Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.

Foto: Janco Schout

Warffum, Nederland (Groningen) - Kunstkerk Hogeland
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Hoofdstraat 27, 9989 AM, Warffum

Beschrijving nr.: 1002454.
Groningen Orgelland nummer: 181.

Gebouwd door: S.A. Hempenius en Johannes Sporeman (1783)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1783 S.A. Hempenius  nieuwbouw
1783 Johannes Sporeman  nieuwbouw
1876 L. van Dam & Zonen  overplaatsing
1906 Martin Vermeulen  overplaatsing
1949 firma Johann Reil  uitbreiding
1958 firma Johann Reil  ombouw
ca. 1965 L.F. Talstra  diverse werkzaamheden
1979 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie
2008 Orgelmakerij Reil  restauratie

  • Het orgel in de Gereformeerde Kerk te Warffum werd in 1783 gemaakt door S.A. Hempenius in samenwerking met Johannes Sporeman voor de dorpskerk in Hijlaard. De firma Van Dam plaatste het in 1876 in de Gereformeerde Kerk te Alphen aan den Rijn. Van Dam schoof al het pijpwerk een toon op, en maakte voor iedere stem een nieuwe pijp voor de C-groot. In 1906 is het orgel door Martin Vermeulen uit Woerden in Warffum geplaatst achter een nieuw front, en met een nieuwe klaviatuur. Het instrument had toen één manuaal met negen stemmen en aangehangen pedaal.
  • De firma J. Reil breidde het orgel in 1949 uit met een tweede klavier met vier stemmen en een vrij pedaal met een Subbas 16'. Het tweede klavier was uitgevoerd als Nevenwerk, maar het werd bij nieuwe werkzaamheden door Reil in 1958 als Bovenwerk geplaatst. Op de beide zijtorens hadden oorspronkelijk ornamenten gestaan, maar deze zijn rond 1955 vervangen door twee bazuinblazende engelen, afkomstig uit de Noorderkerk in Drachten.
  • Organist van de kerk L.F. Talstra herstelde in de jaren zestig de deling van de Trompet, en maakte een transmissie voor een Klaroen 4' op het pedaal. Mense Ruiter restaureerde het geheel in 1979. Het orgel is in die tijd ook opnieuw geschilderd in lichtbruin met goud en groen.
  • In 2007 startte de firma Reil met een nieuwe restauratie. Het orgel verkeerde in slechte staat en was met moeite bespeelbaar te houden. De restauratie duurde ruim een jaar. Het bovenwerk uit 1949 is verwijderd. Het vrije pedaal is opnieuw aangelegd. De dispositie uit 1906 werd gehandhaafd. Op 13 en 14 december 2008 kon het orgel weer in gebruik worden genomen.
  • Het kerkgebouw is na een laatste dienst op 2 februari 2020 buiten gebruik gesteld. Het gebouw is verkocht aan een particulier, die er een culturele bestemming aan heeft gegeven onder de naam Kunstkerk Hogeland.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1783HijlaardDorpskerk
1876Alphen aan den RijnGereformeerde Kerk
1906WarffumGereformeerde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Pedaal1
Totaal aantal stemmen10
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 444 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk67 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f''', deling tussen bes°/b°): Bourdon 16' (discant), Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur II-III sterk, Trompet 8' (B/D).
Pedaal (C-d'): Subbas 16'.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

VulstemSamenstelling
Mixtuur II-III sterk C: 1' - 2/3'. c°: 2' - 1 1/3'. c': 2' - 1 1/3' - 1'. f'': 4' - 2 2/3' - 1'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie luidde in Hijlaard:
    Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Holpyp 8', Praestant 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur II-III sterk, Trompet 8'.

  • De dispositie luidde van 1949 tot 2008:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur II-III sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk (1949): Quintadena 8', Roerfluit 4', Nachthoorn 2', Sexquialter II sterk.
    Pedaal: Subbas 16', Klaroen 4' (transmissie).
    Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek II : Oude kerkorgels in de provincie Groningen, geplaatst na 1840 / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 27, april 1982.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel I Hunsingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1994. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 15).
  • Dit fraaije werkje... 't örgel van Waarvum : Over de geschiedenis van het orgel in de Gereformeerde kerk te Warffum / Dirk Bakker. - Heerde : Orgelmakers Reil, 2008.
  • Orgelbouw in kort bestek : Warffum, Gereformeerde Kerk / Jaap Brouwer. - In: De Orgelvriend, jrg. 51 nr. 6, juni 2009.
  • Orgelbouwnieuws : Warffum, Gereformeerde Kerk / Willem Jan Cevaal. - In: NoteBene, jaargang 2, nr. 7/8, juli/augustus 2009.
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).
  • Het historische orgel in Nederland 1902 - 1910 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2010. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 14).
Links https://reil.nl/orgels/gereformeerde-kerk/
http://www.hetorgel.nl/norgel2009-07-08a.htm

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 12 August 2009.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.
Foto: Janco Schout
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 12 August 2009.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.
Foto: Janco Schout