Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Dirco Oskam. Datering: 12 July 2013.

Foto: Dirco Oskam

Muiden, Nederland (Noord-Holland) - Grote- of Sint Nicolaaskerk
Gemeente: Gooise Meren
Adres: Kerkstraat 3, 1398 AJ, Muiden
Website: http://www.grotekerkmuiden.nl/

Beschrijving nr.: 1001080.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR0963.

Gebouwd door: Johannes Slegel (1661)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1661	Johannes Slegel		nieuwbouw
1733	Matthias Scholts		restauratie
1768	Deetlef Onderhorst		uitbreiding
1835	Hermanus Knipscheer (I)		restauratie
1854	Johan van Nieuwkerk		diverse werkzaamheden
1902	J. de Koff & Zoon		diverse werkzaamheden
1928	J. de Koff & Zoon		restauratie
1975	K.B. Blank & Zoon		restauratie
2010	Gebroeders Van Vulpen		restauratie

Het orgel in Muiden dateert vermoedelijk uit 1661. Er is geen zekerheid over wie de bouwer is. Lang is aangenomen dat dit Johannes Duyschot is geweest, maar er zijn aanwijzingen dat het Johannes Slegel is geweest. Het was oorspronkelijk een instrument met één manuaal. De luiken die aan de kas hebben gezeten zijn verdwenen. In 1733 is het grondig hersteld door Matthias Scholts uit Amsterdam. In 1768 werd het uitgebreid met een tweede klavier door Detlef Onderhorst. Op 13 april 1834 woedde er een brand onder het orgel. Gelukkig bleven kerk en orgel gespaard, maar een restauratie was wel nodig. Deze werd uitgevoerd door Knipscheer. Op 31 mei 1835 werd het weer in gebruik genomen. J. van Nieuwkerk repareerde het instrument in 1854. Daarna werd het geregeld onderhouden tot 1891.
Pas in 1902 werd er weer een bouwer bij het orgel gehaald: J. de Koff. Deze voerde reparaties uit, en bracht in de jaren 1926-1928 grote veranderingen aan: de kas is blank eiken gemaakt, de Mixtuur werd vervangen door een Viola di Gamba en de Dulciaan werd vernieuwd. In 1974/1975 voerde Blank een grote restauratie uit, waarbij herstel van de oorspronkelijke dispositie, met behoud van het tweede klavier uitgangspunt was. Het restauratieplan werd opgesteld door Lambert Erné. Tijdens de restauratie was Willem Talsma aangesteld als adviseur. Het orgel bevindt zich sindsdien weer in de toestand van 1835. De kleur van de orgelkas is thans donker eiken. In 2010 is het orgel opnieuw gerestaureerd, door de firma Van Vulpen. Adviseur bij de werkzaamhede was Peter van Dijk. Op 14 januari 2011 is het orgel weer in gebruik genomen met een bespeling door Peter van Dijk en Wim Diepenhorst.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	10
- Bovenwerk	8
- Pedaal	aangehangen
Totaal aantal stemmen	18
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 435 Hz
Temperatuur	Equal temperament
Winddruk	76 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f''', deling tussen b°/c'): Bourdon 16' (deling tussen d en dis) - 1762/1835, Prestant 8' - 1762/1975; discant dubbelkorig, Holpijp 8' - 1661/1835, Octaaf 4' - 1835, Roerfluit 4' - 18e eeuw, Quint 3' - 1835, Octaaf 2' - 1835, Cornet IV sterk (from c') - 1661/1835, Mixtuur III-IV sterk (B/D) - 1661/1835, Trompet 8' (deling tussen d en dis) - 1762/1835.
Bovenwerk (C-f''', deling tussen b°/c'): Principaal 8' (B/D), Holpijp 8' (B/D) - 1661/1835, Viola di Gamba 8' (from c') - 1835, Prestant 4' (B/D) - 1661/1835, Fluit 4' (B/D) - 1835, Octaaf 2' (B/D) - 1661/1835, Mixtuur III-IV sterk (B/D) - 1975, Dulciaan 8' (B/D) - 1975, Tremulant.
Pedaal (C-c'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel (B/D).
Speelhulpen: Tremulant.

Vulstem	Samenstelling
Mixtuur III-IV sterk (Hoofdwerk)	C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 4' - 2 2/3' - 2'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet IV sterk discant (Hoofdwerk)	c': 8' - 4' - 2 2/3' - 1 3/5'.
Mixtuur III-IV sterk (Bovenwerk)	C: 1' - 2/3' - 1/2'. c°: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.

