Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.

Foto: Janco Schout

Warffum, Nederland (Groningen) - Sebastiaankerk
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Hoofdstraat 18, 9989 AN, Warffum

Beschrijving nr.: 1001798.
Groningen Orgelland nummer: 180. Fotokaart De Mixtuur nummer: A20.

Gebouwd door: Heinrich Hermann Freytag en Johannes Wilhelmus Timpe (1812)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1812 Heinrich Hermann Freytag  nieuwbouw
1895 Petrus van Oeckelen  restauratie
1932 firma M. Spiering  restauratie en uitbreiding
1987 Orgelmakerij Reil  restauratie
2023 Orgelmakerij Reil  restauratie

  • Het orgel in de Hervormde Kerk te Warffum werd gebouwd door H.H. Freytag. Na diens overlijden in 1811 voltooide zijn meesterknecht Timpe het orgel in Warffum. Het instrument had twee manualen met 20 stemmen en aangehangen pedaal. M. Walles maakte het snijwerk van het orgel samen met zijn zoon.
  • De firma Van Oeckelen & Zonen repareerde het orgel in 1895, en wijzigde de dispositie. Zij vervingen de Trompet 8' door een nieuw exemplaar, en plaatsten op het Bovenwerk een Violoncel, een Gamba en een Clarinet. Hiervoor werden de Nasard, de Woudfluit en de Vox Humana opgeofferd. Door Spiering werd een zelfstandig pneumatisch pedaal aangebracht met vier registers en de Gamba van Van Oeckelen werkten zij om tot een Vox Celeste.
  • In 1987 restaureerde de firma Gebroeders Reil het orgel. De dispositie van het Hoofdwerk werd hersteld, en er werd ook een nieuw pedaalklavier gemaakt. In 2004 is de Clarinet uit 1895 verwijderd, met de bedoeling op deze plaats de Vox Humana te reconstrueren. Het register is gebruikt bij de restauratie van het Van Oeckelen-orgel in de Lutherse Kerk in Groningen.
  • In 2020 is een nieuwe restauratie gestart door Reil, onder advies van Stef Tuinstra. Het doel was om het orgel in zijn oorspronkelijke staat terug te brengen. Het in 1931-1932 toegevoegd pedaal van Spiering is behouden gebleven. Op 7 juli 2023 is het instrument weer in gebruik genomen. Stef Tuinstra presenteerde het orgel, waarna een concert werd gegeven door Gerben Budding.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk12
- Bovenwerk8
- Pedaal4
Totaal aantal stemmen24
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogte1/4 toon boven normaal
TemperatuurYoung 1800
Winddruk67 mm (Manualen), 76 mm (Pedaal)

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Baarpijp 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Speelfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (8') (discant) - 1985, Mixtuur III-V sterk (1 3/5') (B/D), Trompet 8' - 2003, Dulciaan 8'.
Bovenwerk (C-f'''): Roerfluit 8', Fluit Travers 8' (discant), Prestant 4', Fluit 4', Quintfluit 3' - 2023, Woudfluit 2' - 2023, Carillon III sterk (4') (discant), Vox Humana 8' - 2023, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1932, Octaafbas 8' - 1932, Gedekte Bas 8' - 1932, Bazuin 16' - 1932.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Tremulant (hele orgel), 2 Ventielen.

VulstemSamenstelling
Cornet IV sterk discant (Hoofdwerk) c': 8' - 4' - 2 2/3' - 1 3/5'.
Mixtuur III-V sterk (Hoofdwerk) C: 1 3/5' - 1 1/3' - 1'. c°: 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1'. c': 2 2/3' - 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1 1/3'. c'': 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Carillon III sterk discant (Bovenwerk) c': 4' - 1 3/5' - 1'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De dispositie was voor 2023:
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Baarpijp 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Spitsfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant) - 1985, Mixtuur III-V sterk (B/D), Trompet 8' - 1895, Dulciaan 8', Tremulant - 1932.
Bovenwerk (C-f'''): Fluit Travers 8' (discant), Roerfluit 8', Violoncel 8', Vox Celeste 8' - 1895/1932, Prestant 4', Fluit 4', Carillon III sterk (discant), Clarinet 8' - 1895; removed in 2004, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1932, Octaafbas 8' - 1932, Gedekte Bas 8' - 1932, Bazuin 16' - 1932.
Koppelingen: Manuaalkoppel.
Literatuur
  • Nieuwe en Herstelde Orgels : Warfum (Ned. Herv. Kerk). - In: Het Orgel, 29e Jaargang No. 8, Mei 1932.
  • Bij de foto's / J.F. van Os. - In: Het Orgel, jrg. 62 nr. 10, oktober 1966.
  • Elf orgels in Nederland uit elke provincie een orgel. - In: De Orgelvriend, jrg. 13 nr. 6/7, juni/juli 1971.
  • Reizend door het Nederlandse Orgellandschap : De provincie Groningen, 2 / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 2, februari 1976.
  • Orgel ABC : Orgelfoto-album. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1976]. - Extra editie van "De Orgelvriend".
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Enkele bijdragen over de orgelmaker H.H. Freytag en zijn werk : Eerste fase restauratie Freytag-orgel Warffum uitgevoerd / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 86 nr. 2, februari 1990.
  • Freytag & Snitger in Compagnie : Een introductie tot het werk van Heinrich Hermann Freytag en diens compagnon Frans Caspar Schnitger junior, 'afsluiters' van de 18de eeuwse Gronings-Hamburgse orgelmakersschool / Koos Tiggelaar, Albert Valstar. - Oostwolde : Kerkvoogdij Hervormde Gemeente, 1990.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel I Hunsingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1994. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 15).
  • Orgelroute Gemeente Eemsmond. - Gemeente Eemsmond : Gezamenlijke Orgelcommissies, 1997. - (Publikatie van de Stichting Groningen Orgelland ; nr. 19).
  • Johannes Wilhelmus Timpe (1770-1837) : Orgelmaker te Groningen / Willem Jan Cevaal. - Utrecht : Universiteit Utrecht, Vakgroep Muziekwetenschap, 1997. - Doctoraalscriptie.
  • Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).
  • Freytag-orgel Warffum gerestaureerd / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 65 nr. 10, december 2023.
Opnamen Freytag-orgel Sebastiaankerk Warffum / Jan Harryvan. - SGO-2024-C1 (CD). - 2024.
Links https://www.orgelshogeland.nl/?page_id=23
https://reil.nl/orgels/sebastiaankerk/
http://www.petertenkate.nl/Warffum.htm
https://www.rtvnoord.nl/nieuws/719375/Monnikenwerk-in-een-kerk-orgel-van-Warffum-wordt-gerestaureerd
Overige bronnen
  • Orgelmakerij Reil

Foto: Piet Bron. Datering: 12 May 2001.
Foto: Piet Bron
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 9 May 2009.
Foto: Janco Schout