Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Ad Fahner. Datering: 7 November 2021.

Foto: Ad Fahner

Terkaple, Nederland (Fryslân) - Hervormde Kerk

Doorverwezen vanaf: Amsterdam - Schuilkerk "De Toren" (Thomas van Aquino) (1734 - 1879)

Gemeente: De Fryske Marren
Adres: Tjerkepole 7, 8542 AT, Terkaple

Beschrijving nr.: 1004989.

Gebouwd door: P.J. Adema & Zn. (1883)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1734 van Builder unknown

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1734 Builder unknown  nieuwbouw
1834 Pieter Joseph Teves  uitbreiding
1855 Leonard van den Brink  diverse werkzaamheden
1879 P.J. Adema & Zn.  overplaatsing
1883 P.J. Adema & Zn.  nieuwbouw in bestaande kas
1914 A.S.J. Dekker  overplaatsing
1985 Arend Jan Opten  restauratie
2021 Verschueren Orgelbouw  overplaatsing
2021 J.J. Elbertse & Zn.  overplaatsing

  • In Munnekezijl hangt een orgel met een merkwaardige geschiedenis. De orgelkas is gebouwd in of rond 1734 en is afkomstig uit de voormalige Amsterdam schuilkerk "De Toren", gewijd aan Thomas van Aquino. De oorspronkelijke bouwer is niet bekend. Er zijn aanwijzingen voor Christian Müller of J.H.H. Bätz. Maar er zijn ook genoeg tegenwerpingen. De kas is in de negentiende uitgebreid met twee zijvelden, en er zijn ook drie beelden op geplaatst. In de Amsterdamse kerk werd het orgel in 1834 door P.J. Teves verbouwd en uitgebreid met een tweede klavier. L. van den Brink herstelde het werk in 1855. In 1879 leverde P.J. Adema een nieuw orgel voor de kerk. Het oude namen zij in. In 1883 plaatste Adema de kas in de Gereformeerde Kerk te Ommen met een nieuw binnenwerk. Wel is een deel van het oude binnenwerk opnieuw gebruikt.
  • In 1914 bouwde A.S.J. Dekker een nieuw orgel voor de Gereformeerde Kerk in Ommen. Het oude instrument werd ingenomen en geplaatst in de Hervormde kerk van Munnekezijl, Methardusstraat 42. Hier is het in 1961 opnieuw geschilderd. A.J. Opten restaureerde de windlade en de balg in 1985.
  • Het orgel is in 2021 door de firma Verschueren in samenwerking met de firma Elbertse gerestaureerd en overgeplaatst naar de kerk van Terkaple. Op 7 november 2021 is het hier officieel in gebruik genomen. Ter gelegenheid hiervan werd een concert gegeven door Theo Jellema.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1734AmsterdamSchuilkerk "De Toren" (Thomas van Aquino)
1883OmmenGereformeerde Kerk
1914MunnekezijlHervormde Kerk
2021TerkapleHervormde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal7
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen7
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 435 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk89,6 mm

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Prestant 8', Viola 8' (from c°), Bourdon 8', Vox Celeste 8' (from c'), Octaaf 4', Fluit Harmonique 4' - C-B from Octaaf 4', Octaaf 2'.
Pedaal (C-e°): Aangehangen.
Speelhulpen: Ventiel.

Overige dispositiegegevens
Broekhuijzen (1855) Bovenklavier: Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4' (gedeeld), Quintfluit 3' (gedeeld), Super Octaaf 2', Gemshoorn 2' en Sexqualter.
Onderklavier: Bourdon 8' (gedeeld), Viol di Gambe 8', Fluit Travers 8', Blokfluit 4' en Speelfluit 2'.
Koppeling, afsluiter, tremulant en ventiel.
Literatuur
  • Gebruikte orgels, geleverd door de fa. A.S.J. Dekker : Waar zijn ze gebleven......? : deel 1 / Victor Timmer, Ton van Eck. - In: Het Orgel, jrg. 89 nr. 3, maart 1993.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
  • Restauratie en plaatsing orgel Terkaple / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 64, nr. 1, januari/februari 2022.
Links https://www.orgelnieuws.nl/orgel-uit-munnekezijl-in-terkaple-in-gebruik-genomen/

Foto: Ad Fahner. Datering: 7 November 2021.
Foto: Ad Fahner
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 December 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Ad Fahner. Datering: 7 November 2021.
Foto: Ad Fahner
Situation in Munnekezijl. Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 December 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Situation in Munnekezijl. Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 December 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Situation in Munnekezijl. Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 December 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Situation in Munnekezijl. Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 December 2011.
Foto: Michiel van 't Einde