Spring naar content
Complete description of the selected organ
Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.

Photo: Janco Schout

Rijssen, Nederland (Overijssel) - Zuiderkerk
Municipal: Rijssen-Holten
Region:Twente
Address: Hendrik Jan van Opstallstraat 2, 7462 DM, Rijssen

Description nr.: 1004644.

Built by: Christian Gottlieb Friedrich Witte (1863)

YearBuilderOpusActivity
1863 Christian Gottlieb Friedrich Witte  new organ
1923 J.C. Sanders & Zoon  maintenance/reparations
1969 Slooff Orgelbouw B.V.  transfer/relocate
1985 B.A.G. Orgelmakers  restoration
2009 Ide Boogaard  reconstruction

  • In Amersfoort werd in 1820 een nieuwe kerk aan de Langegracht in gebruik genomen, gewijd aan Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart. Het gebouw werd gebouwd in neoclassicistische stijl. In de kerk werd het orgel van Nolting uit de oude kerk geplaatst. Dit orgel werd in 1862 verkocht aan de Rooms-Katholieke Sint Catharinakerk te Nijkerk. Het nieuwe orgel werd gebouwd door C.G.F. Witte, en kon in september/oktober 1863 in gebruik worden genomen. In 1923 verving Sanders de Vox Angelica 8' van het Bovenwerk door een Voix Céleste 8' (vanaf c). Hierna bleef het orgel ongewijzigd. In 1964 moest de kerk, die in de volksmond de Elleboogkerk werd genoemd, gesloten worden. Op 3 juli 1964 berichtte de Amersfoortse krant dat er interesse was van de kant van de Sint Henricuskerk. Deze koop is echter niet doorgegaan. Hoewel het in de zomer van 1964 wel is gekocht door de Hervormde Gemeente van Soesterberg is het hier nooit geplaatst, omdat de Hervormde Orgelcommissie een negatief advies gaf. Hierna werd het instrument opgeslagen bij een verhuisbedrijf in Leiden. De kas is verloren gegaan. De Elleboogkerk is niet afgebroken, maar werd omgebouwd. Tegenwoordig is er het Armandomuseum in gevestigd.
  • Het orgel is in 1969 gekocht voor de Zuiderkerk te Rijssen. De firma Slooff restaureerde het en plaatste het in dezekerk in een nieuwe moderne kas, ontworpen door G. Scheppink. Er is bij deze plaatsing veel gewijzigd: nieuwe frontpijpen, deling van de windlade van het Hoofdwerk, andere indeling van het binnenwerk, vrijwel geheel nieuwe mechaniek, uitbreiding van het pedaal met twee toetsen, andere windvoorziening en uitbreiding met een pneumatische tremulant. Op 29 juni 1969 werd het in gebruik genomen in een kerkdienst met J. Opschoor achter de klavieren. In 1985 voerde B.A.G. Orgelmakers een restauratie uit. De Mixtuur van Witte werd gewijzigd. De discant werd op een verhoogde bank geplaatst en uitgebreid tot een Cornet V sterk. De discant van de Mixtuur is nieuw gemaakt. De Voix Céleste uit 1923 plaatste men op een kantsleep, terwijl er een nieuwe Dulciaan 8' werd gemaakt, gekopieerd van de Dulciaan van de Lutherse Kerk in Den Haag. Op 24 december 1985 kon het orgel weer in gebruik worden genomen met een bespeling door Dick Sanderman.
  • In 2008/2009 voerde Ide Boogaard een nieuwe revisie uit. Daarbij is een nieuwe orgelkas gemaakt in de stijl van het werk van Witte. Ook werd het hoofdwerk uitgebreid met een Trompet 16', gedeeld in bas- en discant, een Scherp, werden nieuwe frontpijpen gemaakt, werd de Trompet 8' van het hoofdwerk gedeeld in bas- en discant, de windlade van het hoofdwerk vernieuwd, de Vox Celeste 8’ van het nevenwerk vervangen door een Nasard 3' naar voorbeeld van het Witte-orgel in de Sint Maartenskerk in Tiel en de Basson 16' van het pedaal vervangen. Ook de mechanieken, pedaalklavier en orgelbank werden vervangen, naar voorbeeld van het Witte-orgel in de Hervormde Kerk te Winschoten. In december 2009 is het orgel weer in gebruik genomen.

