Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.

Foto: Michiel van 't Einde

Groningen, Nederland (Groningen) - Jeruzalemkerk

Doorverwezen vanaf: Amsterdam - Remonstrantse Kerk (1900 - 1903)

Gemeente: Groningen
Adres: W.A. Scholtenstraat 27, 9711 XB, Groningen
Website: https://cgk-gn.nl/

Beschrijving nr.: 1003787.

Gebouwd door: Johannes Hilboesen (1900)
Het orgel bevat ouder materiaal: Pijpwerk uit 1963 van Orgelmakerij Reil

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1900 Johannes Hilboesen  nieuwbouw
1903 Johannes Hilboesen  overplaatsing
1954 J.C. Sanders & Zoon  ombouw
1991 Kaat & Tijhuis  restauratie en uitbreiding

  • Johannes Hilboesen bouwde in 1900 een tweeklaviers orgel voor de Remonstrantse Kerk in Amsterdam, dat al in 1903 een plek vond in de Grote Kerk te Tholen. Hier kreeg het een plaats in het gedeelte van de Grote Kerk dat in gebruik was en van de rest van het gebouw was gescheiden door een houten schot. Dit was in feite het transept, dat de 'preek- en wandelkerk' werd genoemd. Het orgel werd op donderdag 2 juli 1903 in gebruik genomen.
  • Nadat bij de restauratie van het kerkgebouw het transept bij de kerk was getrokken, vond men het orgel te klein. Het werd ingeruild voor het Van Dam-orgel uit de Leeuwardense Galileërkerk.
  • Het orgel van Hilboesen kwam terecht in de Oud-Katholieke Sint Laurentiuskerk in Rotterdam-Blijdorp, waar het na een ingrijpende ombouw door Sanders werd geplaatst. De tractuur is gewijzigd in electrisch, het oude neogotische front werd vervangen door een eigentijds model, het bovenwerk kwam in een zwelkast te staan en de dispositie werd gewijzigd. Op 13 augustus 1954 werd het orgel ingewijd.
  • De firma Steendam demonteerde het orgel in Rotterdam in 1991, waarna het door Kaat & Tijhuis is gereviseerd en in de Groningse Jeruzalemkerk geplaatst. Het werd uitgebreid met twee tongwerken, afkomstig uit het vorige orgel van deze kerk, gemaakt door Spiering in 1935. De beide tongwerken werden echter door Reil geplaatst in 1963. Op 6 september 1991 werd het officieel in gebruik genomen met een bespeling door Piet Wiersma.
  • In 2004 is het pedaal uitgebreid met vier digitale registers van Monarke, geplaatst door Kuipers Muziekhuis te Leens.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1900AmsterdamRemonstrantse Kerk
1903TholenGrote Kerk (Onze Lieve Vrouwekerk)
1954Rotterdam-BlijdorpOud-Katholieke Laurentiuskerk
1991GroningenJeruzalemkerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk11
- Zwelwerk8
- Pedaal7 (2)
Totaal aantal stemmen26 (21)
ToetstractuurElectrisch
RegistertractuurElectrisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicet 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant), Mixtuur II-III-IV sterk, Trompet 8'.
Zwelwerk (C-f'''): Roerfluit 8', Gamba 8', Céleste 8' (from c°), Open Fluit 4' - 1954, Flute Harmonique 4', Speelfluit 2', Sexquialter II sterk - 1954, Kromhoorn 8' - 1963, Tremulant.
Pedaal (C-f'): Subbas 16' - transmissie, Octaaf 8' - 1954, Fagot 16' - 1963.
Digitale stemmen: Subbas 16' - 2001, Gedekt 8' - 2004, Quint 5 1/3' - 2004, Trombone 8' - 2004.
Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Zwelwerk.
Speelhulpen: Automatische pedaalomschakelaar.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De dispositie luidde voor de demontage in Tholen in 1954:
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Salicet 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V-VI sterk, Mixtuur IV-V sterk, Trompet 8'.
Bovenwerk (in zwelkast) (C-f'''): Roerfluit 8', Viola di Gamba 8', Vox Celeste 8', Melofoon 4', Flute Harmonique 4', Speelfluit 2', Dulciaan 8'.
Pedaal (C-c'): Subbas 16' (transmissie).
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Literatuur
  • De inwijding van het orgel in de Kerk der Ned. Herv. Gem. te Tholen. - In: Zierikzeesche Nieuwsbode, 59ste jaargang, no. 7867, zaterdag 4 juli 1903.
  • De kerkorgels op het eiland Tholen / C. Kabbedijk. - In: Ierseksche en Thoolsche Courant, 18 juli 1908.
  • Reakties van lezers : Het voormalig orgel in de Grote- of O.L.V. Kerk te Tholen / J. Jansens. - In: De Orgelvriend, jrg. 15 nr. 1, januari 1973.
  • Historische orgels in Zeeland III : Schouwen en Duiveland, Tholen, Zeeuwsch-Vlaanderen / J.H. Kluiver. - In: Archief 1976 : Mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, p. 93-231.
  • Kroniek : 6 september 1991. - In: De Mixtuur, nr. 76, januari 1994.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel IV Stad Groningen/Gorecht / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1997. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 20).
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).
  • Aan de oevers van de Oosterschelde : Over een verloren gegaan Moreau-orgel en een orgeltocht op Tholen in 1908 / Johan Eckhardt, Victor Timmer. - Elburg : Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel, 2009. - (Publicatie nr. 71).

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 23 August 2014.
Foto: Michiel van 't Einde
Situatie in Tholen 1903-1954. Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Situatie in Tholen 1903-1954. Bron: Postcard.
Bron: Postcard