Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2012.

Foto: Michiel van 't Einde

Siddeburen, Nederland (Groningen) - Protestantse Kerk
Gemeente: Midden-Groningen
Streek:Fivelingo
Adres: Oudeweg 70, 9628 CG, Siddeburen
Website: http://www.pknsiddeburen.nl/

Beschrijving nr.: 1001202.
Groningen Orgelland nummer: 580.

Gebouwd door: Orgelmakerij Reil (1985)
Het orgel bevat ouder materiaal: pijpwerk uit 1852 van Petrus van Oeckelen

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1852 Petrus van Oeckelen  nieuwbouw
1930 Holtmann & Leemhuis  overplaatsing
1954 Orgelmakerij Reil  uitbreiding
1964 Orgelmakerij Reil  diverse werkzaamheden
1985 Orgelmakerij Reil  nieuwbouw in bestaande kas
1994 Orgelmakerij Reil  uitbreiding

  • Petrus van Oeckelen bouwde in 1852 een nieuw orgel voor de Rooms-Katholieke Kerk te Veendam-Wildervank. In 1930 werd het door de firma Holtman & Leemhuis in de Gereformeerde Kerk te Siddeburen geplaatst, nadat in Veendam een orgel van Valckx & Van Kouteren was aangeschaft. In de kerk van Siddeburen uit 1912 stond een orgel, dat de Veendamse orgelmaker Roelf Meijer in 1883 had geleverd voor het vorige kerkgebouw. Dit orgel functioneerde al slecht vanaf de dag dat het in gebruik was genomen, 9 maart 1883. Het had twee manualen en aangehangen pedaal. De dispositie van het Bovenwerk werd aangepast bij de plaatsing in Siddeburen. In 1954 breidde de firma Reil het orgel uit met een rugpositief. Hierin werd de windlade van het oude Bovenwerk geplaatst. De hoofdwerkkas werd dieper gemaakt om plaats te maken voor een zelfstandige pedaallade. Het rugpositief was eigenlijk te klein voor het pijpwerk dat er in een plaats had gekregen. In 1964 werden de pijpen van het groot octaaf van de Subbas 16' vervangen door nieuwe, omdat de oude te weinig draagkracht bezaten.
  • Slechte verwarming van de kerk was er mede de oorzaak van dat het instrument in 1974 nauwelijks meer bespeelbaar was. De firma Reil zorgde voor een revisie, maar een echte restauratie werd niet uitgevoerd. Een nieuw probleem deed zich in 1979 voor toen de orgelgalerij begon te verzakken en het rugpositief dreigde te vallen. De kerkeraad kreeg het advies een nieuw orgel te laten maken. De slechte kwaliteit van de kas en van het in 1954 gemaakte pijpwerk vormden geen goed uitgangspunt voor een restauratie. In 1985 werd het instrument volledig omgebouwd door Reil. Feitelijk bouwden ze in de bestaande kassen een nieuw orgel, met gebruikmaking van het pijpwerk van Van Oeckelen. De klaviatuur is een exacte kopie van de klaviatuur van het Van Oeckelen-orgel in de Nederlands Hervormde Kerk te Beerta. De klank van Van Oeckelen-orgels werd zorgvuldig bestudeerd, waardoor het instrument meer een Van Oeckelen dan een Reil-orgel was. Het vernieuwde orgel werd op 30 maart 1985 in gebruik genomen. Op de rugwerklade was nog één open plaats, die in 1994 is opgevuld met een Terts.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1852VeendamKerk van Maria ten Hemelopneming
1930SiddeburenGereformeerde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Rugwerk7
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen20
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurNeidhardt (aangepaste Werckmeister III)

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' (B/D) - 1852/1964/1985, Prestant 8', Holpijp 8', Oktaaf 4', Fluit 4', Quint 3' - 1985, Oktaaf 2', Mixtuur IV sterk - 1985, Cornet IV sterk (from a) - 1985, Trompet 8' (B/D) - 1985.
Rugwerk (C-f'''): Gedekt 8', Prestant 4' - 1985, Roerfluit 4', Nasard 3' - 1985, Woudfluit 2', Terts 1 3/5', Dulciaan 8' (B/D) - 1985.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1930, Oktaaf 8' - 1954, Bazuin 16' - 1985.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk.
Speelhulpen: Tremulant - Pneumatisch.

