Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.

Foto: Michiel van 't Einde

Grouw, Nederland (Fryslân) - Sint Piterkerk (Petruskerk)
Gemeente: Leeuwarden
Adres: Kerkstraat 4, 9001 AA, Grou
Website: http://sintpiterkerk.nl/

Beschrijving nr.: 1002360.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR4300.

Gebouwd door: L. van Dam & Zonen (1853)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1853 L. van Dam & Zonen  nieuwbouw
1919 firma N.V. Van Dam  ombouw
1974 Bakker & Timmenga  restauratie
2011 Bakker & Timmenga  restauratie

  • In 1852/1853 bouwde Van Dam een groot orgel in Grouw, ter vervanging van het oude instrument uit 1655, gebouwd door Meinardi. Dit orgel had drie klavieren en aangehangen pedaal. Op 9 januari 1853 is het in gebruik genomen met een bespeling door S.W. Velds. De drie beelden werden in 1855 geplaatst. Op verzoek bouwde Van Dam in 1858 een pedaalkoppel. In 1886 verving Van Dam bij een schoonmaakbeurt de Portunaal door een Violon, echter zonder de naam te wijzigen. In 1890 werd de Quint 3' van het Hoofdwerk vervangen door een Quintadeen. Het orgel werd in 1919 verplaatst naar de andere kant (de koorzijde) van de kerk door P. van Dam, die ook de dispositie aanpaste. Hij verving namelijk de Clarinet 8' van het Bovenwerk door een Voix Celeste 8', de Salicet 4' door een Violon 8' en op het pedaal de Fagot 16' door een Quintadeen 8'. Bakker & Timmenga restaureerden het orgel in 1972-1974. Zij herstelden de dispositie van het Bovenwerk en verwijderden de zwelkast, die waarschijnlijk ook in 1919 is gemaakt. Voor het maken van de Salicet 4' en de Dulciaan 8' werd gebruik gemaakt van voorbeelden uit de Westerkerk in Leeuwarden.
  • In 2011 is het orgel gerestaureerd door de firma Bakker & Timmenga. Op 10 december 2011 werd het instrument weer in gebruik genomen. Adviseur bij de restauratie was Theo Jellema, die ook het inspelingsconcert verzorgde.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk11
- Bovenwerk7
- Pedaal5
Totaal aantal stemmen23
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 443 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk77 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Prestant 16', Octaaf 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Portunaal 8' (discant) - 1886, Octaaf 4', Roerfluit 4', Woudfluit 2', Cornet III sterk (5 1/3') (discant), Mixtuur II-V sterk (2'), Trompet 8'.
Bovenwerk (C-g'''): Roerfluit 8', Salicionaal 8', Viola di Gamba 8', Salicet 4' - 1972, Fluit Travers 4', Gemshoorn 2', Dulciaan 8' - 1972, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Prestant 8', Quintadeen 8' - 1919, Octaaf 4', Trombone 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
Speelhulpen: Windlosser, 3 afsluitingen.

VulstemSamenstelling
Cornet III sterk discant c': 5 1/3' - 4' - 3 1/5'.
Mixtur II-IV sterk C: 2' - 1 1/3'. c°: 2 2/3' - 2'. c': 4' - 2 2/3' - 2'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Literatuur
  • Orgels in Friesland - deel 1 / Maarten Seybel. - Baarn: De Praestantspers, 1970.
  • Kort orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 70 nr. 6, juni 1974.
  • Langs kerken en kapellen : Orgeltocht door Nederland. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1977].
  • Het historische orgel in Nederland 1850 - 1858 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 7).
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
  • Najaarsexcursie Organum Frisicum / Geert van der Heider, Keimpe van der Wal. - In: Friese orgelkrant 2012.
  • Orgelbouwnieuws : Grou, St.-Piter / Henk de Vries. - In: Het Orgel, jrg. 109 nr. 4, juli 2013.
Links https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=4618

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Bron: Fotokaart GR 4300 (Stichting Orgel Centrum).
Bron: Fotokaart GR 4300 (Stichting Orgel Centrum)
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Piet Bron. Datering: 29 March 2013.
Foto: Piet Bron