Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.

Foto: Piet Bron

Scheemda, Nederland (Groningen) - Oude Dorpskerk
Gemeente: Oldambt
Adres: Torenstraat 2, 9679 BP, Scheemda
Website: http://www.pgscheemda.nl/

Beschrijving nr.: 1001182.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3279.

Gebouwd door: Roelf Meijer (1874)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1874 Roelf Meijer  nieuwbouw
1939 Bertus Frans Bergmeijer  diverse werkzaamheden
1982 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie
1987 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie
1992 Mense Ruiter Orgelmakers  diverse werkzaamheden

  • In 1873/1874 bouwde Roelf Meijer een nieuw tweeklaviers orgel voor de Hervormde Kerk in Scheemda. Het oude orgel uit de zestiende eeuw nam hij in, en probeerde hij te verkopen. Uiteindelijk is de orgelkas in het Rijksmuseum in Amsterdam terechtgekomen, het binennwerk is verloren gegaan.
  • Het nieuwe orgel had oorspronkelijk elf stemmen en aangehangen pedaal. De windladen waren gemaakt door Willem Hardorff. Bij de bouw bleven vier plaatsen op de laden leeg: één op het Hoofdwerk en drie op het Bovenwerk. Op 1 november 1874 is het orgel in gebruik genomen.
  • De firma Bergmeijer reviseerde het orgel in 1938 en 1939, waarbij zij de Bourdon 16' opschoven tot een Bourdon 8'.
  • In de jaren 1982 en 1987 restaureerde Mense Ruiter het instrument. Hij herstelde de Bourdon 16' voor de tonen C tot d, maar plaatste op de discant van dezelfde sleep een Cornet IV sterk. De trekker werd zo geconstrueerd dat bij geheel getrokken stand enkel de Bourdon klinkt, maar bij half getrokken stand beide stemmen. Van het restant van de Bourdon-pijpen maakte Ruiter een Holpijp 8', die een plaats kreeg op de lege sleep. Het Bovenwerk vulde hij ook aan met drie stemmen, gemaakt naar voorbeelden uit het orgel van de Hervormde Kerk in Alblasserdam, een werkstuk van Meijer uit 1881. Adviseur bij de restauratie was Klaas Bolt. In 1992 verving Mense Ruiter het groot octaaf van de Trompet 8' door nieuw pijpwerk.
  • Het kerkgebouw is al geruime tijd buiten gebruik en wordt sindsdien beheerd door de Stichting Oude Groninger Kerken.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk6
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen16
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-e'''): Prestant 16', Bourdon 16' (C-d), Octaaf 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant), Trompet 8'.
Bovenwerk (C-e'''): Lieflijk Gedakt 8', Viola di Gamba 8', Salicet 4', Fluit Travers 4', Quintfluit 3', Gemshoorn 2', Tremulant.
Pedaal (C-g°): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De oorspronkelijke dispositie luidde volgens het contract:
    Manuaal I: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Trompet 8'.
    Manuaal II: Viola di Gamba 8', Lieflijk Gedakt 8', Viool Prestant 4'.
    Pedaal: Aangehangen.

  • De dispositie van het orgel luidde van 1939 tot 1982:
    Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 8', Octaaf 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Trompet 8'.
    Bovenwerk: Lieflijk Gedekt 8', Viola di Gamba 8', Salicionaal 4'.
    Pedaal: Aangehangen.

Literatuur
  • Orgelkalender 1966 : Gegevens, behorende bij de afbeeldingen. - In: Het Orgelblad, jrg. 8 nr. 11, november 1965.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Orgelbouwnieuws / Jan Jongepier [red]. - In: Het Orgel, jrg. 82 nr. 7/8, juli/augustus 1986.
  • Enkele losse gegevens over Roelf Meijer te Veendam / Cees. G.M. van Dam. - In: De Mixtuur, nr. 78, oktober 1994.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel III Oldambt/Westerwolde / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1996. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 18).
  • Het historische orgel in Nederland 1872 - 1878 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2005. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 10).
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).

Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Bron: Fotokaart GR 3279 (Stichting Orgel Centrum).
Bron: Fotokaart GR 3279 (Stichting Orgel Centrum)
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 4 June 2022.
Foto: Piet Bron