Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron.

Foto: Piet Bron

Waalwijk, Nederland (Noord-Brabant) - Sint Jan de Doperkerk
Gemeente: Waalwijk
Streek:Langstraat
Adres: Sint Janplein 2, 5141 GR, Waalwijk
Website: http://www.sintjanwaalwijk.nl/

Beschrijving nr.: 1004351.

Gebouwd door: Bernard Pels & Zn. (1932) - opus 88
Het orgel bevat ouder materiaal: pijpwerk uit 1788 van Ludwig König

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1932 Bernard Pels & Zn.88 nieuwbouw
1999 Pels & Van Leeuwen  restauratie

  • In de jaren 1923-1925 werd de huidige Sint Janskerk in Waalwijk gebouwd, ontworpen door architect Hendrik Willem Valk in een Byzantijnse stijl. De oorspronkelijke plannen om het oude orgel te herplaatsen werden niet uitgevoerd. In plaats hiervan bouwde Pels in 1929 een nieuw orgel, waarbij echter wel veel pijpwerk (14 stemmen) uit het oude instrument werd gebruikt. De kas is verdwenen, en waarschijnlijk gesloopt. De oudste registers in het huidige orgel dateren nog uit 1788. Het oorspronkelijke ontwerp behelsde een drieklaviers instrument met 46 stemmen. Omdat er geen geld genoeg was zouden er voorlopig slechts 25 kunnen worden geplaatst. Het was de bedoeling één klavier nog 'leeg' te laten. Maar naar wens van de orgelbouwer werden alle drie de klavieren bespeelbaar gemaakt, met in totaal 30 stemmen. Op zaterdag 3 december 1932 is het orgel in gebruik genomen, de inwijding had plaats op zondag 11 december. Adviseur bij de bouw was professor Petrus de Bree, die ook een aantal stukken speelde bij de ingebruikneming.
  • Hoewel de behoefte de dispositie uit te breiden al lange tijd bestond, kon dit eindelijk in 1998 worden gerealiseerd. Pels & Van Leeuwen voerde een restauratie uit, en plaatste tevens zeven nieuwe registers. In maart 1999 werden de werkzaamheden afgerond, en op 20 april 1999 is het orgel weer in gebruik genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk11
- Positief10
- Zwelwerk10
- Pedaal9 (8)
Totaal aantal stemmen40 (39)
ToetstractuurPneumatisch
RegistertractuurPneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
Toonhoogtea' = 440 Hz

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Prestant 16' - 19e eeuw/1932, Prestant 8' - 19e eeuw/1932, Fluit 8', Bourdon 8' - 1788/1932, Octaaf 4' - 19e eeuw, Holfluit 4' - 19e eeuw, Kwint 2 2/3' - 1932, Octaaf 2' - 1932, Mixtuur III-IV sterk - 19e eeuw, Bombarde 16' - 1998, Trompet 8' - 19e eeuw.
Positief (C-g'''): Bourdon 16' - 1788/1932, Prestant 8', Flûte Harmonique 8', Salicionaal 8', Holpijp 8' - 1788/1932, Prestant 4', Salicet 4', Flageolet 2' - 18e/19e eeuw, Sesquialter II sterk, Kromhoorn 8' - 1998, Tremulant.
Zwelwerk (C-g'''): Fluit-Prestant 8', Viola di Gamba 8', Vox Celestis 8', Roerfluit 8', Vioolprestant 4', Fluit 4', Woudfluit 2', Terts 1 3/5', Hobo 8' - 19e eeuw/1932, Vox Humana 8' - 19e eeuw/1932, Tremulant.
Pedaal (C-f'): Prestant 16', Subbas 16', Gedektbas 16' - 1932; transmissie, Quint 10 2/3' - 1998, Octaafbas 8' - 1932, Gedekt 8' - 1932, Prestant 4' - 1932, Bazuin 16' - 1932, Trompet 8' - 1998.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief, Pedaal - Zwelwerk, Hoofdwerk - Positief, Hoofdwerk - Zwelwerk, Positief - Zwelwerk, Zwelwerk - Zwelwerk 4', Generaal Koppel.
Speelhulpen: Vaste combinaties (pp - p - mp - mf - f - ff - tutti), Automatisch pedaal, Vrije combinaties.

Literatuur
  • Keurings-rapport over het orgel in de parochiekerk van Sint Jan te Waalwijk, gebouwd door de firma Bern. Pels & Zoon te Alkmaar - opus 88.
  • Kroniek : Nieuwe orgels. - In: Musica Sacra, XLe jaar, no. 1, maart 1933.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Het orgel in de St. Jan de Doper te Waalwijk / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 42 nr. 1, januari 2000.
Opnamen Musique Mystique / Gerben Mourik m.m.v. Cobi Janssens, zang. - JLCD 14 (CD). - 2002.

Foto: firma Pels & Zn. Datering: 1932.
Foto: firma Pels & Zn.
Foto: Pels & Zn.
Foto: Pels & Zn.
Foto: Piet Bron.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 28 July 2020.
Foto: Piet Bron