Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.

Foto: Michiel van 't Einde

Woudrichem, Nederland (Noord-Brabant) - Hervormde Kerk (Martinuskerk)
Gemeente: Altena
Adres: Kerkstraat 35, 4285 BA, Woudrichem
Website: http://www.kerkwoudrichem.nl/
http://www.hervormdegemeentewoudrichem.nl/

Beschrijving nr.: 1002655.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR1154.

Gebouwd door: K.B. Blank & Zoon (1980)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1680 van Stephanus Cousijns

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1680 Stephanus Cousijns  nieuwbouw
1851 Willem Hendrik Kam  diverse werkzaamheden
1864 Schölgens & Van der Weijde, firma Van den Haspel  overplaatsing
1908 firma A. Standaart  nieuwbouw in bestaande kas
1980 K.B. Blank & Zoon  nieuwbouw in bestaande kas
1998 Van Rossum Orgelbouw  restauratie
2012 Van Rossum Orgelbouw  restauratie

  • De kas van het orgel in de Hervormde Kerk te Woudrichem is uit 1680. Het instrument is afkomstig uit de Kloosterkerk in Den Haag. Mogelijk is bij de bouw van het orgel gebruik gemaakt van het overbodig geworden kleine orgel uit de Grote Kerk in Den Haag. De bouwer is niet bekend, maar er zijn sterke aanwijzingen dat het gaat om Stephanus Cousijns. Deze Cousijns werkte rond 1680 aan verschillende Haagse orgels, en tevens wordt zijn naam vermeld in een aantal aantekeningen betreffende muziekaangelegenheden in de Kloosterkerk. In 1851 vernieuwde Willem Hendrik Kam de klavieren. In oktober 1864 bood men het orgel te koop aan. Door de firma Van den Haspel, Schölgens en Van der Weijde is het orgel in 1864 overgeplaatst naar Woudrichem, zonder ook maar iets te wijzigen. Standaart maakte er in 1908 een pneumatisch binnenwerk in, omdat het oude orgel als versleten werd beschouwd. Adviseur bij de bouw was dhr. R. Roomer. Op 8 november 1908 nam men het orgel in gebruik, waarbij het bespeeld werd door de bekende Rotterdamse organist G.B. van Krieken.
  • In de jaren zeventig werd besloten een binnenwerk te maken dat beter bij de historische kas past. S.F. Blank voltooide dit werk in september 1980. De dispositie werd afgeleid van de notities van Hess uit 1774. De Vox Humana is een oud register, afkomstig uit een vroeg 18e-eeuws orgel. Alle andere stemmen zijn nieuw door Blank gemaakt. Op 12 september 1980 is het orgel weer door de kerk in gebruik genomen. Op 19 september volgde een presentatie op een open orgeldag. 's Avonds werd er geconcerteerd door Stephen Taylor en Peter van Dijk.
  • In 1998 voerde de firma Van Rossum groot onderhoud uit. Daarbij zijn de tongwerken opnieuw geïntoneerd. In 2012 zijn de balgen door Van Rossum gerestaureerd.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1680Den HaagKloosterkerk
1864WoudrichemHervormde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk7
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen20
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurWerckmeister III

Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Praestant 8', Holfluit 8', Octaaf 4', Quintfluit 3', Octaaf 2', Sifflet 1', Mixtuur IV-V sterk, Sexquialtra II sterk, Cornet V sterk (discant), Trompet 8'.
Bovenwerk (C-d'''): Holpijp 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Gemshoorn 4', Octaaf 2', Quintfluit 1 1/2', Vox Humana 8', Tremulant.
Pedaal (C-c'): Bourdon 16', Octaaf 8', Bazuin 16'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk.

Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Klooster-Kerk (Den Haag), met twee Hand-Clavieren en een aangehangen Pedaal, heeft 20 stemmen.
OnderClavier, 11 stemmen: Praestant 8', Holpyp 8', Octaav 4', Super Octaav 2', Gemsh. 2', Siflet 1', Cornet 4 st.. Fornituur 3-4 st., Mixtuur, Sexquialtra en Trompet 8'.
BovenClavier, 9 stemmen: Praestant 16', Holpyp 8', Quintadeen 4', Super Oct. 2', Octaav 2', Siflet 1', Quintfluit 1 1/2', Mixtuur en Voxhumana 8'.
By dit Werk, 't welk zuiver en helder van geluid is, zyn 2 Afsluitingen, 1 Tremulant en 1 Coppeling.
Verschillende disposities De dispositie van het pneumatische Standaart-orgel luidde:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur II-IV sterk, Cornet V sterk, Trompet 8'.
Zwelwerk: Viool Prestant 8', Gamba 8', Voix Celeste 8', Holpijp 8', Fluit Octaviant 4', Salicet 4', Piccolo 2', Tremulant.
Pedaal: Subbas 16'.
Speelhulpen: Vaste combinaties (p - mf - f - tutti).
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Na tien jaren : Hoe ons werk beoordeeld wordt : Overdruk van kunstcritieken, recensies uit verschillende couranten en tijdschriften, getuigenissen van bekende toonkunstenaars / [Haes]. - Rotterdam : A. Standaart, 1916.
  • Organum Novum : Orgelbeweging in Nederland sedert 1945 / P.H. Kriek, Herm. S.J. Zandt. - Sneek: Boeijenga, 1964.
  • Klein-orgelboek (deel 1). - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1970].
  • Opgepikt uit kranten en tijdschriften : "Woudrichem bezit uniek kerkorgel". - In: De Orgelvriend, jrg. 20 nr. 6, juni 1978. - Overgenomen uit de Gorcumse Courant van 11 januari 1978.
  • Berichten : Ingebruikname orgel N.H. kerk Woudrichem. - In: Het Orgel, jrg. 76 nr. 9, september 1980.
  • Nieuwe orgels. - In: Kerk en Muziek, jrg. 29 nr. 8, oktober 1980.
  • Nieuw orgel in N.H. kerk Woudrichem / A. Bijvank. - In: De Orgelvriend, jrg. 23 nr. 2, februari 1981.
  • Kroniek : 12 september 1980. - In: De Mixtuur, nr. 35, mei 1981.
  • Organum Novum Redivivum / Hans Kriek. - Buren: Frits Knuf, 1981.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Zeven eeuwen orgels in Den Haag / Herman de Kler, Ton van Eck. - Alphen aan den Rijn : Repro-Holland, 1987.
  • Repertorium van advertenties in de 'Kerkelijke Courant' / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 66, september 1990.
  • Het 'Hollandse' orgel in de periode van 1670 tot 1730 : Een architectuurhistorische en organologische studie over de orgelbouw in Nederland, met name in de gewesten Holland, Zeeland, Utrecht en Gelderland / A.H. Vlagsma. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 1992.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
  • Gorinchem Orgelstad / Gerco A. Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 40 nr. 9, september 1998.
  • Najaarsexcursie op 30 oktober naar het Land van Heusden en Altena / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 46 nr. 10, oktober 2004.
Opnamen Het orgel in de Hervormde Kerk te Woudrichem / Peter van Dijk, Stephen Taylor. - Woudrichem : NH Kerkvoogdij, 1981 (eigen beheer) (LP).
Links https://rossumorgelbouw.nl/projects/restauratie-balgen-orgel-van-woudrichem-2012/

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 12 June 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Piet Bron. Datering: 22 May 2010.
Foto: Piet Bron