Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 27 September 2013.

Foto: Piet Bron

Haarlem, Nederland (Noord-Holland) - Kathedrale Basiliek Sint Bavo, Bavo-orgel
Gemeente: Haarlem
Adres: Leidsevaart 146, 2014 HE, Haarlem
Website: https://www.koepelkathedraal.nl/
https://rkhaarlem.nl/

Beschrijving nr.: 1003045.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR2542 ('Beide orgels' (1963)).

Gebouwd door: P.J. Adema & Zn. (1907)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1907 P.J. Adema & Zn.  nieuwbouw
1924 Joseph Adema  uitbreiding
1952 firma Jos H. Vermeulen  ombouw
1961 firma Jos H. Vermeulen  restauratie en uitbreiding
1996 firma D.A. Flentrop  restauratie

  • Het eerste orgel van de Bavokathedraal is gebouwd op een tribune boven de Heilige-Familie- of Kerstkapel. Deze plaats was dor de architect ontworpen voor de plaatsing van orgel en zangkoor. Het instrument werd geplaatst in een door Cuypers ontworpen front. De bouwer was de firma P.J. Adema & Zoon. Bij oplevering was het nog niet voltooid. Joseph Adema voltooide het werk in 1923/1924. De onderlijst van de kas is pas in 1961 geplaatst.
  • Vanaf 1929 werd het orgel onderhouden door de firma Jos H. Vermeulen uit Alkmaar. Er zijn door hen enkele kleine wijzigingen uitgevoerd. In 1952 voerde Vermeulen een ingrijpende verbouwing uit. Hij breidde het pedaal uit met drie stemmen, en paste de dispositie van de manualen aan aan de smaak van de tijd. In 1960/1961 restaureerde Vermeulen het instrument en breidde het uit met een zijpositief met acht registers. Hij maakte nieuwe kegelladen en intoneerde het instrument opnieuw. Ook voegde Vermeulen enkele stemmen toe. Het klankbeeld van het orgel was inmiddels niet meer te vergelijken met de oorspronkelijke klank. In het jaar 1996 intoneerde Flentrop de tongwerken opnieuw.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Zwelwerk10
- Positief8
- Pedaal8 (7)
Totaal aantal stemmen35 (34)
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8' - 1907/1961, Octaaf 4', Kwint 2 2/3', Superoctaaf 2', Mixtuur IV-V sterk (1 1/3') - 1924/1961, Trompet 8', Klaroen 4' - 1952.
Zwelwerk (C-g'''): Prestant 8', Gamba 8', Zweving 8' (from g°), Bourdon 8', Prestant 4', Gemshoorn 4', Piccolo 2', Kwint 1 1/3', Cymbel III sterk (1/2') - 1952/1961, Hobo 8', Tremulant.
Positief (C-g'''): Holpijp 8' - 1961, Quintadeen 8' - 1961, Prestant 4' - 1961, Roerfluit 4' - 1961, Octaaf 2' - 1961, Sesquialter II sterk (2 2/3') - 1961, Scherp IV sterk (1') - 1961, Kromhoorn 8' - 1961.
Pedaal (C-f'): Prestant 16', Subbas 16' - transmissie, Octaaf 8' - 1952, Gedekt 8' - 1952, Superoctaaf 4' - 1952, Bazuin 16' - 1961, Trombone 8' - 1961.
Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Hoofdwerk - Positief, Positief - Zwelwerk, Positief - Hoofdwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Zwelwerk, Pedaal - Positief.
Speelhulpen: Vrije combinatie, Tutti-trede, Tongwerken af (per manuaal en pedaal), Automatisch pedaal.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De dispositie in 1924 luidde:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Flûte Harmonique 8' (groot octaaf 1924), Salicionaal 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Mixtuur II-IV sterk (1924), Trompet 8'.
Zwelwerk: Bourdon 8', Gamba 8', Céleste 8', Aeoline 8' (1924), Violine 4', Piccolo 2', Trompet Harmoniek 8' (1924), Fagot-Hobo 8', Vox Humana 8' (1924).
Pedaal: Openbas 16', Subbas 16'.
Literatuur
  • Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 3, maart 1962.
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • Enige kathedralen & basilieken en hun orgels / Henk Roosenberg, Arjen Looyenga, Ton van Eck. - Haarlem : Stichting Kathedrale Basiliek St. Bavo, 2003.
Opnamen De drie orgels in de kathedrale basiliek van St. Bavo te Haarlem / Bernard Bartelink. - CBS Globe Records GLO CX 15007 (LP). - 1982.
Links https://willibrordusorgel.nl/bavo-orgel/
http://www.adema-kerkorgelbouw.nl/orgels/pja/page69/haarlem_bavo_transept.html

Foto: Piet Bron. Datering: 27 September 2013.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 27 September 2013.
Foto: Piet Bron
Foto: Janco Schout. Datering: 16 August 2005.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 16 August 2005.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 16 August 2005.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 16 August 2005.
Foto: Janco Schout
Bron: Fotokaart GR 2542 (Stichting Orgel Centrum).
Bron: Fotokaart GR 2542 (Stichting Orgel Centrum)
Bron: Firma Vermeulen-Alkmaar. Datering: 1961.
Bron: Firma Vermeulen-Alkmaar
Foto: Piet Bron. Datering: 27 September 2013.
Foto: Piet Bron