Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Bron: Boek

Bron: Boek "De Orgelmakers Witte"

Wateringen, Nederland (Zuid-Holland) - Hervormde Kerk
Gemeente: Westland
Adres: Plein 9, 2291 CA, Wateringen

Beschrijving nr.: 1004871.

Gebouwd door: Johan Frederik Witte (1874)
Afgebroken (1963)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1874 Johan Frederik Witte  nieuwbouw
1937 Gerrit van Leeuwen  uitbreiding
1959 Arie Bik  wijzigen dispositie

  • Op 1 november 1874 werd in de Hervormde kerk van Wateringen een nieuw orgel in gebruik genomen dat gebouwd was door de fa. Bätz & Co. Het orgel had twee klavieren met negen stemmen. Het pedaal was aangehangen, maar de Bourdon 16' van het eerste manuaal sprak permanent op het pedaal. In 1928 plaatste men een electrische windmachine en een tremulant over het gehele orgel. De kerk werd in 1936 gerestaureerd.
  • Er volgden uitbreidingsplannen voor het orgel, die uiteindelijk door Gerrit van Leeuwen in 1937 zijn gerealiseerd. Met bestaand pijpwerk uit een afgebroken orgel werd het instrument uitgebreid met twee registers, waaronder een Subbas 16' op een zelfstandige pneumatische pedaallade. Ook de nieuwe Woudfluit 2' van het tweede manuaal kwam op een kleine pneumatische windlade te staan. Om het nieuwe pijpwerk te kunnen opstellen moest de orgelkas worden vergroot. Van Leeuwen plaatste links en rechts van het front een extra zijstuk in dezelfde stijl als de originele Witte-kas.
  • Na ruim twintig jaar werkte A. Bik aan het orgel in 1959. Hij liet de Cornet vervallen, en breidde de Mixtuur uit tot het gehele manuaal. De Bourdon 16' werd verwijderd en vervangen door een Sesquialter. Op het Pedaal plaatste hij een Fagot 16'. Door de strenge winter 1962/1963 en de heteluchtverwarming in de kerk had het orgel veel te lijden. Als gevolg hiervan besloot men het af te breken en P.C. Bik kreeg de opdracht een nieuw orgel te bouwen, waar het originele Witte-pijpwerk wel een plaats in moest krijgen. Dit nieuwe orgel werd in 1964 in gebruik genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal I6
- Manuaal II3
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen9
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Manuaal I (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Octaaf 4', Doublet 2', Cornet III sterk (discant), Trompet 8'.
Manuaal II (C-f'''): Holpijp 8', Viola 8' - C-B uit Holpijp, Roerfluit 4'.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • Na 1936 was de dispositie:
    Manuaal I: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8' (1936), Octaaf 4', Mixtuur-Cornet III-IV-V sterk (1874/1936), Trompet 8'.
    Manuaal II: Viola 8', Holpijp 8', Roerfluit 4', Woudfluit 2' (1936).
    Pedaal: Subbas 16' (1936), de transmissie van de Bourdon 16' (permanent).
    Tremulant over het gehele werk (1928).

  • Na 1959 was de dispositie:
    Manuaal I: Prestant 8', Roerfluit 8' (1936), Octaaf 4', Mixtuur IV-V sterk (1936/1959), Sesquialter III sterk (1959), Trompet 8'.
    Manuaal II: Viola 8', Holpijp 8', Roerfluit 4', Woudfluit 2' (1936).
    Pedaal: Subbas 16' (1936), Fagot 16' (1959).
    Tremulant over het gehele werk (1928).

Literatuur
  • Ned. Herv. Kerk - Wateringen (Z.H.) / C. van 't Wout. - In: Het Orgelblad, jrg. 10 nr. 4, april 1967.
  • Het orgel der N.H. kerk te Wateringen 1874-1974 / Klaas Schippers. - In: De Orgelvriend, jrg. 16 nr. 7/8, juli/augustus 1974.
  • Het orgel in de N.H. Kerk te Wateringen / C.N. Bakker. - In: De Orgelvriend, jrg. 26 nr. 7, juli 1984.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
Links http://www.orgelwateringen.nl/
Foto: G. Meyster.
Foto: G. Meyster