Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde
Monnickendam, Nederland (Noord-Holland) - Grote- of Sint Nicolaaskerk
Gemeente: Waterland
Website: http://www.kerkpleinmonnickendam.nl/subindex.php?siteid=1
Beschrijving nr.: 1001077.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0102, GR1254 (Nieuwe editie). Fotokaart De Mixtuur nummer: G15.
Gebouwd door: Johann Michael Gerstenhauer (1780)
Het orgel bevat ouder materiaal: pijpwerk uit 1530 van Jan van Covelens, pijpwerk uit 1640 van Galtus Germer van Hagerbeer
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Prestant 16', Prestant 8', Roerfluit 8' - 1780/1974, Viola di Gamba 8', Quint 5 1/3' (discant) - 1530, Octaaf 4' - 1780 (negen pijpen uit 1530), Quint 2 2/3', Octaaf 2' - 1780/1530, Terts 1 3/5' (B/D) - 1530, Sifflet 1', Fournituur II sterk (8'+4') (discant) - 1530/1790, Quintina II sterk (2 2/3'+1 1/3') (bas) - 1530, Sesquialter II sterk (2 2/3'+1 3/5') (discant) - 1530, Cornet IV sterk (4') (discant) - 1780/1859, Mixtuur IV-V sterk (2') (B/D) - 1530, Trompet 16' (B/D) - 1780, Trompet 8' (B/D) - 1780, Tremulant - 1974; inliggend.
Bovenwerk (C-d'''): Bourdon 16' - 1530/1780, Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Baarpijp 8', Fluit Travers 8' (discant) - 1780, Octaaf 4' - 1780, Roerfluit 4' - 1640, Salicionaal 4' - 1974, Octaaf 2' - 1640, Gemshoorn 2' - 1780, Woudfluit 2' - 1974, Flageolet 1' - 1780, Sesquialter II sterk (2 2/3'+1 3/5') (discant) - 1640, Vox Humana 8' - 1780, Tremulant - 1974; opliggend.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1780, Octaaf 8' - 1530, Bazuin 16' - 1780, Trompet 8' - 1780.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Foto: Michiel van 't Einde
Monnickendam, Nederland (Noord-Holland) - Grote- of Sint Nicolaaskerk
Gemeente: Waterland
Website: http://www.kerkpleinmonnickendam.nl/subindex.php?siteid=1
Beschrijving nr.: 1001077.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0102, GR1254 (Nieuwe editie). Fotokaart De Mixtuur nummer: G15.
Gebouwd door: Johann Michael Gerstenhauer (1780)
Het orgel bevat ouder materiaal: pijpwerk uit 1530 van Jan van Covelens, pijpwerk uit 1640 van Galtus Germer van Hagerbeer
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1780 | Johann Michael Gerstenhauer | nieuwbouw | 1859 | Flaes & Brünjes | diverse werkzaamheden | 1927 | J. de Koff & Zoon | wijzigen dispositie | 1971 | J. de Koff & Zoon | restauratie | 1974 | firma D.A. Flentrop | restauratie | 2010 | Orgelmakerij Reil | restauratie |
- Omstreeks 1530 werd door Jan van Covelen of door Pieter de Swart het eerste orgel in de kerk gebouwd. Het instrument werd in 1639 ingrijpend verbouwd en gerestaureerd door Germer Galtussen van Hagerbeer. In 1774 vermelde Hess dit orgel in zijn boekje met dispositiën. In 1778 werd een nieuw orgel gebouwd, waarbij veel elementen uit het oude instrument behouden bleven, zoals de ornamentiek en veel pijpwerk. De kas is erg traditioneel, en grijpt terug op de gotiek. Lange tijd is gedacht de het een echte gotische kas betrof.
- Het orgel is in 1859 door Flaes & Brünjes gerestaureerd. Zij verhoogden de toonhoogte door het pijpwerk op te schuiven. De Koff wijzigde in 1926/1927 de dispositie: op het Hoofdwerk werd de Viola di Gamba vervangen door een Violon 8' en werd de Roerfluit 8' vervangen door een nieuw exemplaar met een engere mensuur. Van het Bovenwerk werden de Salicionaal 4' en de Woudfluit 2' vervangen door een Viola di Gamba 8' en een Vox Coelestis 8'.
