Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Bert Wisgerhof. Datering: 1996.

Foto: Bert Wisgerhof

Schiermonnikoog, Nederland (Fryslân) - Got Tjark (Grote Kerk)
Gemeente: Schiermonnikoog
Streek:Schiermonnikoog, Waddeneilanden
Adres: Ds. H.W. Hundlingiuspad 8, 9166 NA, Schiermonnikoog
Website: http://www.kerkschiermonnikoog.nl/

Beschrijving nr.: 1007557.

Gebouwd door: Jan Proper (1897)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1897 Jan Proper  nieuwbouw
1927 A.S.J. Dekker  overplaatsing
1991 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie

In 1927 kocht men voor de Hervormde Kerk op Schiermonnikoog een tweedehands pijporgel. Dit instrument verving een harmonium, dat sinds 1877 in gebruik was geweest. Het orgel werd gekocht bij de firma Dekker uit Goes, welke het ook in juni 1927 in de kerk plaatste op de galerij, die speciaal voor het orgel werd aangepast. Het orgel was van onbekende herkomst, maar inmiddels is aangetoond dat het hier gaat om een orgel van Jan Proper, dat hij in 1897 bouwde voor de Gereformeerde Kerk in Culemborg. Op 29 juni 1927 werd het op Schiermonnikoog opgeleverd. In 1967 is het interieur van de kerk gemoderniseerd. Het orgel kreeg een andere kleur en de versieringen werden gedeeltelijk verwijderd. Ook is in dat jaar een windmotor geplaatst. Het orgel kreeg in de jaren hierna te lijden van de verwarming, en was rond 1975 dringend aan restauratie toe. Mense Ruiter herstelde het gedeeltelijk, zodat het weer te bespelen was. In 1991 ronde Mense Ruiter een grondige restauratie af. Adviseur was Jan Jongepier. Bij de restauratie is de dispositie enigszins gewijzigd. Verder werd de kas hersteld en zijn de vleugelstukken herplaatst. Op 26 juni 1991 nam men het orgel weer in gebruik met een bespeling door de adviseur.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1897CulemborgGereformeerde Kerk
1927SchiermonnikoogHervormde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal9
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen9
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - C-E uit Holpijp, Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4' - 1991, Quint 3' - gedeelteljk 1991, Octaaf 2', Mixtuur II-III sterk - 1991, Cornet III sterk (discant).
Pedaal (C-d'): Aangehangen.

VulstemSamenstelling
Mixtuur II-III sterk C: 2' - 1 1/3'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet III sterk discant c': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde:
    Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant).
    Pedaal (C-d'): Aangehangen.

  • Na de plaatsing door Dekker in 1927 luidde de dispositie:
    Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Voix Celeste 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Octaaf 2', Cornet III sterk, Trompet 8' (discant).
    Pedaal (C-d'): Aangehangen.

Literatuur
  • Het orgel in de Hervormde Kerk van Schiermonnikoog / A. van der Stoep. - [Schiermonnikoog] : Stichting Orgelfonds, 1991.
  • Gebruikte orgels, geleverd door de fa. A.S.J. Dekker : Waar zijn ze gebleven......? : deel 2 (slot) / Victor Timmer, Ton van Eck. - In: Het Orgel, jrg. 89 nr. 4, april 1993.
  • Kroniek : 26 juni 1991. - In: De Mixtuur, nr. 76, januari 1994.
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
  • Jan Proper (1853-1922) : Orgelbouwer op het grensvlak van ambachtelijk en industrieel / R. Walsma. - Leeuwarden : R. Walsma, 2005.
  • Het historische orgel in Nederland 1894 - 1901 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2008. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 13).

Foto: Bert Wisgerhof. Datering: 1996.
Foto: Bert Wisgerhof
Foto: Erik van der Heijden. Datering: 24 July 2010.
Foto: Erik van der Heijden
Foto: Bert Wisgerhof. Datering: 22 October 2010.
Foto: Bert Wisgerhof