Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Willem IJdo. Datering: 23 July 2022.

Foto: Willem IJdo

Oudewater, Nederland (Utrecht) - Grote of Sint Michaëlskerk
Gemeente: Oudewater
Adres: Noorder Kerkstraat 1, 3421 DA, Oudewater

Beschrijving nr.: 1001136.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3460, GR3461 (Oude ets (reproductie)).

Gebouwd door: Kam & Van der Meulen (1840)
Het orgel bevat ouder materiaal: Vox Humana uit 1636 van Jan Morlet II, Orgelkas uit 1839 van Abraham Meere

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1840 Kam & Van der Meulen  nieuwbouw
1895 Bakker & Timmenga  restauratie
1967 Bakker & Timmenga  restauratie
1995 Bakker & Timmenga  restauratie

  • Het instrument in de Grote Kerk in Oudewater kent een opmerkelijke geschiedenis: Wander Beekes zou het oude orgel van de Nieuwe Kerk in Delft naar de Oudewater verhuizen. Dit instrument was in 1636 gemaakt door Jan Morlet (II). Het oude orgel van Oudewater uit 1645 werd gesloopt. Beekes stierf echter op 12 maart 1838 en het werk werd nu aan de firma Kam & Van der Meulen overgedragen. Al in 1821 had Abraham Meere twee ontwerptekeningen gemaakt voor een nieuw orgel in de kerk. Uiteindelijk kreeg Wander Beekes echter de opdracht. Een zoon van Beekes werkte als bediende bij Kam & Van der Meulen. De orgelkas is gemaakt door Kam & Van der Meulen naar een ontwerp van Wander Beekes. En mogelijk heeft Beekes de tekeningen van Meere gebruikt bij het ontwerp. Ze smolten al het pijpwerk van Morlet echter, met uitzondering van de Vox Humana 8', en bouwden een compleet nieuw binnenwerk. Het nieuwe orgel werd op 8 maart 1840 in gebruik genomen. Het werd gekeurd door de Rotterdamse organist Samuël de Lange.
  • Het orgel is in 1895 gerestaureerd door Bakker & Timmenga. Bij de restauratie van het kerkgebouw (1960-1967) is het gedemonteerd en opgeslagen. Een laatste restauratie vond plaats in 1995, wederom door Bakker & Timmenga. Op 5 april 1995 werd hij weer in gebruik genomen. In 1995 werd de dispositie aangepast door een Nasard 3' aan het Hoofdwerk toe te voegen. Om plaats te maken voor dit registers zijn de pijpen van de Prestant 4' verplaatst naar een kantsleep. Bakker & Timmenga voegden ook pijpwerk toe voor de tonen c°-b° van de Viola di Gamba.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk12
- Bovenwerk9
- Pedaal7
Totaal aantal stemmen28
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16' (discant), Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk (2'), Fagot 16', Trompet 8' - 1995.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8' (B/D), Quintadeen 8', Viola di Gamba 8' (from c°), Prestant 4', Fluit 4', Nasard 3' - 1995, Woudfluit 2', Carillon II sterk (discant), Vox Humana 8' - 1636, Tremulant.
Pedaal (C-d'): Gedekt 16', Prestant 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Klaroen 2'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
Speelhulpen: Afsluiters Hoofd- en Bovenwerk.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III-IV sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2'.
Cornet V sterk discant (Hoofdwerk) c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Carillon II sterk discant (Bovenwerk) c': 4' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Oudewater heeft 26 sprekende stemmen en is omstreeks 1850 door Kam, uit Rotterdam, geleverd. Het werk heeft twee klavieren en vrij pedaal.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Cornet 3 st., Fagot 16', Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 4', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Quintadeen 8', Fluit 4', Woudfluit 2', Carillon (disc.), Vox Humana 8'.
Pedaal: Prestant 8', Subbas 16', Octaaf 8' (= Gedekt 8'), Prestant 4', Bazuin 16', Trombone 8', Clarino 4'.
Stomme Registers: Koppelingen, Ventiel.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Orgels in Nederland / mr. A. Bouman. - Amsterdam: Allert de Lange, 1943. - (Heemschutserie ; 34).
  • Nederland... orgelland / mr. A. Bouman. - 3e geh.omgew.druk. - Leiden: Spruyt, Van Mantgem & De Does, 1964.
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 61 nr. 11, november 1965.
  • Bij de foto's. - In: Het Orgel, jrg. 62 nr. 11, november 1966.
  • Orgelkalender 1967 : Gegevens behorende bij de afbeeldingen. - In: Het Orgelblad, jrg. 9 nr. 11, november 1966.
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • Het orgel in de Hervormde Kerk te Oudewater : restauratieverslag / Jan Jongepier. - april 1995.
  • Reacties van lezers / C. van Butselaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 37 nr. 11, november 1995.
  • Het Kam & Van der Meulen-orgel in de Hervormde Kerk te Oudewater / Bart van Buitenen. - In: De Orgelvriend, jrg. 37 nr. 5, mei 1997.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
Opnamen
  • Gerben Mourik - St. Michaëlskerk - Oudewater / Gerben Mourik. - TURE 185005 (CD). - 2009. - Opgenomen op het hoofd- en het koororgel.
  • Adriaan C. Schuurman : Complete Organ Works : Volume 1 / Jan J. van den Berg, Gerben Mourik. - D.E. Versluis ACS1027 (dubbel-CD). - 2007. - Opgenomen in Gorinchem en Oudewater.
  • Orgelcultuur Lopikerwaard / Gerrit Christiaan de Gier. - Stichting Orgelcultuur Midden-Nederland (CD). - 2004. - Opgenomen in Oudewater, Jaarsveld, Lopik, Cabauw, Montfoort, Bensschop en IJsselstein.
  • Herman van Vliet : Orgel Hervormde Kerk Oudewater. - Festivo 072 (LP). - 1972.
Links http://www.gerbenmourik.nl/orgels/huidige-orgels/oudewater-grote-of-st.-michaelskerk-hoofdorgel.html
http://www.deum-fidentes.solcon.nl/orgelconcerten/
Overige bronnen
  • Bert Wisgerhof

Foto: Willem IJdo. Datering: 23 July 2022.
Foto: Willem IJdo
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 7 April 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 7 April 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 7 April 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 7 April 2011.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Willem IJdo. Datering: 20 July 2013.
Foto: Willem IJdo
Foto: Frans Sellies. Datering: 18 February 2009.
Foto: Frans Sellies