Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron
Zeist, Nederland (Utrecht) - Oude Kerk
Gemeente: Zeist
Adres: Eerste Dorpsstraat 1, 3701 HA, Zeist
Website: http://www.hervormdzeist.nl/
Beschrijving nr.: 1001342.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3416 (Speeltafel), GR3417 (Na restauratie).
Gebouwd door: firma Bätz & Co. (1843)
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (8') (discant), Mixtuur III-VI sterk (2'), Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (in zwelkast) (C-f'''): Vioolprestant 8' (from c°) - 1938, Holpijp 8', Viola di Gamba 8' - C-B uit Holpijp, Salicionaal 4', Roerfluit 4', Quintfluit 3' - 1977, Gemshoorn 2' - 1977, Dulciaan 8' - 2018, Tremulant - 1957.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaafbas 8', Fluitbas 8', Trombone 8' - 2018.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk.
Speelhulpen: 3 afsluiters, Ventiel.
Foto: Piet Bron
Zeist, Nederland (Utrecht) - Oude Kerk
Gemeente: Zeist
Adres: Eerste Dorpsstraat 1, 3701 HA, Zeist
Website: http://www.hervormdzeist.nl/
Beschrijving nr.: 1001342.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3416 (Speeltafel), GR3417 (Na restauratie).
Gebouwd door: firma Bätz & Co. (1843)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1843 | firma Bätz & Co. | nieuwbouw | 1909 | J. de Koff & Zoon | wijzigen dispositie | 1938 | J. de Koff & Zoon | wijzigen dispositie | 1957 | J. de Koff & Zoon | restauratie en uitbreiding | 1977 | Verschueren Orgelbouw | restauratie | 2018 | J.J. Elbertse & Zn. | restauratie |
- Na de bouw van de nieuwe 'oude' kerk in Zeist werd het orgel van Friedrichs uit 1821 verkocht. De fa. Bätz & Co bouwde een nieuw instrument, dat op 5 november 1843 in gebruik werd genomen. Het onderhoud bleef binnen het bedrijf. Na 1902 ging dit over in handen van De Koff. Deze voerde in 1909 een wijziging uit: de Gemshoorn 2' van het Bovenwerk werd door een Voix Céleste 8' vervangen, hij vernieuwde de Dulciaan 8' en verving de Trombone 8' van het Pedaal door een Fagot 16'.
- In 1938 werd er weer iets gewijzigd bij een restauratie door de Koff: de Gemshoorn 2' werd herplaatst ten koste van de Voix Céleste uit 1909, en er werd een Vioolprestant 8' toegevoegd aan het Bovenwerk. Het Pedaal kreeg een Octaaf 4' en de samenstelling van de Mixtuur werd aangepast. Het Bovenwerk in een Zwelkast geplaatst. In 1957 breidde De Koff het Bovenwerk uit met een Sexquialter II sterk. De Gemshoorn kreeg nu een plaats op een kantsleep.
- Een grote restauratie werd in 1977 uitgevoerd door Verschueren. Uitgangspunt was de situatie van 1843, maar enkele waardevolle veranderingen bleven behouden.
- De firma Elbertse voerde in 2018 een gedeelte restauratie uit. Hierbij zijn de tongwerken uit 1909 vervangen door nieuwe exemplaren, die beter passen bij het werk van Bätz. Op 14 december 2018 nam men het orgel weer in gebruik.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 10 |
| - Bovenwerk | 8 |
| - Pedaal | 5 |
| Totaal aantal stemmen | 23 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 435 Hz |
| Temperatuur | Equal temperament |
| Winddruk | 78 mm |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (8') (discant), Mixtuur III-VI sterk (2'), Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (in zwelkast) (C-f'''): Vioolprestant 8' (from c°) - 1938, Holpijp 8', Viola di Gamba 8' - C-B uit Holpijp, Salicionaal 4', Roerfluit 4', Quintfluit 3' - 1977, Gemshoorn 2' - 1977, Dulciaan 8' - 2018, Tremulant - 1957.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaafbas 8', Fluitbas 8', Trombone 8' - 2018.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk.
Speelhulpen: 3 afsluiters, Ventiel.
| Vulstem | Samenstelling |
| Cornet V sterk | c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'. |
| Mixtuur III-VI sterk | C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Hervormde Kerk te Zeist is in 1843 door de firma Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd en heeft twee klavieren, vrij pedaal en 20 sprekende stemmen. Organist de Heer H. Meerdink. Hoofdmanuaal: Prestant 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet 5 st., Mixtuur 3 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Viola di Gamba 8', Holpijp 8', Salicionaal 4', Fluit 4', Gemshoorn 2', Dulciaan 8'. Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Fluit 4', Trombone 8'. |
| Verschillende disposities |
De oorspronkelijke dispositie luidde: Hoofdwerk: Prestant 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk, Mixtuur III-IV-V-VI sterk, Trompet 8' (gedeeld). Bovenwerk: Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Salicionaal 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Dulciaan 8', Tremulant. Pedaal: Subbas 16', Octaafbas 8', Fluitbas 8', Trombone 8'. Manuaalkoppeling, koppeling Pedaal - Hoofdwerk. |
| Literatuur |
|
| Links |
https://www.orgelnieuws.nl/batz-orgel-oude-kerk-zeist-weer-in-gebruik-na-deelrestauratie/ |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
.jpg "Bron: Fotokaart Gr 3416 (Stichting Orgel Centrum).") |
 |