VulstemSamenstelling
Mixtuur IV-V sterk C: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 2 ' - 1 1/3'.
Cornet IV sterk a°: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'
Overige dispositiegegevens
Broekhuijzen (1855) Veendam en Wildervank, Provintie Groningen - Het orgel in de kerk der r. cath. gemeente te Veendam is gemaakt in 1852 door Petrus van Oeckelen, orgelmaker te Groningen. Heeft 14 stemmen, twee handclavieren, aangehangen pedaal en drie blaasbalgen.
Onderwerk: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet D. 3 st. en Trompet geh. 8'.
Bovenwerk: Holpijp 8', Viol di Gamba 8', Flute 4', Flute 2', Flageolet 1' en Voxhuma doorl. 8'.
Pedaal: Aangehangen.
Overige registers: Geh. koppeling, Tremulant, Ventil.
Verschillende disposities
  • De dispositie van het Van Oeckelen-orgel was oorspronkelijk (1852):
    Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Trompet 8'.
    Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Gamba 8', Fluit 4', Fluit 2', Flageolet 1', Vox Humana 8'.
    Pedaal aangehangen. Gedeelde manuaalkoppeling. Twee afsluiters.

  • Na de plaatsing in Siddeburen was de dispositie (1930):
    Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet III sterk (discant), Trompet 8'.
    Bovenwerk (C-f'''): Gedekt 8', Vioolprestant 8', Vox Celesta 8', Aeoline 8', Fluit 4', Fluit 2'.
    Pedaal aangehangen. Gedeelde manuaalkoppeling. Twee afsluiters.

  • Na de ombouw door de firma Reil luidde de dispositie (1954):
    Hoofdwerk: Quintadeen 16' (1954), Prestant 8' (1954), Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3' (1954), Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk (1954).
    Rugwerk: Gedekt 8', Baarpijp 8' (1954), Prestant 4' (1954), Roerfluit 4', Quint 3' (1954), Fluit 2', Terts 1 3/5' (1954), Sifflet 1' (1954), Scherp III sterk (1954), Dulciaan 8' (1954), Tremulant.
    Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8' (1954), Koraalbas 4' (1954), Fagot 16' (1954).

Literatuur
  • Het nieuwe Reil-orgel in de Gereformeerde Kerk te Siddeburen / P.Tj. Alkema. - In: De Orgelvriend, jrg. 27 nr. 6, juni 1985.
  • Het orgel in de Gereformeerde kerk te Siddeburen / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 82 nr. 4, april 1986.
  • Repertorium van de orgels gebouwd door Petrus van Oeckelen, orgelmaker te Harendermolen (Groningen) : doctoraalscriptie muziekwetenschap / Lex Gunnink. - Zwolle : A.C. Gunnink, 1990.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel V Fivelingo / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1998. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 21).
  • Rooms-katholiek orgelbezit in Groningen en Drenthe in het midden van de 19de eeuw (IV) / Victor Timmer. - In: Het Orgel, jrg. 99 nr. 1, januari 2003.
Opnamen Evert van de Veen bespeelt het orgel van de Gereformeerde Kerk te Siddeburen / Evert van de Veen. - GD Records (CD). - 2006.
Links http://www.pknsiddeburen.nl/default.aspx?lIntNavId=7622

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Bron: Fotokaart firma Reil. Datering: 1985.
Bron: Fotokaart firma Reil
Siddeburen - Protestantse Kerk

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2012.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 18 May 2012.
Foto: Michiel van 't Einde