Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout. Datering: 21 August 2010.

Foto: Janco Schout

IJsselstein (Utrecht), Nederland (Utrecht) - Sint Nicolaasbasiliek
Gemeente: IJsselstein
Adres: Sint Nicolaasstraat 12, 3401 BS, IJsselstein
Website: http://www.nicolaasparochie.nl/

Beschrijving nr.: 1002178.

Gebouwd door: Maarschalkerweerd & Zoon (1908)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1908 Maarschalkerweerd & Zoon  nieuwbouw
1954 Builder unknown  wijzigen dispositie
1972 J.J. Elbertse & Zn.  diverse werkzaamheden
1990 Hans Brink  restauratie
2020 Adema's Kerkorgelbouw  diverse werkzaamheden

  • De Sint Nicolaaskerk te IJsselstein werd in 1887 ingewijd. Het gebouw is ontworpen door Alfred Tepe. Het orgel van Abraham Meere uit de oude schuilkerk werd in eerste instantie overgeplaatst naar het nieuwe gebouw. De firma Maarschalkerweerd kreeg in november 1907 de opdracht voor de bouw van een nieuw orgel. Het oude orgel werd verkocht, en staat tegenwoordig in de Bethelkerk op Urk. Het nieuwe orgel kon worden gefinancierd dankzij een gift van de heer Van Kippersluis. Op 10 december 1908 is het ingewijd.
  • Het instrument werd in 1924 voorzien van een electrische windmotor. In 1954 is de dispositie van het zwelwerk gewijzigd. Flûte Harmonique en Flûte Octaviante werden vervangen door Prestanten 8' en 4', en men zaagde de Salicionaal 4' af tot een Quint 2 2/3'. Het kerkgebouw is in de jaren 1968-1972 geheel gerestaureerd. Ook het orgel werd nu onder handen genomen. De firma Elbertse kreeg de opdracht, hierbij geadviseerd door dr. P.J. de Bruyn namens de KKOR. Bij deze restauratie is de oude speeltafel vervangen door een geheel nieuwe. De tractuur werd geëlectrificeerd. Ook verwijderde Elbertse de zwelkast.
  • In 1989 voerde Hans Brink een grondige restauratie uit onder advies van Ton van Eck. Bij deze restauratie is de oude dispositie hersteld, werd een nieuwe zwelkast geplaatst en is het orgel verder geheel schoongemaakt en gerepareerd. De speeltafel uit 1972 bleef behouden. Wel werd een nieuw pedaalklavier met 30 toetsen geplaatst. De omvang van het pedaal is op de lade echter 27 tonen, de extra toetsen werken alleen via de koppelingen. Op 4 februari 1990 werd het orgel weer officieel in gebruik genomen met een bespeling door Ton van Eck.
  • Het orgel is in 2020 gereviseerd en schoongemaakt door Adema's Kerkorgelbouw. De intonatie is hersteld naar de situatie van 1908. Het orgel zou werd weer in gebruik worden genomen op 26 en 27 september 2020 met een concert door Marjan Feij, organist van de kerk, en Jos van der Kooy, maar deze concerten zijn uitgesteld.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk13
- Zwelwerk8
- Pedaal5
Totaal aantal stemmen26
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Viola 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur II-V sterk, Trompet 8'.
Zwelwerk (C-f'''): Flûte Harmonique 8' - 1990, Holpijp 8', Viola da Gamba 8', Voix Céleste 8' (from c°), Flûte Octaviante 4' - 1990, Salicionaal 4' - 1990, Piccolo 2', Basson-Hobo 8', Tremolo.
Pedaal (C-f'): Prestant 16' - transmissie, Subbas 16', Octaaf 8', Gedekt 8', Bazuin 16'.
Koppelingen: Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II 16', Manuaal II - Manuaal II 16'.
Speelhulpen: 4 vaste combinaties (p - mf - f - tutti), Tongwerken af, Automatisch piano-pedaal.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De dispositie luidde van 1972 tot 1991:
Manuaal I: Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Viola 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk, Mixtuur II-V sterk, Trompet 8'.
Manuaal II: Prestant 8', Holpip 8', Gamba 8', Voix Céleste 8', Prestant 4', Nasard 2 2/3', Piccolo 2', Hobo 8'.
Pedaal: Prestant 16' (transmissie), Subbas 16', Octaaf 8', Gedekt 8', Bazuin 16'.
Koppelingen: Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II.
Literatuur
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • Het Maarschalkerweerd-orgel in de Nicolaasbasiliek te IJsselstein / René Verwer.
  • Maarschalkerweerd & Zoon - Orgelmakers te Utrecht / Jos Laus. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 2008.
  • Het historische orgel in Nederland 1902 - 1910 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2010. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 14).
Opnamen Music and water for all / Gerrit Christiaan de Gier m.m.v. Auke van der Merk, trompet. - DEV-GCG1031 (3-CD). - 2009. - Opgenomen in Wijk bij Duurstede, Zeist, Schalkwijk, Maarssen en IJsselstein.

Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 10 September 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Janco Schout. Datering: 21 August 2010.
Foto: Janco Schout
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 10 September 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Janco Schout. Datering: 21 August 2010.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 21 August 2010.
Foto: Janco Schout
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 10 September 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 10 September 2011.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Foto: Janco Schout. Datering: 21 August 2010.
Foto: Janco Schout