Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Janco Schout. Datering: 21 June 2010.

Foto: Janco Schout

Heelsum, Nederland (Gelderland) - Hervormde Kerk
Gemeente: Renkum
Adres: Koninginnelaan 24, 6866 NM, Heelsum
Website: http://www.pkn-heelsum.nl/

Beschrijving nr.: 1002009.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3285.

Gebouwd door: Dirk van Rossum (1864)
Het orgel bevat ouder materiaal: Front uit 1954 van Cornelis Verweys

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1864	Dirk van Rossum		nieuwbouw
1953	Cornelis Verweys	111	nieuwbouw
2004	Orgelmakerij Reil		reconstructie

Na de herbouw van de gedurende de Tweede Wereldoorlog verwoeste kerk van Heelsum werd een nieuw orgel gemaakt door de fa. C. Verweijs uit Amsterdam. Het front is ontworpen door de architecten Gerretsen en Cramer. Op 27 oktober 1953 werd het orgel in gebruik genomen met een bespeling door Feike Asma. Omdat het orgel van Verweijs eind twintigste eeuw in slechte staat verkeerde en restauratie niet zinvol werd geacht zocht men naar een ander orgel. Men kon een binnenwerk kopen van Dirk van Rossum, in 1864 gebouwd voor de Hervormde Kerk te Abcoude.
In 1968 werd dit verwijderd uit de kas en vervangen door nieuwbouw. De firma Reil sloeg het orgel op. Dezelfde firma restaureerde het instrument en bouwde het in 2003/2004 op achter het front uit 1954 in Heelsum. Adviseur bij het werk was Jan Jongepier. Op 1 mei 2004 werd het orgel in gebruik genomen met een bespeling door Freek Withaar en Dick Kapteyn. Het orgel is uitgebreid met een zelfstandig pedaal met drie stemmen. De Subbas is het enige dat rest van het orgel van Verweys.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1864	Abcoude	Hervormde Kerk
2004	Heelsum	Hervormde Kerk

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Manuaal I	7
- Manuaal II	4
- Pedaal	3
Totaal aantal stemmen	14
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - front 2004, Octaaf 4', Quint 3', Woudfluit 2', Mixtuur II-III sterk (bas), Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (B/D).
Nevenwerk (C-f'''): Salicet 8' - C-H gecombineerd met Holpijp, Holpijp 8', Salicet 4' - 2004, Roerfluit 4'.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1954, Octaaf 8' - 2004, Basson 16' - 2004.
Koppelingen: Hoofdwerk - Nevenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Nevenwerk.
Speelhulpen: 2 afsluiters.

Vulstem	Samenstelling
Mixtuur II-III sterk bas	C: 1 1/3' - 1'. G: 2' - 1 1/3' - 1'.
Cornet IV sterk discant	c': 8' - 4' - 2 2/3' - 1 3/5'.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885)	Het Orgel in de Hervormde Kerk te Abcoude heeft 11 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal en is in 1864 door D. van Rossum, uit Bodegraven, geleverd. Organist de Heer J. Trouw. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Octaaf 4', Quint 3', Woudfluit 2', Cornet 4 st., Mixtuur (bas) 3 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Salicet 8', Holpijp 8', Roerfluit 4', † Aeoline 8'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Koppeling, Afsluiting, Ventiel. † De Aëoline, een doorslaand tongwerk, is een paar jaar na de vervaardiging onbruikbaar geworden.
Verschillende disposities	Het orgel van Verweys uit 1953 had als dispositie: Manuaal I (C-g'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Nachthoorn 2', Mixtuur II-III sterk, Tremulant. Manuaal II (C-g''') (in zwelkast): Roerfluit 8', Baarpijp 8', Salicionaal 8', Sexquialter II sterk, Hobo 8', Tremulant. Pedaal (C-f'): Subbas 16'. Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II 16', Manuaal I - Manuaal II 4', Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal II 4'. Speelhulpen: 4 vaste combinaties (P - MF - F - Tutti).

Overige dispositiegegevens

Van 't Kruijs (1885)

Het Orgel in de Hervormde Kerk te Abcoude heeft 11 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal en is in 1864 door D. van Rossum, uit Bodegraven, geleverd.
Organist de Heer J. Trouw.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Octaaf 4', Quint 3', Woudfluit 2', Cornet 4 st., Mixtuur (bas) 3 st., Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Salicet 8', Holpijp 8', Roerfluit 4', † Aeoline 8'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Koppeling, Afsluiting, Ventiel.
† De Aëoline, een doorslaand tongwerk, is een paar jaar na de vervaardiging onbruikbaar geworden.

Verschillende disposities

Het orgel van Verweys uit 1953 had als dispositie:
Manuaal I (C-g'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 2 2/3', Nachthoorn 2', Mixtuur II-III sterk, Tremulant.
Manuaal II (C-g''') (in zwelkast): Roerfluit 8', Baarpijp 8', Salicionaal 8', Sexquialter II sterk, Hobo 8', Tremulant.
Pedaal (C-f'): Subbas 16'.
Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II 16', Manuaal I - Manuaal II 4', Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal II 4'.
Speelhulpen: 4 vaste combinaties (P - MF - F - Tutti).

Literatuur

Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
Orgels op de Veluwe / Maarten Seybel. - Sneek: Boeijenga, 1962.
Zes eeuwen Veluwse orgels / Maarten Seybel. - Zaltbommel : Europese Bibliotheek, 1975.
Hervormde Kerk Heelsum / Th.P. Pol. - Heelsum : Hervormde Gemeente, 1987. - Brochure.
Het D. van Rossum-orgel in de Hervormde Kerk te Heelsum / G.J.P. Bijloo, H.W. Bik, F.W. Withaar [red.]. - Heelsum : Orgelstichting van de Hervormde Kerk te Heelsum, 2004.
Enige opmerkelijke orgelrestauraties : Zutphen - Heelsum - Wadenoijen / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 2005. - (Publicatie nr. 63 ; najaar 2005).

Foto: Janco Schout

Bron: Fotokaart GR 3285 (Stichting Orgel Centrum)

Foto: Janco Schout