Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout. Datering: 13 September 2008.

Foto: Janco Schout

IJlst, Nederland (Fryslân) - Hervormde Kerk (Mauritiuskerk)
Gemeente: Súdwest-Fryslân
Adres: Eegracht 43, 8651 EG, IJlst

Beschrijving nr.: 1002402.

Gebouwd door: Gebroeders Van Dam (1834)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas en pijpwerk uit 1645 van Arnold & Tobias Bader

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1645 Arnold & Tobias Bader  nieuwbouw
1834 Gebroeders Van Dam  nieuwbouw in bestaande kas
1967 Ernst Leeflang  restauratie

Van Dam bouwde in 1832-1834 een nieuw instrument in de oude orgelkas van de gebroeders Bader uit 1645. Een deel van het oude pijpwerk werd ook opnieuw gebruikt. Op januari 1834 is het orgel in gebruik genomen. Leeflang voerde in 1967 een restauratie uit. Hierbij werd een nieuwe Quint 3' geplaatst, in plaats van een Violoncel 8' discant uit het begin van de twintigste eeuw. Adviseur bij het werk was Maarten Vente. Het orgel werd op dinsdag 17 oktober 1967 weer in gebruik genomen. Bij deze gelegenheid werd het instrument bespeeld door Cor Edskes.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Bovenwerk5
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen13
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8' - 1645/1832, Holpijp 8' - 1645/1832, Octaaf 4' - 1645, Fluit 4' - 1832, Quint 3' - 1967, Octaaf 2' - 1645, Cornet III-IV sterk (discant) - 1645, Trompet 8' - 1832.
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8' (from c°) - 1832, Viola 8' (discant) - 1832, Fluit 8' - 1645/1832, Fluit 4' - 1645, Fluit 2' - 1645.
Pedaal (C-g°): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel.
Speelhulpen: Tremulant.

VulstemSamenstelling
Cornet III-IV sterk (Hoofdwerk) c': 4' - 2 2/3' - 1 3/5'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Knock (1788) De dispositie van het Bader-orgel luidde:
Manuaal: Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Quint 3', Sexquialter II sterk, Ruischpyp II sterk, Mixtuur III-IV sterk en Trompet 8'.
Bovenwerk: Quintadeen 8', Praestant 4', Blokfluit 4', Octaaf 2', Dwarsfluit 2' (discant) en Gemshoorn 1 1/2'.
Pedaal: Aangehangen.
Speelhulpen: Manuaalkoppel, Tremulant.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Ylst (Friesland) heeft 13 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal en is in 1832 door Van Dam, uit Leeuwarden, geleverd.
Organist de Heer P. de Jong.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet, Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 8', Viola (disc.) 8', Fluit 8', Fluit 4', Fluit 2'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Tremblant.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Kostber oargel fan Drylts spilet wer : Yn Herf. tsjerke. - In: Leeuwarder Dagblad, woensdag 18 oktober 1967.
  • Bij de foto's. - In: Het Orgel, jrg. 63 nr. 11, november 1967.
  • Orgels in Friesland - deel 1 / Maarten Seybel. - Baarn: De Praestantspers, 1970.
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
  • De Friese orgels tussen 1500 en 1750 : Een onderzoek naar de geschiedenis en de bouw van de orgels, de kasarchitectuur, de orgelmakers en de organisten / Auke Hendrik Vlagsma. - Leeuwarden : Fryske Akademy, 2003.
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.

Foto: Janco Schout. Datering: 13 September 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 13 September 2008.
Foto: Janco Schout
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 6 August 2012.
Foto: Tjalling Roosjen