Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Zevenbergen, Nederland (Noord-Brabant) - Hervormde Kerk (Catharinakerk)
Gemeente: Moerdijk
Adres: Markt 4, 4761 CD, Zevenbergen
Website: http://www.hervormdzevenbergen.nl/

Beschrijving nr.: 1002143.

Gebouwd door: Jacobus Zeemans (1707)
Afgebroken (1910)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1707 Jacobus Zeemans  nieuwbouw
1717 Govert Cousijns   
1740 Georg Friedrich Merkell   
1774 Hendrikus Hermanus Hess   
1804 Johan Pieter Schmidt   

In de jaren 1706/1707 bouwde Zeemans een nieuw orgel in Zevenbergen. Het oude instrument van Niehoff uit 1545 werd hierbij vervangen. Mogelijk gebruikte Zeemans de oude kas voor het nieuwe orgel, of in elk geval gedeelten hiervan. Er bestaan geen afbeeldingen van het Zeemans-orgel. Het orgel van Niehoff was nog in 1682 en 1692 door Metzker uitgebreid met enkele stemmen. Het is heel goed mogelijk dat Zeemans daarom ook pijpwerk uit het oude orgel gebruikte. In 1717 voerde Govert Cousijns een herstelling uit. In 1740 werd het instrument gerepareerd door Georg Friderich Merkell. In 1774 werkte Hess aan het instrument. J.C. Schmidt verving in 1804 twee stemmen door een Cornet. In 1910 is het oude orgel afgebroken en vervangen door een instrument van Dekker uit Goes, waarbij enkele delen van het snijwerk van de oude kas opnieuw zijn gebruikt. De firma Standaart herstelde dit orgel in 1931. In 1944 werd de kerk verwoest door oorlogsgeweld. De hier vermelde dispositie is afkomstig van Van Eem (1825), maar blijkbaar genoteerd voor 1804.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal13
- Pedaal2
Totaal aantal stemmen15
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Manuaal: Bourdon 16' (discant) - 1774, Praestant 8' (discant), Holpijp 8' (B/D), Quint 6' (discant) - 1774, Praestant 4' (B/D), Fluit 4' (B/D), Quint 3' (B/D), Octaav 2' (B/D), Superquint 1 1/2' (discant), Quint 1 1/2' (bas), Mixtuur (bas), Scherp (bas), Tertziaan (B/D), Terts (discant).
Pedaal: Holpijp 8', Fluit 4'.
Speelhulpen: 2 ventielen.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • G.W. Lohman noteerde:
    Het Orgel in de Gereformeerde Kerk met een handklavier, een aangehangen Pedaal van een Octaaf, 2 stemmen.
    Bourdon 16' (disc), Prestant 8', Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Gemshoorn 2' (gedeeld), Kwint 6', Kwint 3', Kwint 1 1/2', Mixtuur (gedeeld), Scharp (bas).
    Een tremulant, een ventiel, twee blaasbalgen.

  • De Waal meldde als dispositie:
    Diskant: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Gemshoorn 2', Quintprestant 6', Cornet 4 st., Tertiaan, Trompet 8'.
    Bas: Holpijp 8', Prestant 4', Fluit, Octaaf, S. Octaaf, Quint, Mixtuur, Scherp, Tertiaan, Trompet 8'.
    Pedaal: Aangehangen.
    Stomme registers: Ventiel, Zwijger.
    Alles behalve het front verkeert in hoogst ongunstigen toestand.

Literatuur
  • Aantekening van zommige Vernieuwde en Verbeterde Dispositiën in Kerkorgelen als mede Dispositiën van eenige Kerk-cabinet en Bureau Orgels en eindelijk verscheide schetsen tot zodanige Kerk en Cabinet orgels van onderscheide groote / E. van Eem. - Sneek : J.W. Boeijenga, 1970. - Heruitgave van een handschrift uit ca. 1815.
  • Een tweetal aanvullingen op Hess' Dispositiën uit 1774 / dr. Gustav Fock. - In: Het Orgel : Nederlandse Organisten Vereniging 1890-1960. - (Jubileumnummer van Het Orgel).
  • Het orgel in de Herv. Kerk te Leur / Klaas Bolt. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 11, november 1973.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Sieur Jacobus Zeemans / Frans Jespers. - Etten-Leur: Stichting Heemkundekring "Jan uten Houte", 1992. - (d'Hûskes nummer 23, jrg. 13, 1992).
  • Sieur Jacobus Zeemans en de Bredase orgelbouw in de barok / Frans Jespers. - Etten-Leur : Orgelkring Jacobus Zeemans, 2017. - Uitgave gecombineerd met CD (Brabantse Orgelfederatie BOF 201703).