Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 3 June 2011.

Foto: Michiel van 't Einde

Garyp, Nederland (Fryslân) - Andreastsjerke
Gemeente: Tytsjerksteradiel
Adres: Greate Buorren 21, 9263 PK, Garijp

Beschrijving nr.: 1002494.

Gebouwd door: L. van Dam & Zonen (1898)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1898 L. van Dam & Zonen  nieuwbouw
1915 firma N.V. Van Dam  uitbreiding
1955 Roelof Kamp en Zn.  restauratie en uitbreiding
1963 firma Jan Jans Harkema  uitbreiding
1985 firma Jan Jans Harkema  wijzigen dispositie
2000 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie

  • In 1898 bouwde Van Dam een orgel met één manuaal en aangehangen pedaal voor de Gereformeerde Kerk in Garijp. In 1915 voegde de firma Van Dam een Trompet 8' toe op een gereserveerde plaats op de windlade. In 1955 werkte R. Kamp aan het orgel. Hij maakte een vrij pedaal met drie stemmen: Subbas 16', Octaafbas 8' en Koraalbas 4'. Om dit te kunnen plaatsen vergrote hij de orgelkas.
  • In 1963 verhuisde de firma Harkema het orgel van de torenwand naar de tegenoverliggende galerij en breidde het uit met een Bovenwerk, voornamelijk samengesteld uit bestaand materiaal. Harkema verving de Cornet door een Mixtuur, maar gebruikte twee koren van de Cornet voor een Sesquialter op het nieuwe klavier. Adviseur bij deze ingrijpende verbouwing was dhr. J.R. Groustra uit Leeuwarden. Op 29 augustus 1963 werd het orgel weer in gebruik genomen. In 1985 verving Harkema de Koraalbas 4' van het pedaal door een Fagot 16'.
  • Het orgel is in 1999/2000 gerestaureerd door Mense Ruiter en in mei 2000 weer in gebruik genomen. Bij deze restauratie, onder advies van Jan Jongepier, werd het eerste manuaal volledig hersteld in de oorspronkelijke opzet, met behoud van de Trompet uit 1915. Het tweede klavier werd omgebouwd tot een Dwarswerk, waardoor het geheel beter in de kas paste. Ook werd de dispositie van dit manuaal gewijzigd. Op 29 mei 2000 is het orgel weer in gebruik genomen. De Gereformeerde Kerk heet sinds de vorming van de PKN Andreastsjerke.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Dwarswerk6
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen19
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 435 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk65 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Bourdon 16' (discant), Prestant 8', Holpijp 8', Violon 8' - C-H uit Holpijp, Octaaf 4', Fluit Travers 4', Quintprestant 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant) - 1898/2000, Trompet 8' - 1915.
Dwarswerk (C-g'''): Fluit Dolce 8', Salicionaal 8' - ca. 1910, Salicet 4' - ca. 1860, Fluit d'Amour 4' - 2000, Quintfluit 3' - 2000, Woudfluit 2' - 1963, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1955, Octaaf 8' - 1955, Fagot 16' - 1985.
Koppelingen: Hoofdwerk - Dwarswerk, Pedaal - Hoofdwerk.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • Oorspronkelijke dispositie:
    Manuaal: Bourdon 16' (discant), Prestant 8', Holpijp 8', Violon 8', Octaaf 4', Fluittravers 4', Quintprestant 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant). Tremblant, aangehangen pedaal. Open plaats op de windlade voor een Trompet 8'.

  • Na de verbouwing door Harkema in 1963 was de dispositie:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Violon 8', Octaaf 4', Fluit Travers 4', Quintprestant 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk: Fugara 8', Gedekt 8', Prestant 4', Woudfluit 2', Sesquialter II sterk, Dulciaan 8'.
    Pedaal: Subbas 16', Octaafbas 8', Koraalbas 4'.
    Koppeling: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk.

Literatuur
  • Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 6 nr. 12, december 1963.
  • Orgelbouwnieuws : Garijp, Gereformeerde Kerk. - In: De Orgelkrant, jrg. 5, nr. 12, december 2000.
  • Orgelbouw in kort bestek : Garijp, Gereformeerde Kerk. - In: De Orgelvriend, jrg. 43 nr. 1, januari 2001.
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
  • Het historische orgel in Nederland 1894 - 1901 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2008. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 13).

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 3 June 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Bron: Stichting Orgelcentrum.
Bron: Stichting Orgelcentrum
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 3 June 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 3 June 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 3 June 2011.
Foto: Michiel van 't Einde