- In 1961 brak de firma De Koff & Zoon het orgel af, in verband met de kerkrestauratie. De restauratie en herplaatsing van het orgel werd daarna ter hand genomen, maar door het faillisement van De Koff in 1971 nam Flentrop het werk over. Adviseur bij de werkzaamheden was dr. Maarten Vente. Bij de restauratie was men aanvankelijk van plan het pedaal uit te breiden met een tweede pedaallade met zes stemmen (Gedekt 8', Octaaf 4', Roerfluit 2', Ruispijp IV sterk, Schalmei 4' en Cincq 2'). Ook waren er plannen voor het verplaatsen van de klaviatuur, maar uiteindelijk is gekozen voor herstel van het orgel in de oorspronkelijke staat. Op 30 augustus 1974 is het orgel weer in gebruik genomen, na dertien jaar niet geklonken te hebben. Het werd hierbij bespeeld door dhr. S. Bak, organist van de kerk.
- Tijdens de restauratie van het grote orgel is tijdelijk gebruik gemaakt van een Quelhorst-orgel uit 1844, afkomstig uit de Hervormde Kerk te Krommenie, dat in het koor werd geplaatst. In 1969 is dit orgel verwijderd en daarna gesloopt. Vanaf 31 december 1972 tot aan de ingebruikname van het oude orgel in 1974 werd gebruik gemaakt van een klein orgel van Bakker & Timmenga, afkomstig uit de Gereformeerde Kerk te Sexbierum.
- In 2010 is de firma Reil gestart met groot onderhoud en een schoonmaakbeurt van het orgel. Op 24 december 2010 waren de werkzaamheden voltooid en kon het orgel weer bespeeld worden. De officiële heringebruikneming was echter pas op 27 en 28 mei 2011. Op 27 mei werd de geheel gerestaureerde kerk heropend, op 28 mei volgde een open dag met een orgelconcert door Wim Dijkstra.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 17 |
| - Bovenwerk | 15 |
| - Pedaal | 4 |
| Totaal aantal stemmen | 36 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 441,5 Hz |
| Temperatuur | Neidhardt II |
| Winddruk | 93 mm |
Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Prestant 16', Prestant 8', Roerfluit 8' - 1780/1974, Viola di Gamba 8', Quint 5 1/3' (discant) - 1530, Octaaf 4' - 1780 (negen pijpen uit 1530), Quint 2 2/3', Octaaf 2' - 1780/1530, Terts 1 3/5' (B/D) - 1530, Sifflet 1', Fournituur II sterk (8'+4') (discant) - 1530/1790, Quintina II sterk (2 2/3'+1 1/3') (bas) - 1530, Sesquialter II sterk (2 2/3'+1 3/5') (discant) - 1530, Cornet IV sterk (4') (discant) - 1780/1859, Mixtuur IV-V sterk (2') (B/D) - 1530, Trompet 16' (B/D) - 1780, Trompet 8' (B/D) - 1780, Tremulant - 1974; inliggend.
Bovenwerk (C-d'''): Bourdon 16' - 1530/1780, Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Baarpijp 8', Fluit Travers 8' (discant) - 1780, Octaaf 4' - 1780, Roerfluit 4' - 1640, Salicionaal 4' - 1974, Octaaf 2' - 1640, Gemshoorn 2' - 1780, Woudfluit 2' - 1974, Flageolet 1' - 1780, Sesquialter II sterk (2 2/3'+1 3/5') (discant) - 1640, Vox Humana 8' - 1780, Tremulant - 1974; opliggend.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1780, Octaaf 8' - 1530, Bazuin 16' - 1780, Trompet 8' - 1780.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur IV-V sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c°: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3'. c'': 8' - 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'. |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
| Links |
https://www.orgelnieuws.nl/orgel-grote-kerk-monnickendam-weer-in-gebruik/ |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |