Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Jean Aubry

Rodez, France (Aveyron (12)) - Cathédrale Notre-Dame de l'Assomption
Gemeente: Rodez
Streek:Midi-Pyrénées
Adres: Rue Frayssinous, 12000, Rodez

Beschrijving nr.: 2000230.

Gebouwd door: Antoine Vernholles (1628)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1628	Antoine Vernholles		nieuwbouw
1676	Jean de Joyeuse		ombouw
1728	Jean-François Lépine		diverse werkzaamheden
1776	Joseph Isnard		restauratie en uitbreiding
1880	Théodore Puget & fils		wijzigen dispositie
1934	Théodore Puget & fils		ombouw
1986	Maison Férignac		reconstructie

In de kathedraal Notre-Dame te Rodez bouwde Vernholles in 1627/1628 een nieuw orgel. De kas is gemaakt door Raymond Gusmond, meester schrijnwerker in Périgueux. In eerste instantie was een plan opgesteld met de orgelmaker Claude Guillemin, wat in een grotere versie is uitgevoerd door Vernholles. In 1657 werkte André Eustache aan het orgel. Het is niet duidelijk wat hij precies heeft uitgevoerd. Jean le Joyeuse herbouwde het instrument geheel in 1676. Veel van het bestaande materiaal werd opnieuw gebruikt. Het orgel had nu 35 stemmen op drie manualen en vrij pedaal. Ook in de jaren hierna werd het orgel verschillende keren verbouwd. Zoals in 1728 door François Lépine, maar ingrijpender in 1775 en 1776 door Joseph Isnard. Deze breidde het instrument uit met een bombarde-klavier.
Gedurende de negentiende eeuw was het orgel zeer geregeld in restauratie. Aan het eind van deze eeuw kreeg het een meer romantische opbouw met drie manualen en pedaal. Puget werkte in 1880, 1891, 1902 en 1934 aan het orgel.
In de jaren zestig werd steeds meer gedacht aan een reconstructie van het oude barok-orgel. Een inventarisatie van het materiaal maakte duidelijk dat er nog meer dan duizend pijpen uit de zeventiende en achttiende eeuw aanwezig waren. Het front was vrijwel ongewijzigd bewaard gebleven. En er was genoeg documentatie over de geschiedenis van het orgel om een reconstructie verantwoord te kunnen uitvoeren. Onder supervisie van het ministerie van Cultuur en Communicatie werd het instrument gerestaureerd door Maison Férignac. In 1986 was de restauratie voltooid.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Grand Orgue	18
- Positif	13
- Récit	3
- Echo	7
- Pédale	6
Totaal aantal stemmen	47
Manuaalomvang	G.O. and Positif C-f''' (zonder Cis-groot)
Manuaalomvang	Récit g-f'''
Manuaalomvang	Echo c-f'''
Pedaalomvang	C-d'
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	Ton de Joyeuse, 1/2 ton en dessous du la 440 Hz
Temperatuur	Tempérament inégal, très doux

Dispositie
Grand Orgue: Montre 16', Bourdon 16', Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte 4', Grand Tierce 3 1/5', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Quarte 2', Tierce 1 3/5', Flageolet 1', Cornet 5 rangs, Fourniture 5 rangs, Cymbale 4 rangs, 1ère Trompette 8', 2ème Trompette 8', Clairon 4'.
Positif: Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Larigot 1 1/3', Fourniture 4 rangs, Cymbale 3 rangs, Trompette 8', Cromorne 8', Voix Humaine 8'.
Récit: Cornet 5 rangs, Trompette 8', Hautbois 8'.
Echo: Bourdon 8', Prestant 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Cymbale 3 rangs, Voix Humaine 8'.
Pédale: Flûte 16', Flûte 8', Flûte 4', Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.
Koppelingen: Accouplement à Tiroir, Tirasse Grand Orgue par tirant.
Speelhulpen: Tremblant doux.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De door Guillemin voorgestelde dispositie was: Grand Orgue: Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Quarte 2', Fourniture 5 rangs, Cornet 5 rangs, Cymbale 4 rangs, Trompette 8', Clairon 4'. Positif Dorsal: Bourdon 8', Montre 4', Doublette 2', Pétit Nazard 1 1/3', Fourniture 3 rangs, Cymbale 2 rangs, Voix Humaine 4'. Pédale: Flûte 12'. Jeux d'anches coupés, basses et dessus. Deux tremblants. Het is wel zeker dat de dispositie van het oorspronkelijke orgel groter was,, gebaseerd was op een Prestant 16'. Na de verbouwing door De Joyeuse in 1676 was de dispositie: Grand Orgue: Montre 16', Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Flageolet 1', Fourniture 5 rangs, Cornet 5 rangs, Cymbale 4 rangs, Trompette 8', Voix Humaine 8', Clairon 4'. Positif de Dos: Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Larigot 1 1/3', Fourniture 4 rangs, Cymbale 3 rangs, Cromorne 8'. Echo: Bourdon 8', Prestant 4', Nazard 2 2/3', Quarte 2', Tierce 1 3/5', Cymbale 4 rangs, Voix Humaine 8'. Pédale: Flûte 8', Trompette 8'. De dispositie was in 1776 na de werkzaamheden van Isnard: Grand Orgue: Montre 16', Bourdon 16', Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Grand Tierce 3 1/5', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Fourniture 5 rangs, Cornet 5 rangs, Cymbale 4 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Voix Humaine 8', Dessus Trompette, Chamade 8', Clairon 4'. Positif de Dos: Montre 8', Bourdon 8', Double Flûte 8', Prestant 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Fourniture 4 rangs, Cymbale 3 rangs, Cornet 5 rangs, Trompette 8', Cromorne 8', Clairon 4'. Bombarde: Cornet 5 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Basse Trompette 8' (1 octave), Dessus Hautbois 8' (3 octaves), Clairon 4'. Récit: Cornet 5 rangs, Trompette 8'. Pédale: Flûte 8', Flûte 4', Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'. Voor de restauratie was de dispositie (sinds 1934): Grand Orgue: Montre 16', Bourdon 16', Montre 8', Bourdon 8', Flûte Harmonique 8', Violon 8', Prestant 4', Quinte 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Plein Jeu, Cornet 5 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'. Positif de Dos: Principal 8', Bourdon 8', Salicional 8', Ocarina 8', Flûte 4', Quinte 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Trompette 8', Cromorne 8', Clairon 4'. Récit: Bourdon 16', Diapason 8', Flûte 8', Viole 8', Voix Céleste 8', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Octavin 2', Sesquialtera, Basson 16', Trompette 8', Basson 8', Voix Humaine 8', Clairon 4'. Pédale: Soubasse 16', Flûte 16', Basse 8', Flûte 8', Flûte 4', Quinte 2 2/3', Tuba Major 32', Bombarde 16', Tuba 8'.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De door Guillemin voorgestelde dispositie was:
Grand Orgue: Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Quarte 2', Fourniture 5 rangs, Cornet 5 rangs, Cymbale 4 rangs, Trompette 8', Clairon 4'.
Positif Dorsal: Bourdon 8', Montre 4', Doublette 2', Pétit Nazard 1 1/3', Fourniture 3 rangs, Cymbale 2 rangs, Voix Humaine 4'.
Pédale: Flûte 12'.
Jeux d'anches coupés, basses et dessus. Deux tremblants.
Het is wel zeker dat de dispositie van het oorspronkelijke orgel groter was,, gebaseerd was op een Prestant 16'.

