• Home
• Orgels
• Informatie
• Links
• Contact

Volledige beschrijving geselecteerd orgel


Foto: Piet Bron

Heerde, Nederland (Gelderland) - Johanneskerk
Gemeente: Heerde
Adres: Dorpsstraat 31, 8181 HM, Heerde
Website: https://www.hervormdheerde.nl/

Beschrijving nr.: 1001993.

Gebouwd door: Johann Heinrich Holtgräve (1845)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1845	Johann Heinrich Holtgräve		nieuwbouw
1925	J. de Koff & Zoon		restauratie en uitbreiding
1964	Orgelmakerij Reil		ombouw

• Het orgel in Heerde is tussen 1843 en 1845 gebouwd door Johann Heinrich Holtgräve uit Deventer. Hij overleed tijdens de werkzaamheden in 1844. Zijin meesterknecht Jan Klein Onstenk voltooide het instrument. Vermoedelijk is Holtgräve ook geassisteerd door J.C. Scheuer uit Zwolle. Op 30 maart 1845 is het instrument in gebruik genomen. Het orgel is waarschijnlijk gebouwd met één manuaal en aangehangen pedaal. Mogelijk is door Klein Onstenk een tweede manuaal gemaakt. In 1925 werd het orgel door De Koff gerestaureerd en uitgebreid met een vrij pedaal. Tevens verving hij de Dulciaan op het bovenwerk door een Hobo.
  
• In 1964 is het orgel door Reil gerestaureerd en uitgebreid met een derde klavier. In feite bouwde Reil een geheel nieuw orgel. Het oude instrument kwam als hoofdwerk in een nieuw groot front met bovenwerk, rugpositief en pedaaltorens. Het grootste deel van het oude hoofdwerk werd weer geplaatst. De verbouwing startte op 1 maart 1964. Op 18 december van hetzelfde jaar kon het in gebruik worden genomen met een concert door de adviseur, Simon C. Jansen.
  

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	11
- Zwelwerk	8
- Rugwerk	9
- Pedaal	6
Totaal aantal stemmen	34
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Temperatuur	Equal temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Quintadeen 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Fluit 2', Mixtuur III-IV sterk, Cornet V sterk (discant), Trompet 8'.
Zwelwerk (C-f'''): Viola da Gamba 8', Baarpijp 8', Principaal 4', Gedekt Fluit 4', Nasard 2 2/3', Fluit 2', Cimbel II sterk (1'), Hobo 8' - 1925, Tremulant.
Rugwerk (C-f'''): Holpijp 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Woudfluit 2', Sifflet 1', Sesquialter II sterk, Scherp III-IV sterk (1'), Kromhoorn 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Prestant 8', Octaaf 4', Mixtuur IV sterk (2 2/3'), Fagot 16', Klaroen 4'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Pedaal - Rugwerk.

Vulstem	Samenstelling
Mixtuur III-IV sterk (Hoofdwerk)	C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' -2 ' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet V sterk discant (Hoofdwerk)	c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Mixtuur IV sterk (Pedaal)	C: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'.
Sexquialter II sterk (Rugwerk)	C: 2 2/3' - 1 3/5'.
Scherp III-IV sterk (Rugwerk)	C: 1' - 2/3' - 1/2'. f°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. f': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. f'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'.
Cymbel II sterk (Bovenwerk)	C: 1' - 2/3'. c°: 1 1/3' - 1'. c': 2' - 1 1/3'. c'': 2 2/3' - 2'.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie voor de uitbreiding door Reil in 1964 luidde: Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Fluit 2', Mixtuur III-IV sterk, Cornet V sterk (discant), Trombone 16', Trompet 8'. Bovenwerk: Principaal 8', Roerfluit 8', Flûte Travers 8', Viola di Gamba 8', Violoncel 8', Octaaf 4', Openfluit 4', Roerfluit 4', Woudfluit 2', Hobo 8' (1925). Pedaal: Subbas 16' (1925), Octaafbas 8' (1925), Trombone 16' (1925). Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

Literatuur

Orgels op de Veluwe / Maarten Seybel. - Sneek: Boeijenga, 1962. Heerder gemeenschap met machtig orgel verrijkt : Groot werk van orgelmaker Fa. J. Reil : Visuele alsmede muzikale schoonheid / Henri Th. Timmerman. - In: Zwolsche Courant, woensdag 16 december 1964. Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 8 nr. 2, februari 1965. 1969 : J. Reil Orgelmakers Heerde : Heerde Nederlandse Hervormde Kerk. - Reclameblad. Ned. Hervormde Kerk Heerde / Maarten Seybel. - In: Het Orgelblad, jrg. 12 nr. 1/2, januari/februari 1969. Orgelbouwnieuws / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 13 nr. 11, november 1971. Zes eeuwen Veluwse orgels / Maarten Seybel. - Zaltbommel : Europese Bibliotheek, 1975. "Uit het kerkmuzikale verleden van Hervormde Heerde" : Verslag van een historisch onderzoek binnen het kerkelijk archief : Publicatie van de orgelgeschiedenis van de Grote- of Johanneskerk betreffende het Johann Heinrich Holtgave-orgel : Orgelmakers, organisten, balgentredens, exeminateurs, adviseurs / Bert Gelderman. - Heerde-Hattem, januari 2000-november 2001. Het Johann Heinrich Holtgräve-orgel van de Nederlands Hervormde Grote- of Johanneskerk te Heerde / Bert Gelderman. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 2002. - (Publicatie van de Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel ; 56). Het historische orgel in Nederland 1840 - 1849 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 6). Het Johann Heinrich Holtgräve-orgel in de Grote Kerk te Heerde / Bert Gelderman. - In: De Orgelvriend, jrg. 44 nr. 7/8, juli/augustus 2002.

Links

https://www.reil.nl/product/hervormde-johanneskerk-heerde/ https://www.hervormdheerde.nl/prod/wie-zijn-wij/de-johanneskerk/782-restauratie-holtgraeve-orgel-heerde-komt-dichterbij

---

Foto: Piet Bron	Foto: Piet Bron	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: B. Veldman
Foto: Piet Bron