chrismann in St. Florian / Rudolf Quoika. - Mainz : Rheingold-Verlag, 1948. - (Orgel-Monographien ; 20).
  • Mixturen. - In: De Schalmei, 4e Jaargang Nr. 1, Januari 1949.
  • Neuzeitlicher Orgelbau / Paul Smets. - Mainz : Rheingold-Verlag, 1949.
  • Musik und Kirche 2/1951.
  • Die Brucknerorgel im Stifte St. Florian : Kurze Geschichte ihres letzten Umbaues 1945-1951 und Beschreibung ihres inneren Augbaues. - St. Florian : Stiftsbuchhandlung, 1951/1967.
  • Het Bruckner-orgel in St. Florian en Liverpool Metropolitan Cathedral / Jan Poelman jnr. - In: De Orgelvriend, jrg. 10 nr. 12, december 1968.
  • Orgeln in Österreich / Alois Forer. - Wien ; München : Verlag Anton Schroll & Co., 1973.
  • Orgels in Oostenrijk II : Het Brucknerorgel van St. Florian / J. van Lunenburg. - In: De Orgelvriend, jrg. 24 nr. 6, juni 1982.
  • Berühmte Orgeln : Meisterwerke europäischer Orgelbauer / Ursula und Ulrich Rüge. - Hamburg : Nikol Verlagsgesellschaft mbH, 1994.
  • Große Orgel in der Stiftskirche St. Florian / Karl Rehberger, Augustinus Franz Kopfreiter, Helmut Kögler. - Ried im Innkreis : Kunstverlag Hofstetter, 1998.
Opnamen
  • Anton Heiller : Sämtliche Orgelwerk - Complete Organ Works / Roman Summereder. - Ambiente ACD-2050 (3CD). - 2023.
  • Joh. Nep. David : Ausgewählte Orgelwerke Vol. 3 / Roman Summereder (organ) & Cornelia Horak (soprano). - Ambiente ACD-2045 (CD). - 2022.
  • Johannes Brahms : Sämtliche Orgelwerke / Andreas Etlinger. - TYXart Record Company TXA 16084 (CD). - 2020.
  • Bruckner-Orgel / Henco de Berg. - Prestare ZWF 3331593 (CD). - 2020.
  • Kaleidoskop : Die Brucknerorgel in St. Florian / Klaus Sonnleitner. - Spektral SRL4-12107 (CD). - 2013.
  • Anton Heiller : Das Orgelwerk Vol. 2 / Roman Summereder. - Ambiente ACD-2028 (CD). - 2013.
  • Anton Heiller : Das Orgelwerk Vol. 1 / Roman Summereder. - Ambiente ACD-2027 (CD). - 2013.
  • Enjott Schneider : Sacred Music Vol. 4 / Jürgen Geiger. - Ambiente ACD-3009 (CD). - 2009.
  • Die symphonische Bruckner-Orgel von St. Florian / Robert Kovács. - Spektral SRL 4-08032 (CD). - 2008.
  • Der grimmig Tod : Choralpartiten von Augustinus Franz Kropfreiter / Andreas Ettlinger, Klaus Sonnleitner. - Motette MOT 50861 (CD). - 2008.
  • St. Florian - Bruckner-Orgel / Edwin Horn. - Ursina-Motette MOT 13551 (CD). - 2007.
  • Orgelmusik an St.Florian : Augustinus Franz Kropfreiter an der Brucknerorgel der Stiftkirche. - Christophorus SCGLX 73774 (LP).
  • Augustinus Franz Kropfreiter an der Bruckner Orgel im Stift St. Florian. - Lesborne L 2376 (LP).
Links http://www.stift-st-florian.at/en/music/the-organ.html
YouTube Guilmant: Finale from Sonata No. 1 - Bruckner Organ St. Florian Austria / Daniel Oyarzabal (2010)


Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 7 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 7 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 7 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 7 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 7 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 7 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 7 June 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij