Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Marieke Stoel. Datering: 3 May 2006.

Foto: Marieke Stoel

Den Haag, Nederland (Zuid-Holland) - Houtrustkerk
Gemeente: Den Haag
Adres: Houtrustweg 1, 2566 HA, Den Haag
Website: https://denhaag.vrijzinnig.nl/

Beschrijving nr.: 1003210.

Gebouwd door: Klais Orgelbau (1937) - opus 892

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1937 Klais Orgelbau892 nieuwbouw
1955 Klais Orgelbau1099 diverse werkzaamheden
1966 Slooff Orgelbouw B.V.  diverse werkzaamheden
1972 Verschueren Orgelbouw  restauratie
2004 Verschueren Orgelbouw  diverse werkzaamheden

  • Onder advies van Carel Pleijsier bouwde de firma Klais in 1937 een orgel voor de Houtrustkerk in Den Haag. De firma H.W. Flentrop verrichte een gedeelte van de werkzaamheden, met name voor de houten constructies van raamwerk, balgen en windkanalen. Dit in verband met de verplichting een Nederlands bedrijf te betrekken bij de bouw. De speeltafel is op de kerkvloer geplaatst. Het orgel is op 17 december 1937 in gebruik genomen. Het orgel werd bij deze gelegenheid bespeeld door Carel Pleijsier in samenwerking met hoboïst Jaap Stotijn.
  • In de Tweede Wereldoorlog werd het orgel gedemonteerd en opgeslagen, in verband met de ontruiming van een gedeelte van Den Haag, waar het kerkgebouw in stond. Het metalen pijpwerk werd in de Grote Kerk opgeslagen onder zeildoek. Na de oorlog is het orgel weer opgebouwd.
  • In 1965/1966 werd de kerkzaal gemoderniseerd. In verband hiermee is het pijpwerk door de firma Slooff uit het orgel gehaald, en later weer teruggeplaatst. Daarbij zijn geen wijzigingen uitgevoerd, op een paar akoestische ingrepen na. Het onderhoud van het orgel bleef tot 1971 in handen van de firma Klais en is daarna door de firma Verschueren overgenomen. Verschueren voerde in 1972 een revisie uit, waarbij de embranen zijn vernieuwd. In 2004 is door Verschueren opnieuw een revisie uitgevoerd. Ook nu zijn de membranen vernieuwd, maar ook is de intonatie van de Bazuin 16' iets aangepast.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk7
- Positief6
- Solowerk8
- Pedaal7 (2)
Totaal aantal stemmen28 (23)
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (Manuaal II) (C-c''''): Quintadena 16', Principaal 8', Spilfluit 8', Holfluit 4', Quint 2 2/3', Mixtuur IV sterk, Kromhoorn 8'.
Positief (Manuaal I) (C-c''''): Roorfluit 8', Prestant 4', Woudfluit 2', Quintfluit 1 1/3', Sesquialtera II sterk, Cimbel II-III sterk, Tremulant.
Solowerk (in zwelkast) (Manuaal III) (C-c''''): Openfluit 8', Salicionaal 8', Golving 8', Principaal 4', Octaaf 2', Basson 16', Trompet 8', Schalmei 4'.
Pedaal (C-g'): Principaal 16', Gedakt 16' - transmissie Hoofdwerk, Octaaf 8' - unit, Fluit 8' - transmissie Hoofdwerk, Prestant 4' - unit, Kleinoctaaf 2' - unit, Bazuin 16'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Positief, Hoofdwerk - Solowerk, Positief - Hoofdwerk, Positief - Solowerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief, Pedaal - Solowerk.
Speelhulpen: Twee vrije combinaties, Tongwerken Solowerk op Hoofdwerk.

Literatuur
  • Berichten : De Vereeniging van Vrijzinnig Hervormden, afd. ’s-Gravenhage en Scheveningen heeft voor haar kerkgebouw aan de Houtrustweg een electrisch-pneumatisch kegellade orgel besteld [...]. - In: Maandblad Het Orgel, 35e Jaargang No. 2, November 1937.
  • Residentienieuws : Inwijding van het orgel in de kerk van de Ver. van Vrijz. Herv. - In: Het Vaderland, zaterdag 18 december 1937.
  • Samenkomst van N.O.V.-leden op Zaterdag 22 Augustus 1942. - In: Het Orgel, jrg. 39 nr. 10, juli/augustus 1942.
  • Houtrustkerk verbouwt orgel en interieur. - In: Haagsche Courant, zaterdag 8 mei 1965.
  • Wintercyclus op Klais-orgel in Den Haag / P. Baak. - In: De Orgelvriend, jrg. 16 nr. 12, december 1974.
  • Haagse Hervormde kerken en kapellen / A. van der Weel Czn. - Amsterdam : Uitgeverij Ton Bolland, 1975.
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • Orgelbau in Utrecht zwischen 1930 und 1940 / Peter van Dijk. - In: Beiträge zur Geschichte und Ästhetik der Orgel : Band II / Philipp Klais [Red.]. - Freiburg (Breisgau) : Freiburger Musik-Forum, 2001.
Opnamen
  • 4 eeuwen franse kerstmuziek / Marieke Stoel. - MHS 200603 (CD). - 2009.
  • Klaisorgel Houtrustkerk / Marieke Stoel. - MHS 200602 (CD). - 2006.
Links https://denhaag.vrijzinnig.nl/orgels-en-vleugels/
https://www.haagsorgelkontakt.nl/locatie/id/11/houtrustkerk/
Overige bronnen
  • Firma Klais Orgelbau. opuslijst
YouTube
Foto: G. Meyster. Datering: 1957.
Foto: G. Meyster
 Bron: De Orgelvriend.
Bron: De Orgelvriend
 Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 29 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde