Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Piet Bron

Beesd, Nederland (Gelderland) - Pieterskerk
Gemeente: West Betuwe
Streek:Betuwe
Adres: Voorstraat 90, 4153 AN, Beesd
Website: http://www.pgbeesd.nl/

Beschrijving nr.: 1004550.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR0938.

Gebouwd door: J. de Koff & Zoon (1913)
Het orgel bevat ouder materiaal: orgelkas uit 1825 van Johan Willem Ferdinand Snethlage

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1913	J. de Koff & Zoon		nieuwbouw
1955	Willem van Leeuwen		diverse werkzaamheden
1970	J. de Koff & Zoon		restauratie
2000	F. Chr. de Vries		restauratie

In 1823 schonk Carolina barones van Wassenaar douairière O.H.W. graaf van Marienweerd een orgel aan de Hervormde kerk van Beesd, dat in 1825 in gebruik werd genomen. Het instrument is samengesteld uit verschillende oude onderdelen. Het bovenwerk is een orgel van J.H.H. Bätz, gebouwd in 1756 voor de Waalse kerk in Vianen. Na opheffing van de Waalse gemeente in 1822 kwam het orgel in de verkoop. Timmerman-rentmeester J.W.F. Snethlage bouwde het instrument op in een nieuwe orgelkas. Op 21 augustus 1823 is vastgelegd dat het orgel nooit mocht worden verkocht. De kwaliteit van het instrument was niet al te best, en doordat het pijpwerk uit zeer verschillende orgels en perioden afkomstig was was ook de klank niet echt geweldig. C.G.F. Witte bood in 1871 aan een nieuw orgel te leveren, maar hier werd niet op ingegaan.
In 1913 bouwde de firma De Koff een nieuw instrument in de kas uit 1823. Dit orgel werd op zondag 25 mei 1913 in gebruik genomen met een bespeling door G. van Krieken jr., organist in Delft. De firma G. van Leeuwen jr. plaatste in 1954/1955 een windmachine en reviseerde het instrument onder advies van Lambert Erné. Door sneeuwschade is in 1970 een opknapbeurt noodzakelijk. De firma De Koff voerde dit werk uit, en verving de Gamba 8' van het bovenklavier door een Octaaf 2' en de Voix Céleste door een Sexquialter, op verzoek van de organisten en de adviseur, Willem Hülsmann. Hierna is het orgel geregeld onderhouden door Flentrop (1972-1987) en de firma De Vries uit Haaften (vanaf 1988).
In 1999 en 2000 werd de kerk gerestaureerd. Het orgel kreeg nu ook een grote onderhoudsbeurt. De Octaaf 2' uit 1970 is hierbij vervangen door een gebruikte Woudfluit 2', afkomstig uit de voorraad van de firma Pels & Van Leeuwen. De firma De Jong uit Waardenburg schilderde de orgelkas mahonie. Van de Bourdon 16' spreken bij halfgetrokken registerknop alleen de tonen C-f.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	8
- Bovenwerk	4
- Pedaal	aangehangen
Totaal aantal stemmen	12
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Violoncel 8' - C-F gecombineerd met Prestant 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur II-III-IV sterk, Trompet 8' (B/D).
Nevenwerk (C-f'''): Holpyp 8', Roerfluit 4', Woudfluit 2', Sesquialter II sterk (from f°) - 1970.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel.
Speelhulpen: Ventiel, Calcant.

Vulstem	Samenstelling
Mixtuur II-III-IV sterk (Hoofdwerk)	C: 1 1/3' - 1'. G: 2' - 1 1/3' - 1'. g°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. g': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. g'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Sexquialter II sterk (Nevenwerk)	f°: 2 2/3' - 1 3/5'.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	Het Bätz-orgel uit Vianen (1725) had als dispositie: Manuaal: Prestant 8' (discant), Holpijp 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Flageolet 1'.

Literatuur

De orgelmakers Bätz (1739 - 1849) : Een eeuw orgelbouw in Nederland / Gert Oost. - 3e aangevulde druk. - Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1981.
De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
De geschiedenis van de Waalse Kerk en haar orgels / Jan de Bloeme. - Alphen aan den Rijn: Canaletto / Repro-Holland, 1997.
Orgelhistorie Hervormde Kerk te Beesd / Henk Mooiman. - Stencil, 2000.
Orgelbouw in kort bestek : Beesd, Hervormde Kerk / Bart van Buitenen. - In: De Orgelvriend, jrg. 43 nr. 1, januari 2001.
Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).

Links

http://www.pgbeesd.nl/historie/

Foto: Piet Bron	Foto: Piet Bron	Foto: Piet Bron	Foto: Piet Bron	Foto: Piet Bron	Bron: Postcard