Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 12 April 2005.

Foto: Piet Bron

Utrecht, Nederland (Utrecht) - Rijksuniversiteit, Academiegebouw - Groot Auditorium (Aula)
Gemeente: Utrecht
Adres: Domplein 29, 3512 JE, Utrecht

Beschrijving nr.: 1001236.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3327.

Gebouwd door: Albertus Anthonie Hinsz (1739)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1739 Albertus Anthonie Hinsz  nieuwbouw
1854 Carl Friedrich August Naber  overplaatsing
1913 Hendrick Wicher Flentrop  ombouw
1963 firma D.A. Flentrop  restauratie en uitbreiding
1992 Flentrop Orgelbouw  restauratie

  • A.A. Hinsz bouwde in de jaren 1738/1739 een orgel voor de Lutherse Kerk te Deventer. Het had één klavier en aangehangen pedaal, maar het had een front met een loos rugpositief. In 1854 verplaatste Naber het orgel naar de Hervormde Kerk te Bergen (NH). Voor deze kerk vond men het instrument te klein, zodat Flentrop een groter orgel bouwde in 1913, waarna het oude naar de Gereformeerde Kerk te Wormerveer verhuisde.
  • In 1932 kwam het terecht in de Hervormde Hulpkerk van Edam. D.A. Flentrop voerde in de jaren 1960-1963 een restauratie uit. Hij maakte een echt rugwerk en een vrij pedaal, waarvoor nieuwe pedaaltorens in oude stijl werden gemaakt. Het orgel werd in 1961 opgesteld in de aula van de Rijksuniversiteit aan het Domplein. Op 15 december 1961 is het rugwerk al in gebruik genomen met een bespeling door de Domorganist, Stoffel van Viegen. Het gehele instrument was in 1963 voltooid. In 1992 is het door Flentrop opnieuw geïntoneerd.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1739DeventerEvangelisch Lutherse Kerk
1854Bergen (Noord-Holland)Hervormde Kerk
1913WormerveerGereformeerde Kerk
1932EdamHervormde Hulpkerk
1963UtrechtAula Rijksuniversiteit

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Rugwerk7
- Pedaal7
Totaal aantal stemmen22
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hoofdwerk (C-c'''): Holpijp 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Quintfluit 3', Octaaf 2', Sexquialter II sterk (B/D), Mixtuur IV sterk (deels 1739), Dulciaan 8' (B/D).
Rugwerk (C-c'''): Gedekt 8', Quintadena 4', Fluit 4', Prestant 2', Nasard 1 1/2', Cymbel II sterk, Trechterregaal 8'.
Pedaal (C-d'): Bourdon 16', Prestant 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Roerfluit 2', Trompet 8', Schalmei 4'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk.

Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Lutersche-Kerk (Deventer), bestaat alleen uit één Hand-Clavier; het fraaje dat ik bij dit Werkje vond was, dat ik 'er twee Clavieren dagt te vinden, wyl de Lambriseering van het Oxzaal zodanig was gemaakt dat het zig vertoonde als of het Orgel met een Rugpositief voorzien was.
Broekhuijzen (1855) Toestand in Deventer:
Holpyp 8', Praestant 4', Roerfluit 4', Gedaktquint 3', Octaaf 2', Sexquialter II sterk, Mixtuur III-IV sterk en Dulciaan 8'.
Verder een tremulant en aangehangen pedaal.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Bergen (N. Holland) heeft 8 sprekende stemmen, één klavier, aangehangen pedaal en is een oud werk dat vroeger in de Luthersche Kerk te Deventer stond. Maker en jaartal onbekend.
Organist de Heer J. Francken.
Manuaal: Prestant 4', Holfluit 8', Viola di Gamba 4', Roerfluit 4', Quint (gedekt) 3', Octaaf 2', Mixtuur 3 st., Kromhoorn 8'.
Aangehangen Pedaal.
Verschillende disposities
  • Toestand in Wormerveer:
    Manuaal: Holpijp 8', Prestant 4', Viola di Gamba 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Dulciaan 8', Tremulant .
    Pedaal: Aangehangen.

  • Na de voltooiing van de eerste fase van de restauratie in 1961 luidde de dispositie:
    Manuaal: Holpijp 8', Praestant 4', Roerfluit 4', Nasard 3', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Sesquialter II sterk, Dulciaan 8' (gereserveerd).
    Pedaal: aangehangen.

Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Antiek orgel voor Universiteit te Utrecht. - In: Het Parool, zaterdag 15 april 1961.
  • Antiek orgel voor de Utrechtse Kapittelzaal : Lezing van prof.dr. L. Scholten over de universiteit en ons volk. - In: De Maasbode, zaterdag 15 april 1961.
  • Prof.Dr. L.W.G. Scholten: Utrechtse universiteit neemt eigen plaats in geheel van ons volk in. - In: Algemeen Handelsblad, zaterdag 15 april 1961.
  • Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 1, januari 1962.
  • Een Hinsch-orgel in oude luister hersteld / Jan W. van Spronsen. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 3, maart 1962.
  • Orgelkalender 1966 : Gegevens, behorende bij de afbeeldingen. - In: Het Orgelblad, jrg. 8 nr. 11, november 1965.
  • Bij de foto's / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 62 nr. 2, februari 1966.
  • Langs kerken en kapellen : Orgeltocht door Nederland. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1977].
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • Utrecht orgelstad : Inventarisatie van orgels in kerken en kapellen in de stad Utrecht : Verschenen t.g.v. de 5e Orgelvoettocht 12 september 1981 / Peter van Dijk, Gert Oost. - Utrecht : Overlegorgaan voor Muziek en Kerken, 1981.
  • Albertus Anthoni Hinsz, orgelmaker 1704-1785 / Willem Jan Dorgelo Hzn. - Augustinusga: Lykele Jansma, 1985.
  • Orgels in de stad Utrecht : Zes eeuwen geschiedenis en een inventarisatie / Peter van Dijk, Ronald Doornekamp. - Utrecht: Stichting Organisatie Oude Muziek, 1992.
  • Orgelexcursie - Utrecht op zaterdag 1 mei 1993 / Maarten Seybel. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1993. - Gestencilde brochure voor de deelnemers.
  • Een konstkundig orgelmaker : Enkele bijdragen over het werk van de orgelmaker Albertus Anthoni Hinsz (1704-1785) / Jan Jongepier (red.). - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1994.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • Deventer als orgelstad / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1998. - (Publicatie van de Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel ; 49).
  • Een orgel voor triosonates / Jakko Gunst. - In: Kerk & Muziek, jrg. 51 nr. 5, september/oktober 2002.
  • Overijsselse orgels uit de periode 1450 tot 1825 / Auke H. Vlagsma. - Elburg : Nationaal Orgelmuseum, 2022.

Foto: Piet Bron. Datering: 12 April 2005.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 12 April 2005.
Foto: Piet Bron
Foto: Evert-Jan van der Leij. Datering: 11 September 2010.
Foto: Evert-Jan van der Leij
Bron: Het Orgelblad, maart 1962.
Bron: Het Orgelblad, maart 1962
Bron: Collectie Hans Kriek.
Bron: Collectie Hans Kriek