Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Otto Kalkhoven
Uithuizen, Nederland (Groningen) - Menkemaborg, kabinetorgel
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Menkemaweg 2, 9981 CV, Uithuizen
Website: http://www.menkemaborg.nl/
Beschrijving nr.: 1002691.
Gebouwd door: Jan Jacob Vool en Hermanus Adolphus Groet (1777)
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
Technische gegevens
Dispositie
Manuaal (C-f'''): Fluit Traver 16' (discant) - 1777/1844, Praestant 8' (discant), Octaaf 8' (bas) - 1844, Gedact 8' (B/D), Fluit Traver 8' (discant) - 1844, Praestant 4' (B/D), Fluit 4' (discant), Gedact 4' (bas), Quint 3' (B/D), Octaaf 2' (B/D), Ligtfluit 2' (bas) - 1844.
Speelhulpen: Tremulant, Ventiel, Nihil.
Overige bronnen
Foto: Otto Kalkhoven
Uithuizen, Nederland (Groningen) - Menkemaborg, kabinetorgel
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Menkemaweg 2, 9981 CV, Uithuizen
Website: http://www.menkemaborg.nl/
Beschrijving nr.: 1002691.
Gebouwd door: Jan Jacob Vool en Hermanus Adolphus Groet (1777)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1777 | Jan Jacob Vool | nieuwbouw | 1844 | Hermann Eberhard Freytag | restauratie en uitbreiding | 1915 | Wolter Klaassens Beukema | overplaatsing | 2011 | Mense Ruiter Orgelmakers | restauratie |
- Het kabinetorgel in de Menkemaborg is gebouwd in 1777 voor het buitenhuis van de familie Van Houten (oorspronkelijk Hindriks) te Nieuwolda door J.J. Vool en H.A. Groet. In 1811 nam Sebo Hindriks de naam Van Houten aan. Het orgel is in 1844 gerestaureerd en uitgebreid door Hermann Eberhard Freytag. Freytag wijzigde de dispositie op verschillende punten, en maakte het klavier uitschuifbaar, zodat er beter achter gezeten kon worden tijdens het spelen. De Quint 1 1/2' en de Terts vervielen, de Fluit Travers werd opgeschoven naar een 16-voets discantregister, er werd een nieuwe Fluit Travers 8' (discant) geplaatst, er werd een nieuw registers met de naam Ligtfluit geplaatst (waarschijnlijk een tweevoets basregister) en tenslotte is de bas van de Prestant 8' geplaatst in hout tegen de achterwand van het orgel.
- In 1914 is het orgel door de familie verkocht. Het werd in 1915 geplaatst in de Doopsgezinde kerk te Zijldijk door Wolter Beukema. Op 15 mei 1915 nam men het orgel in Zijldijk in gebruik. Het orgel kwam op de kerkvloer te staan, maar is in 1916 op een orgelgalerij gezet door Marten Eertman. Daarbij is de windvoorziening gewijzigd door het plaatsen van een handpomp. Eertman verving de Ligtfluit 2' door een Octaaf 4' (bas), en plaatste de Ligtfluit als 8-voet op de discant, waarvoor de Fluit Travers werd verwijderd.
- Het orgel is in 1935 vervangen en werd door de kerk geschonken aan het Groninger Museum. Het kreeg een plek in de Menkemaborg. Het orgel verkeerde in slechte staat, en raakte steeds meer in verval. In 1965 zijn het pijpwerk en de windvoorziening uit de kas gehaald en opgeslagen.
- Jarenlang stond het instrument in deze onbespeelbare staat in het museum. In juli 2010 is Mense Ruiter gestart met de restauratie van het orgel, dat in de oorspronkelijke staat is teruggebracht. De restauratie werd in het voorjaar van 2011 afgerond. Adviseur bij de restauratie was Stef Tuinstra.
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
| 1777 | Nieuwolda | fam. Van Houten |
| 1915 | Zijldijk | Doopsgezinde Kerk |
| 1935 | Uithuizen | Menkemaborg |
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Manuaal | 9 |
| Totaal aantal stemmen | 9 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 415 Hz |
| Temperatuur | Young |
| Winddruk | 56 mm |
Dispositie
Manuaal (C-f'''): Fluit Traver 16' (discant) - 1777/1844, Praestant 8' (discant), Octaaf 8' (bas) - 1844, Gedact 8' (B/D), Fluit Traver 8' (discant) - 1844, Praestant 4' (B/D), Fluit 4' (discant), Gedact 4' (bas), Quint 3' (B/D), Octaaf 2' (B/D), Ligtfluit 2' (bas) - 1844.
Speelhulpen: Tremulant, Ventiel, Nihil.
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Verschillende disposities |
De oorspronkelijke dispositie luidde waarschijnlijk: Manuaal: Prestant 8' (discant), Gedakt 8', Fluit Travers 8' (C-H uit Gedakt), Prestant 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Quint 1 1/2' (bas), Terts. |
| Literatuur |
|
- Hans Nomen
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |