Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Deventer, Nederland (Overijssel) - Grote- of Sint Lebuinuskerk
Gemeente: Deventer
Adres: Kleine Poot 7, 7411 PE, Deventer
Website: https://lebuinuskerk.nl/

Beschrijving nr.: 1001930.

Gebouwd door: Roeloff (1541)
Afgebroken (1835)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1541 Roeloff  nieuwbouw
1616 Jan Morlet II  restauratie
1638 Galtus Germersen  diverse werkzaamheden
ca. 1645 Reinier Henric  diverse werkzaamheden
1666 Johan Smit  ombouw
1668 Johannes Slegel  diverse werkzaamheden
1684 Johannes Slegel  diverse werkzaamheden
1722 Franz Casper Schnitger  restauratie
1726 Franz Casper Schnitger  restauratie
1762 Joan Gustaav Schilling  restauratie

  • Tussen 1540 en 1550 woonde een zekere Roeloff, orgelmaker, in Deventer. Er wordt dan ook wel verondersteld dat hij het nieuwe orgel in de Grote Kerk leverde in 1541. Het werd in de loop der tijd veel aan gewijzigd en gerepareerd. In 1616 keurde Sweelinck het instrument na reparaties door Jan Morlet II uit Arnhem.
  • Een grote verbouwing vond plaats in de jaren 1663 - 1666 door Johan Smit(s). Deze kreeg het werk maar met moeite af. Al in 1668 werkte Johannes Slegel weer aan het orgel, evenals in 1684.
  • Frans Casper Schnitger voerde in 1722 en 1726 reparaties uit: hij vernieuwde de blaasbalgen, de windladen, de tractuur en verscheidene registers. Een drietal tongwerken van hem zijn tot 1891 in het orgel aanwezig gebleven. In 1762 vond een grote reparatie plaatst. De opdracht ging naar Joan Gustaav Schilling, de goedkoopste bieder. Hinsz werd gepasseerd. Rond 1835 was het orgel weer in zeer slechte staat, zodat besloten werd Holtgräve een nieuw instrument te laten maken. Een deel van het oude pijpwerk is hierbij opnieuw gebruikt. De vermelde dispositie is volgens opgave van Hess uit 1772.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk6
- Bovenwerk9
- Rugwerk11
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen26
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hoofdwerk: Praestant 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Mixtuur V-VI sterk, Bazuin 16', Trompet 8'.
Bovenwerk: Praestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Praestant 2', Speelfluit 2', Scherp IV-VI sterk, Cimbel III sterk, Trompet 8', Vox Humana 8'.
Rugwerk: Praestant 8', Fluit Dous 8', Praestant 8', Octaaf 2', Speelfluit 2', Waltfluit 2', Quint 1 1/2', Tertiaan III sterk, Scharp, Hautbois 8', Dulciaan 8'.
Pedaal: Aangehangen.

Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Groote-Kerk (Deventer), met drie Hand-Clavieren en een aangehangen Pedaal, heeft 26 stemmen.
Manuaal, 6 stemmen: Praestant 16', Octaav 8', Octaav 4', Mixtuur 5-6 st., Basson 16' en Trompet 8'.
Bovenwerk, 9 stemmen: Praestant 8', Roerfluit 8', Octaav 4', Praestant 2', Speelfluit 3', Scherp 4-6 st., Cimbel 3 st., Trompet 8' en Voxhum. 8'.
Rugpositief, 11 stemmen: Praestant 8', Fluitdous 8', Praestant 4', Octaav 2', Speelfluit 2', Waltfluit 2', Quint 1 1/2', Tertiaan 3 st., Scharp, Houtboit 8' en Dulciaan 8'.
Onder alle de fraaje geluiden die dit Werk bezit, munt inzonderheid uit, de Cimbel, ik hebbe deszelfs wederga nog niet gehoort.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Iets over Deventer orgels, in het bijzonder over die van de Grote Kerk en de Bergkerk / dr. M.A. Vente. - In: VORG [Vereniging Overijssels Regt en Geschiedenis], Verslagen en mededeelingen 65 (1950).
  • Bijdrage tot de geschiedenis van het muziekleven te Deventer tot eind 18e eeuw / B. Dubbe. - In: Verslagen en mededelingen Overijssels recht en geschiedenis, 1961.
  • Die Brabanter Orgel : Zur geschichte der Orgelkunst in Belgien und Holland im Zeitalter der Gotik und der Renaissance / dr. Maarten A. Vente. - Amsterdam : H.J. Paris, 1963.
  • Orgels in Overijssel / Maarten Seybel. - Sneek: Boeijenga, 1965.
  • Reizend door het Nederlandse Orgellandschap: 9: De orgels in de Grote- of Lebuïnuskerk te Deventer / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 11, november 1976.
  • Deventer als orgelstad / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1998. - (Publicatie van de Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel ; 49).
  • Fünf Jahrhunderte Orgelbau im IJsselgebiet / Erik van der Heijden, Robert Helder. - In: Ars Organi, 64. Jhg., Heft 1, März 2016.
  • Overijsselse orgels uit de periode 1450 tot 1825 / Auke H. Vlagsma. - Elburg : Nationaal Orgelmuseum, 2022.