Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Bron: Postcard

Utrecht, Nederland (Utrecht) - Oud-Katholieke Kerk van de Heilige Jacobus "Buiten de Waardpoort"
Gemeente: Utrecht

Beschrijving nr.: 1002172.

Gebouwd door: firma Bätz & Co. (1834)
Verkocht aan de Oud-Katholieke Kerk te Amsterdam (1879)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1834	firma Bätz & Co.		nieuwbouw
1879	P.J. Adema & Zn.		overplaatsing
1923	Joseph Adema		ombouw
1955	J.C. Sanders & Zoon		overplaatsing

Het orgel dat Jonathan Bätz plaatste in de Oud-Katholieke Kerk Sint Jacobus in Utrecht werd in de nieuwe kerk uit 1871 te klein bevonden. Het is daarom in 1879 verkocht aan de Oud-Katholieke Kerk aan de Brouwersgracht te Amsterdam. Het is daar door P.J. Adema in een oude kas geplaatst. In 1923 werd het orgel door Joseph Adema uitgebreid met een tweede klavier en pneumatisch gemaakt.
Het Bätz-orgel werd later weer vanuit Amsterdam verplaatst naar Daarle, waar het in sterk gewijzigde vorm in de Hervormde Kerk is geplaatst. De laatste dienst in de Amsterdamse kerk was op 11 januari 1953. Sanders kocht het orgel in 1955, wijzigde het en bouwde het weer op in Daarle achter een modern front. Het is in Daarle in 1959 in gebruik genomen. Van Bätz waren nog vier registers bewaard gebleven (Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4' en Roerfluit 4'). Inmiddels is het ook daar vervangen door een oud instrument van Van Dam. De overgebleven stemmen van Bätz werden opgeslagen bij de firma Reil. De rest van het orgel is gesloopt.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1834	Utrecht	Oud-Katholieke Kerk van de Heilige Jacobus "Buiten de Waardpoort"
1879	Amsterdam	Oud-Katholieke Kerk Brouwersgracht
1959	Daarle	Hervormde Kerk

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Manuaal	7
- Pedaal	aangehangen
Totaal aantal stemmen	7
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Temperatuur	Equal temperament

Dispositie
Manuaal (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Gemshoorn 2'.
Pedaal (C-c'): Aangehangen.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885)	Het orgel in de Oud-Roomsche Kerk te Amsterdam (H. Willibrorduskerk) heeft één klavier, aangehangen pedaal, 7 sprekende stemmen en is in 1830 door Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd. Organist de heer Van Greuningen. Manuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Viool 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Gemshoorn 2'. Aangehangen Pedaal.
Verschillende disposities	De dispositie van het orgel luidde sinds 1959: Manuaal I: Prestant 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Mixtuur IV sterk, Basson-Hobo 8'. Manuaal II: Holpijp 8', Gamba 8', Octaaf 4', Woudfluit 2'. Pedaal: Subbas 16', Prestant 8' (transmissie).

Literatuur

Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
De orgelmakers Bätz (1739 - 1849) : Een eeuw orgelbouw in Nederland / Gert Oost. - 3e aangevulde druk. - Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1981.
De orgels in de N.H. kerk te Daarle / P.C. Meijer. - In: De Orgelvriend, jrg. 25 nr. 3, maart 1983.
Oud-Katholiek orgelbezit (VI) / S.W.J. Schade van Westrum, J.K.G. Brouwer. - In: De Mixtuur, nr. 54, september 1986.
Orgels in de stad Utrecht : Zes eeuwen geschiedenis en een inventarisatie / Peter van Dijk, Ronald Doornekamp. - Utrecht: Stichting Organisatie Oude Muziek, 1992.
De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.