Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Bron: Boek "Orgels in Amsterdam"

Amsterdam, Nederland (Noord-Holland) - Sint Joannes de Doperkerk (Poeldijkstraat)

Doorverwezen vanaf: Amsterdam - Sint Willibrorduskerk buiten de Veste, transeptorgel (1922 - 1968)

Gemeente: Amsterdam
Adres: Poeldijkstraat 5, 1059 VE, Amsterdam

Beschrijving nr.: 1002943.

Gebouwd door: Joseph Adema (1922)
Afgebroken (2000)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1922	Joseph Adema		nieuwbouw
1968	Adema-Schreurs Kerkorgelbouw		overplaatsing

In 1890 bouwde de firma P.J. Adema & Zonen een orgel voor de Sint Willibrorduskerk buiten de Veste in Amsterdam. Het had 22 stemmen, twee manualen en vrij pedaal. De tractuur was mechanisch en de windladen waren sleepladen. In 1904 plaatste de firma Adema het orgel als een soort zwaluwnestorgel aan de zijgevel van het koor. Het werd uitgebreid en omgebouwd. Jan Stuyt ontwierp een nieuw front. In 1922 bouwde Adema het orgel weer om. Het kreeg nu een pneumatische tractuur en werd verkleind tot twaalf stemmen. De rest van het pijpwerk kreeg een plaats in het grote hoofdorgel aan de westzijde van de kerk.
Het kerkgebouw werd in 1968 gesloten en vervolgens gesloopt. Het transeptorgel is door Adema-Schreurs opnieuw opgebouwd in de kerk van Joannes de Doper. Hierbij werd de dispositie gewijzigd en het front aangepast.
In 2000 is de Joannes de Doperkerk gesloten en het orgel afgebroken. De firma Adema-Schreurs bouwde in 2001/2002 een nieuw orgel voor de Sint Jansbasiliek in Laren, waarbij pijpwerk uit dit orgel is gebruikt. Ook is het front van Stuyt gereconstrueerd.
Sinds 2017 maakt de Chinese Evangelische Gemeente gebruik van de Joannes de Doperkerk. Er is een unit-orgel van Verschueren geplaatst uit 1963, afkomstig uit hun vorige kerkgebouw, de Immanuëlkerk.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1922	Amsterdam	Sint Willibrorduskerk buiten de Veste, transeptorgel
1968	Amsterdam	Sint Joannes de Doperkerk

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	8
- Zwelwerk	9
- Pedaal	2
Totaal aantal stemmen	19
Toetstractuur	Pneumatisch
Registertractuur	Pneumatisch
Windlade(n)	Kegelladen
Temperatuur	Equal temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Praestant 8', Salicionaal 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Terts 1 3/5', Mixtuur III-IV sterk.
Zwelwerk (C-g'''): Viola 8', Vox Coelestis 8', Bourdon 8', Praestant 4', Roerfluit 4', Openfluit 2', Quint 1 1/3', Scherp III sterk, Trompet 8'.
Pedaal (C-f'): Subbas 16', Openbas 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Zwelwerk, Hoofdwerk - Zwelwerk 16'.
Speelhulpen: Vrije combinatie.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De dispositie luidde in 1922: Hoofdwerk: Praestant 8', Salicionaal 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Terts 1 3/5', Mixtuur III-IV sterk. Zwelwerk: Viola 8', Vox Coelestis 8', Bourdon 8', Praestant 4', Roerfluit 4', Openfluit 2', Quint 1 1/3', Scherp III sterk, Trompet 8'. Pedaal: Subbas 16', Openbas 8'. Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Zwelwerk, Hoofdwerk - Zwelwerk 16'. Volgens het boekje 'Honderd jaar Adema-orgels' was de dispositie in 1954: Eerste manuaal: Prestant 16', Prestant 8', Salicionaal 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Mixtuur III-IV sterk. Tweede manuaal (expressief): Viola 8', Vox Coelestis 8', Bourdon 8', Roerfluit 4', Octavin 2', Carillon II-III sterk, Trompet Harmoniek 8'. Pedaal: Open Bas 16' (transmissie), Violoncel 8', Baryton 16'.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie luidde in 1922:
Hoofdwerk: Praestant 8', Salicionaal 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Terts 1 3/5', Mixtuur III-IV sterk.
Zwelwerk: Viola 8', Vox Coelestis 8', Bourdon 8', Praestant 4', Roerfluit 4', Openfluit 2', Quint 1 1/3', Scherp III sterk, Trompet 8'.
Pedaal: Subbas 16', Openbas 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Zwelwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Zwelwerk, Hoofdwerk - Zwelwerk 16'.

Volgens het boekje 'Honderd jaar Adema-orgels' was de dispositie in 1954:
Eerste manuaal: Prestant 16', Prestant 8', Salicionaal 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Mixtuur III-IV sterk.
Tweede manuaal (expressief): Viola 8', Vox Coelestis 8', Bourdon 8', Roerfluit 4', Octavin 2', Carillon II-III sterk, Trompet Harmoniek 8'.
Pedaal: Open Bas 16' (transmissie), Violoncel 8', Baryton 16'.

Literatuur

Honderd jaar Adema-orgels / Piet Visser. - Amsterdam : fa. Joseph Adema - Hubert Schreurs Kerkorgelbouw, 1954. - Uitgegeven t.g.v. het honderdjarig bestaan van de firma.
Nederland... orgelland / mr. A. Bouman. - 3e geh.omgew.druk. - Leiden: Spruyt, Van Mantgem & De Does, 1964.
Orgelinhuldigingen : Nederland. - In: De Praestant, jrg. 18 nr. 3, juli 1969.
Amsterdam-W. St. Jan de Doper 1969. - In: Adema's Kerkorgelbouw van 1854 - Hubert Schreurs Amsterdam 1970.
Orgels in Amsterdam 1 : Rooms-Katholieke en Oud-Katholieke kerken en instellingen / Cor Boer, Theo Proeskie. - Amsterdam: Annie Bank, 1980.
Orgelcultuur op de scheidslijn van kerk en staat : het orgel in de 17de en de 20ste eeuw: Congresboek / NOV. - Amsterdam: Nederlandse Organisten Vereniging, 1990.
Rooms-katholieke kerken in Amsterdam 1306-1935 / Simon van Blokland. - Amsterdam : Stadsuitgeverij Amsterdam N.V., 2002.
De orgels van de St.-Jansparochie te Laren / Peter van Dijk. - In: Het Orgel, jrg. 100 nr. 1, januari/februari 2004.

Links

http://www.adema-kerkorgelbouw.nl/orgels/hs/page108/amsterdam_doper.html

Foto: G. Meyster