Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: René Troost
Tholen, Nederland (Zeeland) - Grote Kerk (Onze Lieve Vrouwekerk)
Gemeente: Tholen
Streek:Tholen
Adres: Markt 1, 4691 BX, Tholen
Website: https://hgtholen.nl/
Beschrijving nr.: 1001222.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0023, GR0964 (Nieuwe editie).
Gebouwd door: Gebroeders Van Dam (1832)
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur IV-V-VI sterk, Cornet III sterk (discant), Trompet 8'.
Rugwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit d'Amour 4', Nazart 3', Octaaf 2', Sifflet 1' - 1992, Carillon II sterk (discant), Trompet 8' - 1992, Tremulant.
Bovenwerk (C-f'''): Fluit Dolce 8', Viool de Gamba 8', Viola 4', Speelfluit 2', Dulciaan 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Prestant 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
YouTube
Unieke orgelstream Peter Wildeman vanuit de grote kerk van Tholen (2021)
Foto: René Troost
Tholen, Nederland (Zeeland) - Grote Kerk (Onze Lieve Vrouwekerk)
Gemeente: Tholen
Streek:Tholen
Adres: Markt 1, 4691 BX, Tholen
Website: https://hgtholen.nl/
Beschrijving nr.: 1001222.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0023, GR0964 (Nieuwe editie).
Gebouwd door: Gebroeders Van Dam (1832)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1832 | Gebroeders Van Dam | nieuwbouw | 1955 | J.C. Sanders & Zoon | overplaatsing | 1993 | Sebastian Friedrich Blank | restauratie |
- Het orgel is één van de grootste werkstukken van het huis Van Dam. Het werd op 26 april 1832 in gebruik genomen in de Galileërkerk te Leeuwarden. De grote beelden werden later geplaatst. In 1896 is een pedaalkoppel gemaakt, en een koppeling Hoofdwerk-Bovenwerk. De Dulciaan werd verplaatst naar het Rugwerk, terwijl op het Bovenwerk een Aeoline 8' werd geplaatst. Adviseur bij deze werkzaamheden was de bekende organist M.H. van 't Kruijs. Bakker & Timmenga maakten in 1927 een zwelkast om het Bovenwerk. In 1939 werd de middeleeuwse kerk afgebroken. Het orgel is door Bakker & Timmenga gedemonteerd en opgeslagen. Plannen om een nieuwe kerk te bouwen in het centrum van Leeuwarden gingen niet door.
- De kerk van Tholen kocht het instrument in 1951 van de Hervormde Gemeente in Doesburg, die het als geschenk had gekregen, maar waar opbouw van het orgel om financiële redenen geen doorgang kon vinden. Het werd in Tholen geplaatst door de firma Sanders. Het voormalige orgel uit Tholen van Johan Hilboesen uit 1900 werd verkocht aan de Oud Katholieke Kerk van Rotterdam. Dit was te klein geworden voor de kerk, nadat bij de restauratie het transept weer bij de kerkruimte was getrokken. Sanders restaureerde het orgel ingrijpend, alvorens het in Tholen te plaatsen. Hierbij werd ook de dispositie aangepast aan de smaak van de tijd: meer neo-barok. Zo werd op het rugwerk de Sifflet vervangen door een Scherp III-IV sterk, en de Trompet door een Dulciaan. Op het bovenwerk verdween de Viola di Gamba voor een Quint 1 1/2', de Viola 4' werd omgewerkt tot een Prestant 4' en de Dulciaan werd vervangen door een Regaal. De windladen werd geheel gerestaureerd en de orgelkas kreeg een grijswitte kleur in plaats van de oorspronkelijke mahonie-rode. Het orgel is in gebruik genomen op woensdag 21 september 1955.
- In 1987 werd besloten een nieuwe restauratie uit te voeren, omdat het instrument veel gebreken begon te vertonen. Blank voerde deze uit onder advies van Jan Jongepier. De oude dispositie werd hersteld, de windvoorziening werd venieuwd en de intonatie werd weer teruggebracht in de stijl van Van Dam. In 1993 is het orgel weer opgeleverd. Op vrijdag 19 februari 1993 speelde Jan Jongepier het ingebruiknameconcert.
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
| 1832 | Leeuwarden | Galileërkerk |
| 1955 | Tholen | Grote Kerk |
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 9 |
| - Rugwerk | 9 |
| - Bovenwerk | 5 |
| - Pedaal | 6 |
| Totaal aantal stemmen | 29 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Temperatuur | Equal temperament |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur IV-V-VI sterk, Cornet III sterk (discant), Trompet 8'.
Rugwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit d'Amour 4', Nazart 3', Octaaf 2', Sifflet 1' - 1992, Carillon II sterk (discant), Trompet 8' - 1992, Tremulant.
Bovenwerk (C-f'''): Fluit Dolce 8', Viool de Gamba 8', Viola 4', Speelfluit 2', Dulciaan 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Prestant 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur IV-V-VI sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. c': 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 2'. c'': 4' - 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 2'. |
| Cornet III sterk (Hoofdwerk) | c': 5 1/3' - 4' - 1 3/5'. |
| Carillon II sterk (Bovenwerk) | c': 2' - 4/5'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Galileërkerk te Leeuwarden heeft 28 sprekende stemmen, 3 klavieren en vrij pedaal. Het werk is in 1832 door de firma Van Dam, uit Leeuwarden, geleverd. Organist de Heer Hillebrand. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur, Cornet, Trompet 8'. Bovenmanuaal: Viol. di Gamba 8', Fluit Dolce 8', Viola 4', Speelfluit 2', Dulciaan 8'. Rugwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Nazard 3', Octaaf 2', Carillon. Pedaal: Prestant 8', Subbas 16', Gedakt 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'. |
| Verschillende disposities |
G.W. Lohman schreef over dit orgel: Het Orgel in de Galileërkerk te Leeuwarden is gemaakt in 1833 door de Gebr. L., J. van Dam, Orgelm. te Leeuwarden, klav. van c tot f 3. Dispositie: Manuaal: Prestant (tin) 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet 5 st, Mixtuur 4-5-6 st, Trompet 8'. Rugpositief: Prestant (tin) 4', Fluit Doux 8', Viool di Gamba (disc) 8', Fluit d'Amour 4', Nazat 3', Woudfluit 2', Sifflet 1', Dulciaan 8'. Pedaal: Prestant (tin) 8', Subbas 16', Gedackt 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'. 4 Blaasbalgen. Naar meening is deze dispositie mogelijk met een paar stemmen er bij, verdelt op 3 klavieren, het werk alzoe geworden Manuaal, Bovenwerk, Rugpositief, Pedaal. |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
| Links |
https://hgtholen.nl/het-van-dam-orgel/ https://www.rd.nl/muziek/plannen-voor-herstel-van-damorgel-grote-kerk-tholen-1.1673126 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 - ned. herv. kerk.jpg "Bron: Fotokaart GR962 (Stichting Orgel Centrum).") |
 |
 |