Short list of all locations the organ has been
1863AmersfoortKerk van Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart (Elleboogkerk)
1969RijssenZuiderkerk

Technical data
Number of stops per division
- Hoofdwerk13
- Bovenwerk8
- Pedaal5
Total number of stops26
Key actionMechanical
Stop actionMechanical
Windchest(s)Slider chests

Specification
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - front 2009, Roerfluit 8', Fluit Travers 8' - C-H uit Roerfluit, Octaaf 4' - front 2009, Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant) - 1863/1985, Mixtuur III sterk - 1863/1985, Scherp - 2009, Trompet 16' (B/D) - 2009, Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8', Holfluit 8', Viola 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Nasard 3' - 2009, Gemshoorn 2', Dulciaan 8' - 1985.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Basson 16' - 2009, Trombone 8'.
Couplers: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Accessories: Ventiel, Calcant, Tremulant - 1969.

Compound stopComposition
Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) C: 1 1/3' - 1'. G: 2' - 1 1/3' - 1'. e°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet V sterk discant (Hoofdwerk) c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Literature
  • Elleboogkerkorgel te duur voor de Sint Henricusparochie? : Restauratie gaat 35 mille kosten. - In: Amersfoortse Courant, 3 juli 1964.
  • Orgel gaat niet naar Henricus. - In: Het Centrum, 19 september 1964.
  • Orgelbouwnieuws: Witte orgel kerk de Geref. Gemeente te Rijssen / D. Sanderman. - In: De Orgelvriend, jrg. 13 nr. 8, augustus 1971.
  • Uitgave Orgelbestand. - Rotterdam ; Vlaardingen : Vereniging van Organisten der Gereformeerde Gemeenten, [1980-1987]. - Losbladige uitgave.
  • Kroniek : 24 december 1985. - In: De Mixtuur, nr. 54, september 1986.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Historisch orgel krijgt weer passend gezicht : De reconstructie van het Witte-orgel in de Zuiderkerk te Rijssen / Jan van der Male. - In: Kerk & Muziek, jrg. 59 nr. 5, september/oktober 2010.
Recordings Dick Sanderman speelt eigen koraalbewerkingen op het Bätz/Witte-orgel (1863) van de Zuiderkerk der Gereformeerde Gemeente te Rijssen / Dick Sanderman. - STH Records MC 8087 (Muziek-cassette). - 1987.
Links http://bert.webbink.eu/?page_id=206
Other sources
  • Jan van der Male

Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.
Photo: Janco Schout
Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.
Photo: Janco Schout
Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.
Photo: Janco Schout
Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.
Photo: Janco Schout
Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.
Photo: Janco Schout
Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.
Photo: Janco Schout
Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.
Photo: Janco Schout
Photo: Janco Schout. Date: 21 November 2009.
Photo: Janco Schout
Situatie van 1969 tot 2009. Photo: Janco Schout. Date: 23 February 2006.
Photo: Janco Schout
Situatie van 1969 tot 2009. Photo: Janco Schout. Date: 23 February 2006.
Photo: Janco Schout
Situatie van 1969 tot 2009. Photo: Janco Schout. Date: 23 February 2006.
Photo: Janco Schout
Situatie van 1969 tot 2009. Photo: Janco Schout. Date: 23 February 2006.
Photo: Janco Schout
Situatie van 1969 tot 2009. Photo: Janco Schout. Date: 19 July 2008.
Photo: Janco Schout
Situatie in Amersfoort, 1863-1964. Source: Boek
Source: Boek "De Orgelmakers Witte"
Situatie in Amersfoort, oktober 1963. Photo: J.D.H. van der Neut. Date: 1963.
Photo: J.D.H. van der Neut