Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 30 May 2009.

Foto: Piet Bron

Teteringen, Nederland (Noord-Brabant) - Sint Willibrorduskerk
Gemeente: Breda
Adres: Kerkstraat 1, 4847 RM, Teteringen
Website: http://www.parochieteteringen.nl/
http://www.parochiebredaoost.nl/

Beschrijving nr.: 1002028.

Gebouwd door: Jean-Joseph Delhaye (1824)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1824 Jean-Joseph Delhaye  nieuwbouw
1927 Gebroeders Vermeulen  overplaatsing
1952 Gebroeders Vermeulen  ombouw
1991 Gebroeders Vermeulen  reconstructie
2010 Verschueren Orgelbouw  uitbreiding

De huidige Willibrorduskerk in Teteringen is al het vierde kerkgebouw in het dorp. Na de Franse tijd kregen de rooms-katholieken de oude kerk weer terug. Dit gebouw uit 1636 was in de plaats gekomen van een middeleeuwse kerk die in 1625 door Spaanse soldaten was verwoest. In 1819 bouwde men een nieuwe kerk op dezelfde plaats. In deze kerk plaatste Delhaye in 1824 een nieuw orgel, gebouwd volgens een contract van 5 november 1823. Het is niet geheel ongewijzigd bewaard gebleven. Cornelis van der Aa verving de spaanbalgen door een magazijnbalg. In 1909 verving de firma Vermeulen uit Weert de Quintadeen door een Viola di Gamba en de Octaaf 2' door een Salicionaal 8'. In 1927 werd tegenover de oude kerk een nieuw gebouw opgetrokken, ontworpen door J. van Groenendael. Op 26 september 1927 is deze kerk in gebruik genomen. Daarna is de vorige kerk gesloopt. Het orgel is overgeplaatst naar de nieuwe kerk door Vermeulen. Het kreeg een plaats op het oksaal. Vermeulen verving de Mixtuur door een Voix Céleste en maakte een vrij pedaal door de laagste pijpen van de Bourdon 16' op een aparte pedaallade te plaatsen. In 1944 raakte het orgel zwaar beschadigd door oorlogshandelingen. De oude kas ging verloren, maar het binnenwerk bleef grotendeels gespaard. Vermeulen restaureerde het instrument in 1952 en herplaatste het in de kerk. Omdat de kas met het front en de bovenbouw verloren waren gegaan, plaatste men het pijpwerk in een open opstelling. In 1991 besloot men het orgel te reconstrueren in oude stijl. Bij deze restauratie werd het instrument op de kerkvloer geplaatst. De kas is geheel gereconstrueerd. Op 17 mei 1991 nam men het orgel weer in gebruik. Hierbij werd het bespeeld door Hans van der Harst, adviseur, en door Hennie Vaatstra, organist van de kerk. In 2010 zal het orgel door Verschueren worden uitgebreid met een Hautbois 8' (discant), gemaakt onder advies van Rogér van Dijk. Daarmee zal het orgel voltooid zijn.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal15
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen15
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 425 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk78 mm

Dispositie
Manuaal (C-f''', deling tussen c'/cis'): Prestant 16' (discant), Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8' - 1991, Prestant 4', Fluit 4', Nasard 3', Octaaf 2' - 1991, Veldfluit 2', Mixtuur V sterk (1') - 1991, Cornet V sterk (discant), Trompet 8' (B/D), Hautbois 8' (discant) - 2010, Clairon 4' (bas) - 1991.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.

VulstemSamenstelling
Mixtuur V sterk C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4'. cìs°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. gìs°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. cis': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. gis'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. cis''': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Cornet V sterk cis': 8' - 4' - 3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Broekhuijzen (1855) Prestant 16' (discant), Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Fluit 4', Nasard 3', Super Octaaf 2', Veldfluit 2', Mixtuur V sterk, Cornet V sterk (discant), Trompet 8' (gedeeld) en Clairon 4' (bas).
Literatuur
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • J.J. Delahaije-orgel 1823 Teteringen. - Teteringen : Stichting Comité J.J. Delahaye-orgel, 1991. - Programmaboekje uitgegeven t.g.v. de heringebruikneming op 17 mei 1991.
  • Het J.J. Delahaye-orgel in de St.-Willibrorduskerk te Teteringen / Hans van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 88 nr. 12, december 1992.
  • Kroniek : 17 mei 1991. - In: De Mixtuur, nr. 76, januari 1994.
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
  • Delahaye-orgel in Teteringen wordt gecompleteerd / Wim van der Ros. - In: Brabants Orgelrijkdom 2010. - Hooge Zwaluwe : Brabantse Orgelfederatie, 2010.

Foto: Piet Bron. Datering: 30 May 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 30 May 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 30 May 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 30 May 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 30 May 2009.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 30 May 2009.
Foto: Piet Bron