Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 1 November 2011.

Foto: Michiel van 't Einde

Culemborg, Nederland (Gelderland) - Sint Barbarakerk
Gemeente: Culemborg
Adres: Markt 5, 4101 BW, Culemborg
Website: https://www.suitbertusparochie.nl/
http://www.barbaratoren.nl/

Beschrijving nr.: 1004767.

Gebouwd door: Christian Gottlieb Friedrich Witte (1861)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1861 Christian Gottlieb Friedrich Witte  nieuwbouw
1908 Builder unknown  diverse werkzaamheden
1928 Vereenigde Kerkorgelfabrieken  wijzigen dispositie
1972 Verschueren Orgelbouw845 restauratie
1992 Sicco Steendam  restauratie

  • Het orgel in de rooms-katholieke Sint Barbarakerk te Culemborg is gemaakt voor de voorganger van het huidige gebouw. Het vorige orgel voldeed niet meer, zodat in 1859 besloten werd Witte een nieuw te laten maken. Op 27 mei 1861 werd het ingewijd. In 1885 ontwierp P.J. van Genk een grote neogotische kerk, waar het orgel in 1887 in is geplaatst. Mogelijk is de bas van de Bourdon 16' hierbij pneumatisch gemaakt. Het orgel stond op de koorgalerij met het front naar de kerk. In 1908 is het instrument verplaatst, en met de zijkant naar de kerk opgesteld. De tractuur werd pneumatisch gemaakt met behoud van de mechanische sleepladen. In 1928 zijn bij een onderhoudsbeurt door de Vereenigde Kerkorgelfabrieken een tremulant geplaatst en de Salicet 4' vervangen door een Voix Céleste 8'.
  • Verschueren restaureerde het orgel in 1971/1972. De originele dispositie en mechaniek werden grotendeels hersteld, en het orgel werd op de begane grond op het priesterkoor geplaatst. De Voix Céleste van het Bovenwerk werd vervangen door de Woudfluit 2' van het Hoofdwerk. Op de vrijgekomen plek plaatste Verschueren een Octaaf 2', afkomstig uit een oude partij Witte-pijpwerk in het bezit van Verschueren. Er werd weer een geheel mechanische klaviatuur gemaakt, maar niet in Witte-stijl. Tenslotte maakte de bouwer een vrij pedaal met vier stemmen, waar zoveel mogelijk oud pijpwerk van Witte voor is gebruikt. De bas van de Bourdon 16' is hierbij aangevuld met metalen pijpwerk. Adviseur bij de restauratie en uitbreiding was Hans van der Harst. De kas is in een rose kleur geschilderd.
  • In 1992 is de kerk gerestaureerd en opnieuw ingericht. Het orgel werd hierbij enkele meters naar achteren geplaatst. De firma Steendam voerde de werkzaamheden uit. De achterwand werd nu gereconstrueerd, en het vrije pedaal is verwijderd. De Bourdon 16' van het manuaal kreeg weer de originele omvang.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Bovenwerk4
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen13
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' (from gis), Prestant 8', Roerfluit 8', Fluit Travers 8' - C t/m e uit Roerfluit, Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur II-III sterk, Trompet 8'.
Bovenwerk (C-f'''): Holfluit 8', Viola 8', Roerfluit 4', Woudfluit 2'.
Pedaal (C-f'): Aangehangen.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk.

VulstemSamenstelling
Mixtuur II-III sterk (Hoofdwerk) C: 1 1/3' - 1'. G: 2' - 1 1/3' - 1'. e°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Fluit Travers 8' (C t/m e uit Roerfluit), Octaaf 4', Fluit 4', Woudfluit 2', Mixtuur II-III sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk: Holfluit 8', Viola 8', Salicet 4', Roerfluit 4'.
    Pedaal: aangehangen.
    Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk.

  • Na de werkzaamheden van Verschueren was de dispositie:
    Hoofdwerk: Bourdon 16' (vanaf gis), Prestant 8', Roerfluit 8', Fluit Travers 8' (C t/m e uit Roerfluit), Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur II-III sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk: Holfluit 8', Viola 8', Roerfluit 4', Woudfluit 2'.
    Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Basson 16'.
    Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk

Literatuur
  • Het orgel in de Sint Barbarakerk te Culemborg / J.J. van der Harst. - In: Orgelnieuws fa. L. Verschueren c.v., mei 1972.
  • Het orgel in de St.Barbarakerk te Culemborg / J.J. van der Harst. - In: De Orgelvriend, jrg. 14 nr. 6, juni 1972. - Overgenomen uit Orgelnieuws van de firma Verschueren, mei 1972.
  • Orgelbouwnieuws : Het orgel in de Sint Barbarakerk te Culemborg / J.J. van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 68 nr. 6, juni 1972.
  • Orgelhistorie van de R.K. Barbarakerk te Culemborg / Ben Holtkamp. - Culemborg : Parochie S. Barbara, 1991. - Tekst overgenomen uit het tijdschrift "De drie steden", aflevering mei 1987.
  • Het historische orgel in Nederland 1858 - 1865 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2003. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 8).

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 1 November 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 1 November 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 1 November 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 1 November 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 1 November 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Piet Bron. Datering: 14 May 2010.
Foto: Piet Bron