Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Bron: Boek

Bron: Boek "Daar kerkte Rotterdam"

Rotterdam, Nederland (Zuid-Holland) - Zuiderkerk
Gemeente: Rotterdam
Adres: Gedempte Glashaven, Rotterdam

Beschrijving nr.: 1002561.

Gebouwd door: Christian Gottlieb Friedrich Witte (1850)
Verloren gegaan bij bombardement op 10 mei 1940 (1940)


In de fraaie Zuiderkerk uit 1849 bouwde de fa. Bätz & Co. in 1850 een groot drieklaviers orgel. De kerk was in neogotische stijl ontworpen door A.W. van Dam. Uit de inschrijving van orgelbouwers bleven twee kandidaten over: Kam & Van der Meulen en Bätz & Co. Uiteindelijk kreeg Bätz de opdracht in 1847. Op 25 oktober 1850 is het instrument in gebruik genomen met een concert door Bartholomeus Tours. Bätz paste mede op verzoek van de kerkvoogden verschillende nieuwe technieken toe uit de Franse orgelbouw. Bekende organisten waren aan de kerk verbonden, zoals Jan Albert van Eijken (1853-1854) en Gerard Bartus van Krieken (1854-1912). Daarna tot het bombardement Johannes van Herwaarden. Op 14 mei 1940 gingen kerk en orgel verloren.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk13
- Bovenwerk11
- Zwelwerk8
- Pedaal8
Totaal aantal stemmen40
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Gemshoorn 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur IV-VIII sterk, Cornet V sterk, Fagot 16', Trompet 8', Clarinet 4'.
Bovenwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Viola 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Nazard 3', Woudfluit 2', Cornet V sterk, Trompet 8', Dulciaan 8'.
Zwelwerk (C-f'''): Salicet 8', Viola di Gamba 8', Holpijp 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Schalmey 8', Vox Humana 8'.
Pedaal (C-c'): Prestant 16', Open Subbas 16', Octaaf 8', Fluit 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Trompet 4'.
Speelhulpen: Tremulant, Afsluitingen, Ventiel, Voettrede aan- en afzetten der sterke pedaalstemmen, Voettrede aan- en afzetten vulstemmen/tongwerken hoofdwerk, Voettrede octaafkoppel pedaal.

VulstemSamenstelling
Mixtuur IV-VI-VIII sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' -1'. c': 4' - 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2'. c'': 5 1/3' - 5 1/3' - 4' - 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Zuiderkerk te Rotterdam heeft 40 sprekende stemmen, drie klavieren en vrij pedaal. Het werk is in 1850 door Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd.
Organist de Heer G.B. van Krieken.
Hoofdmanuaal: Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Gemshoorn 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 4-8 st., Cornet 4 st., Fagot 16', Trompet 8', Clarinet 4'.
Tweede manuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Viola 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Nazard 3', Woudfluit 2', Cornet 5 st., Trompet 8', Dulciaan 8'.
Derde manuaal: Salicet 8', Viola di Gamba 8', Holpijp 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Schalmei 8', Vox Humana 8', Crescendo voor het derde manuaal.
Pedaal: Prestant 16', Open Subbas 16', Octaaf 8', Fluit 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Trompet 4'.
Stomme registers: Koppelingen, Ventiel.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Orgelhistorische bijdragen IX. - In: De Harp, jrg. 35 nr. 8, augustus 1940.
  • Daar kerkte Rotterdam : Kerken, die in Rotterdam verwoest werden, en hun interieur / Jan van Bommel Jzn. - Leiden: Stichting Orgelcentrum, 1965.
  • Verdwenen en bestaande orgels te Rotterdam (16) : Het orgel in de voormalige Zuiderkerk / Jan van Bommel Jzn. - In: Het Orgelblad, jrg. 9 nr. 12, december 1966.
  • Rotterdam - orgelstad / M.A. Vente. - Amsterdam : N.V. Noord-Hollandsche Uitgevers Maatschappij, 1967. - Overdruk uit Akademiedagen XIX.
  • De Rotterdamse bouwaktiviteiten van de fa. Bätz en Witte na 1845 / [Jan Jongepier]. - In: Het Orgel, jrg. 70 nr. 2, februari 1974. - Rotterdam-nummer.
  • De orgelmakers Bätz (1739 - 1849) : Een eeuw orgelbouw in Nederland / Gert Oost. - 3e aangevulde druk. - Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1981.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.

Bron: Boek
Bron: Boek "Daar kerkte Rotterdam"