Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Evert Lamberink. Datering: 20 June 2022.

Foto: Evert Lamberink

Bovensmilde, Nederland (Drenthe) - De Gereformeerde Kerk (Hersteld) 'Het Kruispunt'
Gemeente: Midden-Drenthe
Adres: Ds. L. Dijkstrastraat 23,, 9421 PH, Bovensmilde

Beschrijving nr.: 1007694.

Gebouwd door: Jan Proper (1908)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1908 Jan Proper  nieuwbouw
1959 Fonteijn & Gaal  uitbreiding
2008 Sander Booij  diverse werkzaamheden
2022 Evert Lamberink  restauratie en uitbreiding
2022 Ide Boogaard  diverse werkzaamheden

  • Jan Proper leverde in 1908 een orgel aan de Gereformeerde Kerk, Peperstraat 9, te Oosterend op Texel. Het orgel had één manuaal. Het werd opgeleverd met mechanische toets- en pneumatische registertractuur. In 1959 is het door Fonteijn & Gaal omgebouwd en uitgebreid met een tweede manuaal en vrij pedaal. De tractuur werd volledig pneumatisch gemaakt. Na 1990 is een Fluit 4' geplaatste op het eerste manuaal, afkomstig uit het Verschueren-orgel van het klooster Sint-Josephburg in Eindhoven uit 1960.
  • Het kerkgebouw in Oosterend werd in 2005 gesloten. Het orgel is daarna verkocht aan Charles Janko. Het werd door hem samen met vrijwilligers gedemonteerd en opgebouwd in zijn atelier, Witteweg 6b te Den Hoorn (Texel). Sander Booij heeft het orgel na de opbouw nagekeken, geïntoneerd en gestemd. De Mixtuur is gewijzigd in een Sesquialter, de Nachthoorn 2' en de Octaaf 2' zijn van plaats gewisseld en er is een Dulciaan 8' op het tweede manuaal geplaatst. Deze Dulciaan is afkomstig uit Noorwegen en is op proef geplaatst. Op zaterdag 29 november 2008 is het orgel in Den Hoorn in gebruik genomen. Het is daarbij bespeeld door de nieuwe eigenaar en door de orgelmaker.
  • Na het overlijden van Charles Janko in 2017 is het orgel gekocht door Evert Lamberink, die het verkocht heeft aan De Gereformeerde Kerk (hersteld) Assen e.o. voor haar nieuw aangekochte kerkgebouw 'Het Kruispunt' in Bovensmilde. Hij heeft het orgel gerestaureerd, gedeeltelijk vernieuwd en uitgebreid met bestaand pijpwerk van onbekende herkomst (vermeld als '2022'). Het is daarna geplaatst in de kerk in Bovensmilde. Op het pedaal is een reservering aangebracht voor een eventueel in de toekomst nog te plaatsen 16'-tongwerk. De intonatie is verzorgd door Orgelmakerij Boogaard. Het orgel is op 17 juni 2022 overgedragen aan de kerkelijke gemeente en in gebruik genomen, waarbij de adviseur, Marnix Onrust, het orgel bespeelde. Op 19 juni 2022 is het vervolgens voor het eerst gebruikt in de zondagse erediensten.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1908Oosterend (Texel)Gereformeerde Kerk
2007Den Hoorn (Texel)Atelier Charles Janko
2022BovensmildeDe Gereformeerde Kerk (hersteld) 'Het Kruispunt'

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal I7
- Manuaal II6
- Pedaal2 (1)
Totaal aantal stemmen15 (14)
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk72 mm

Dispositie
Manuaal I (C-g'''): Prestant 8', Bourdon 8' - 1959, Octaaf 4', Fluit 4' - ca. 1950, Octaaf 2', Mixtuur III sterk - 2022, Trompet 8' - 2022, Tremulant.
Manuaal II (C-g'''): Roerfluit 8', Gamba 8' - C-B 1959, Fluit 4' - C-b° 1959, Nachthoorn 2' - 1959, Sesquialter II sterk (2 2/3') (from c°) - 1959/2008, Dulciaan 8' - 2022, Tremulant.
Pedaal (C-f'): Subbas 16' - 1908/1959, Gedekt 8' - unit, gereserveerd.
Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II suboctaaf, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.
Speelhulpen: Automatische pedaalomschakeling.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde:
    Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Gamba 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant).
    Pedaal: Aangehangen.

  • De dispositie luidde van 1959 tot 2007:
    Manuaal I: Prestant 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Nachthoorn 2', Mixtuur IV sterk (1 1/3').
    Manuaal II: Gamba 8', Roerfluit 8', Fluit 4', Octaaf 2', Sesquialter III sterk, Tremulant.
    Pedaal: Subbas 16', Gedekt 8' (unit).
    Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II suboctaaf, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.
    Speelhulpen: Automatisch pianopedaal.

  • De dispositie luidde van 2008 tot 2022:
    Manuaal I: Prestant 8', Bourdon 8' - 1959, Octaaf 4', Fluit 4' - ca. 1950, Octaaf 2', Sesquialter II sterk (2 2/3') (from c°) - 1959/2008.
    Manuaal II: Gamba 8' - C-H 1959, Roerfluit 8', Fluit 4' - C-h 1959, Nachthoorn 2' - 1959, Dulciaan 8' - 1978, Tremolo.
    Pedaal: Subbas 16' - 1908/1959, Gedekt 8' - unit.
    Couplers: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II suboctaaf, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.
    Accessories: Automatische pedaalomschakeling.

Literatuur
  • Jan Proper (1853-1922) : Orgelbouwer op het grensvlak van ambachtelijk en industrieel / R. Walsma. - Leeuwarden : R. Walsma, 2005.
  • Gegevens van het Proper Orgel van de Stichting Orgelfront te Den Hoorn (Texel) in het Atelier, Witteweg 6B, Den Hoorn (Texel).
Links https://www.orgelnieuws.nl/orgel-de-gereformeerde-kerk-assen-e-o-in-gebruik-genomen/
Overige bronnen
  • Marcel Pelt
  • Sander Booij
  • Evert Lamberink

Bron: Foto van foto
Foto: Evert Lamberink. Datering: 20 June 2022.
Foto: Evert Lamberink
Foto: Evert Lamberink. Datering: 20 June 2022.
Foto: Evert Lamberink
Foto: Evert Lamberink. Datering: 20 June 2022.
Foto: Evert Lamberink
Foto: Evert Lamberink. Datering: 20 June 2022.
Foto: Evert Lamberink
Foto: Evert Lamberink. Datering: 2 March 2022.
Foto: Evert Lamberink
Situatie in Oosterend. Foto: Jan Korpershoek. Bron: Foto van foto. Datering: 27 May 2014.
Foto: Jan Korpershoek
Situatie in Den Hoorn. Foto: Sander Booij. Datering: 21 December 2007.
Foto: Sander Booij
Situatie in Den Hoorn. Foto: Sander Booij. Datering: 21 December 2007.
Foto: Sander Booij