Na de verbouwing door De Joyeuse in 1676 was de dispositie:
Grand Orgue: Montre 16', Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Flageolet 1', Fourniture 5 rangs, Cornet 5 rangs, Cymbale 4 rangs, Trompette 8', Voix Humaine 8', Clairon 4'.
Positif de Dos: Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Larigot 1 1/3', Fourniture 4 rangs, Cymbale 3 rangs, Cromorne 8'.
Echo: Bourdon 8', Prestant 4', Nazard 2 2/3', Quarte 2', Tierce 1 3/5', Cymbale 4 rangs, Voix Humaine 8'.
Pédale: Flûte 8', Trompette 8'.

De dispositie was in 1776 na de werkzaamheden van Isnard:
Grand Orgue: Montre 16', Bourdon 16', Montre 8', Bourdon 8', Prestant 4', Grand Tierce 3 1/5', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Fourniture 5 rangs, Cornet 5 rangs, Cymbale 4 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Voix Humaine 8', Dessus Trompette, Chamade 8', Clairon 4'.
Positif de Dos: Montre 8', Bourdon 8', Double Flûte 8', Prestant 4', Nazard 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Fourniture 4 rangs, Cymbale 3 rangs, Cornet 5 rangs, Trompette 8', Cromorne 8', Clairon 4'.
Bombarde: Cornet 5 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Basse Trompette 8' (1 octave), Dessus Hautbois 8' (3 octaves), Clairon 4'.
Récit: Cornet 5 rangs, Trompette 8'.
Pédale: Flûte 8', Flûte 4', Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.

Voor de restauratie was de dispositie (sinds 1934):
Grand Orgue: Montre 16', Bourdon 16', Montre 8', Bourdon 8', Flûte Harmonique 8', Violon 8', Prestant 4', Quinte 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Plein Jeu, Cornet 5 rangs, Bombarde 16', Trompette 8', Clairon 4'.
Positif de Dos: Principal 8', Bourdon 8', Salicional 8', Ocarina 8', Flûte 4', Quinte 2 2/3', Doublette 2', Tierce 1 3/5', Trompette 8', Cromorne 8', Clairon 4'.
Récit: Bourdon 16', Diapason 8', Flûte 8', Viole 8', Voix Céleste 8', Flûte 4', Nazard 2 2/3', Octavin 2', Sesquialtera, Basson 16', Trompette 8', Basson 8', Voix Humaine 8', Clairon 4'.
Pédale: Soubasse 16', Flûte 16', Basse 8', Flûte 8', Flûte 4', Quinte 2 2/3', Tuba Major 32', Bombarde 16', Tuba 8'.

Literatuur	Grand Orgue Rodez Cathédrale. - Rodez : Association pour le Développement et le Rayonnement de l'Orgue en Aveyron ADROA, 1992. - Brochure.
Opnamen	Bach & Clérambault / Maurits Bunt. - Regis REG71022 (CD). - 2022. Alexandre Guilmant : volume 1 / Kurt Lueders, Joris Verdin, Georges Lartigau. - EMA 9514 (CD).
Links	http://orgues.en.aveyron.free.fr/orgue-cathedrale-rodez.htm https://www.musiqueorguequebec.ca/orgues/france/rodezcnd.html http://pagesperso-orange.fr/organ-au-logis/Pages/Abecedaire/Rodez.htm

YouTube Maurits Bunt - Organ demonstration - Cathédrale Notre Dame Rodez (Fr) (2022)

Foto: Martin de Pooter