Overige dispositiegegevens
Broekhuijzen (1855)	Het orgel in de kerk der hervormde gemeente aldaar (Muiden) is van oude datum, anno 1663, de oorspronkelijke maker niet bekend. In het jaar 1768 aanmerkelijk gerepareerd en toen met een bovenclavier vermeerderd door den orgelmaker Onderhorst. Weder hersteld in 1822 en toen voorzien van meerdere stemmen door L. van den Brink en Zonen, orgelmakers te Amsterdam. Later door J. Vool en H. Knipscheer nagezien en hersteld, beide orgelmakers te Amsterdam woonachtig. Door den zwaare brand van 1832 werd dit orgel zwaar beschadigd en onbruikbaar. H.H. kerkvoogden besloten toen dit orgel geheel te doen herstellen, doch te vergrooten [en] het oude, dat bruikbaar was, weder te gebruiken. Dezen arbeid werd opgedragen aan Hendrik Knipscheer, orgelmaker te Amsterdam, die hetzelve voldoende in het jaar 1835 voltooide en afleverde. Verkreeg toen 18 stemmen, twee handclavieren van 4 1/2 octaaf, aangehangen pedaal en vijf blaasbalgen. Bovenclavier: Prestant doorl. 8', Holpijp 8', Viol di Gamba 8' (discant), Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur 2-3 st., Dulciaan 8'. Onderclavier: Bourdon 16' (discant), Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Tertz 1 3/5', Cornet 4 st. (discant), Mixtuur 3-4 sterk, Trompet 8'. Koppelingen, afsluiting, tremulant, ventil.
Van 't Kruijs (1885)	Het Orgel in de Hervormde Kerk te Muiden heeft twee klavieren, aangehangen pedaal en 18 sprekende stemmen, is in 1835 door J.H. Knipscheer, uit Amsterdam, geleverd. Organist de Heer Van der Spar. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Cornet 4 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Viol. di. Gam. (disc.) 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Dulciaan 8'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Koppelingen, Afsluitingen, Ventiel, Tremulant.

Overige dispositiegegevens

Broekhuijzen (1855)

Het orgel in de kerk der hervormde gemeente aldaar (Muiden) is van oude datum, anno 1663, de oorspronkelijke maker niet bekend. In het jaar 1768 aanmerkelijk gerepareerd en toen met een bovenclavier vermeerderd door den orgelmaker Onderhorst. Weder hersteld in 1822 en toen voorzien van meerdere stemmen door L. van den Brink en Zonen, orgelmakers te Amsterdam. Later door J. Vool en H. Knipscheer nagezien en hersteld, beide orgelmakers te Amsterdam woonachtig. Door den zwaare brand van 1832 werd dit orgel zwaar beschadigd en onbruikbaar. H.H. kerkvoogden besloten toen dit orgel geheel te doen herstellen, doch te vergrooten [en] het oude, dat bruikbaar was, weder te gebruiken. Dezen arbeid werd opgedragen aan Hendrik Knipscheer, orgelmaker te Amsterdam, die hetzelve voldoende in het jaar 1835 voltooide en afleverde. Verkreeg toen 18 stemmen, twee handclavieren van 4 1/2 octaaf, aangehangen pedaal en vijf blaasbalgen.
Bovenclavier: Prestant doorl. 8', Holpijp 8', Viol di Gamba 8' (discant), Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur 2-3 st., Dulciaan 8'.
Onderclavier: Bourdon 16' (discant), Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2', Tertz 1 3/5', Cornet 4 st. (discant), Mixtuur 3-4 sterk, Trompet 8'.
Koppelingen, afsluiting, tremulant, ventil.

Van 't Kruijs (1885)

Het Orgel in de Hervormde Kerk te Muiden heeft twee klavieren, aangehangen pedaal en 18 sprekende stemmen, is in 1835 door J.H. Knipscheer, uit Amsterdam, geleverd.
Organist de Heer Van der Spar.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Cornet 4 st., Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Viol. di. Gam. (disc.) 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur 4 st., Dulciaan 8'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Koppelingen, Afsluitingen, Ventiel, Tremulant.

Literatuur	Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I. Muiden en haar middeleeuwse kerk / W.G.M. Cerutti; Koos Damman. - Muiden : Hervormde Kerkvoogdij, 1976. Het orgel in de Ned. Herv. Kerk te Muiden / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 72 nr. 11, november 1976. Orgels rond het IJsselmeer / Maarten Seybel, Aart Veldman. - Houten: Den Hertog B.V., 1984. Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996. Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1). Nieuws en berichten uit de orgelwereld : Restauratie orgel Muiden afgerond / Gerco Schaap [red.]. - In: De Orgelvriend, jrg. 53 nr. 1/2, januari/februari 2011.
Opnamen	Het historisch orgel in de St.Nicolaaskerk te Muiden / Koos Damman. - Muiden : Oresto Muiden (LP). - 1984.
Links	https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=4155

Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam	Foto: Dirco Oskam	Foto: Tjalling Roosjen	Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen	Foto: Tjalling Roosjen	Foto: Tjalling Roosjen	Bron: Orgelkaart GR 063 (SOC)	Foto: Collectie Kerken-in-Beeld Rijksuniversiteit Groningen	Foto: Tjalling Roosjen