Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2017.

Foto: Dirco Oskam

Grijpskerk, Nederland (Groningen) - Hervormde Kerk
Gemeente: Westerkwartier
Streek:Westerkwartier
Adres: Kerkplein 11, 9843 HB, Grijpskerk
Website: http://www.pkngrijpskerk.nl/

Beschrijving nr.: 1002401.
Groningen Orgelland nummer: 820.

Gebouwd door: Gebroeders Van Dam (1832)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1832 Gebroeders Van Dam  nieuwbouw
1868 firma Van Oeckelen & Zn.  restauratie
1927 Klaas Doornbos  wijzigen dispositie
1965 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie
2010 Orgelmakerij Reil  restauratie

  • Dankzij een legaat van Aaltje Thomas Wiersema kon de Hervormde Kerkvoogdij van Grijpskerk in 1832 een nieuw orgel laten bouwen door de gebroeders Van Dam. De Groninger jonkeer Mr. S.W. Trip examineerde het orgel, en het is op 25 oktober 1832 in gebruik genomen.
  • Het instrument raakte beschadigd door een brand in 1868, waarna Van Oeckelen het restaureerde. Hij wijzigde de ornamentiek van het orgel en liet het in rijtuigzwart schilderen. Ook is de dispositie aangepast: de Cornet verving hij door een Holfluit, de Trompet werd vernieuwd en de Mixtuur gewijzigd. Wat het Bovenwerk betreft: er kwam een nieuwe Gambe, een Clarinet in plaats van de Dulciaan en tenslotte wijzig men nog de Praestant 4' in een Praestant 8'.
  • Klaas Doornbos reviseerde het instrument in 1927, waarbij het pijpwerk van de Quint, de Octaaf 4' en de Octaaf 2' werd vernieuwd. Mense Ruiter restaureerde het orgel in 1963 en in 1965.
  • In 2010 voerde de firma Reil een nieuwe restauratie uit. Adviseur bij de werkzaamheden was Stef Tuinstra. Bij deze restauratie is het orgel in de toestand waarin het inmiddels verkeerde hersteld. Er is dus niet teruggekeerd naar de situatie van 1832 of van 1868. Op 29 oktober 2010 is het orgel weer in gebruik genomen met een concert door de adviseur.
  • Opvallend is dat het pedaalklavier een omvang van 27 toetsen heeft (C-d'), maar dat in er slechts 24 toetsen zijn aangehangen aan het manuaal (C-b°).

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Bovenwerk7
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen16
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 445 Hz
TemperatuurEvenredig zwevend (vrijwel)
Winddruk81 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holfluit 8' (discant) - 1868, Holpijp 8', Octaaf 4' - 1927, Quint 3' - 1927, Superoctaaf 2', Mixtuur III-V sterk (2') (B/D) - deels 1868, Trompet 8' (B/D) - 1868.
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8' - 1832/1868, Viola di Gamba 8' - 1868; C-E uit Holfluit, Holfluit 8' (bas), Fluit Doux 8' (discant), Flûte d'Amour 4', Woudfluit 2', Clarinet 8' - 1868.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel (B/D).
Speelhulpen: Tremulant - 2010, Afsluitingen, Windlosser, Nihil.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-V sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. f°: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. f': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Literatuur
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel II Westerkwartier / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1995. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 17).
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).
  • Van Dam-orgel van Grijpskerk gerestaureerd / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 53 nr. 4, april 2011.
Links https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=4056

Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2017.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2017.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2004.
Foto: Piet Bron