Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde
Leeuwarden, Nederland (Fryslân) - Doopsgezinde Kerk
Gemeente: Leeuwarden
Adres: Wirdumerdijk 18, 8911 CD, Leeuwarden
Website: http://www.dgleeuwarden.org/
Beschrijving nr.: 1001020.
Gebouwd door: Johannes Stephanus Strümphler (1786)
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Prestant 16' (from g°), Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Prestant-Quint 2 2/3', Octaaf 2' - 1786/1991, Woudfuit 2', Cornet III sterk (from c°), Trompet 8' (B/D) - 1786/1858.
Bovenwerk (C-g'''): Roerfluit 8', Violon 8' - ca. 1865, Viool de Gambe 8', Salicet 4', Fluit d'Amour 4', Quintfluit 3' - 18de eeuw/1991, Speelfluit 2' - 1858, Carillon II sterk (discant) - 1991, Dulciaan 8' - 1991, Tremulant.
Pedaal (C-g'): Bourdon 16' - 1991; deels transmissie.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugweerk, Pedaal - Hoofdwerk / Pedaal - Rugwerk - keerkoppel.
Foto: Michiel van 't Einde
Leeuwarden, Nederland (Fryslân) - Doopsgezinde Kerk
Gemeente: Leeuwarden
Adres: Wirdumerdijk 18, 8911 CD, Leeuwarden
Website: http://www.dgleeuwarden.org/
Beschrijving nr.: 1001020.
Gebouwd door: Johannes Stephanus Strümphler (1786)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1786 | Johannes Stephanus Strümphler | nieuwbouw | 1813 | Albertus Johannes van Gruisen | overplaatsing | 1850 | L. van Dam & Zonen | ombouw | 1858 | L. van Dam & Zonen | uitbreiding | 1963 | Jan van der Bliek | diverse werkzaamheden | 1991 | Bakker & Timmenga | restauratie |
- In 1785-1786 bouwde Strümphler een nieuw orgel voor de Doopsgezinde Kerk "De Zon" in Amsterdam. Het was het tweede instrument dat hij aldaar bouwt voor een Doopsgezinde Kerk. Het orgel had bij oplevering twee manualen en aangehangen pedaal. Op 12 februari 1986 nam men het in gebruik. In 1801 werd de kerk gesloten, en het gebouw kreeg een civiele functie. Het orgel werd verplaatst naar de Doopsgezinde Kerk "De Toren", waar het op 17 januari 1802 in gebruik is genomen. Deze kerk werd weldra gesloten, waarna in 1813 een verhuizing naar Leeuwarden werd uitgevoerd door Albertus van Gruisen.
- In Leeuwarden werd het orgel in 1848 gewijzigd door Van Dam, waarbij vier nieuwe registers zijn toegevoegd. De kerk werd vlak hierna vergroot. Van Dam herplaatste het orgel in 1858 maar wijzigde zoveel aan opbouw en intonatie, dat het instrument een typisch Van Dam-orgel was geworden. Er werden nog verschillende kleinere wijzigingen uitgevoerd, onder andere in 1883 door Bakker & Timmenga en in 1911 door Van Dam. Bakker & Timmenga maakten in 1942 en 1943 een vrij pedaal. Ook werd de positie van de windladen, de klaviatuur en de mechaniek veranderd. De achterwand van de kas is bij deze verbouwing verwijderd. Een dringende restauratie bleek nodig, die opgedragen is aan Van der Bliek en uitgevoerd in de jaren 1961 tot 1963. Adviseur bij de werkzaamheden was dhr. A.P. Oosterhof. De intonatie van het orgel werd hierbij aan de smaak van de tijd aangepast. Het klankbeeld bleek echter niet overeen te stemmen met het karakter van Van Dam-orgels uit het midden van de negentiende eeuw. Toen in 1982 bleek dat een grondige restauratie opnieuw nodig was stelde Jan Jongepier een rapport op met als advies het orgel terug te brengen in de staat van 1858. Van Strümphler was te weinig materiaal bewaard gebleven. De restauratie werd in 1989-1991 uitgevoerd door Bakker & Timmenga onder advies van Jan Jongepier. Het vrij pedaal uit 1943 is vervallen, de achterwand is herplaatst, een Subbas 16' is geplaatst die op het pedaal zelfstandig is te gebruiken, voor het pedaal is een keuzekoppel (keerkoppel) gemaakt en tot slot is er een nieuwe opslaande Dulciaan 8' gemaakt, gekopieerd naar voorbeeld van de Fagot 16' uit de Grote Kerk in Enschede. Op 27 september 1991 nam men het orgel weer in gebruik.
Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
| 1786 | Amsterdam | Doopsgezinde Kerk "De Zon" |
| 1813 | Leeuwarden | Doopsgezinde Kerk |
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 11 |
| - Bovenwerk | 9 |
| - Pedaal | 1 |
| Totaal aantal stemmen | 21 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 435 Hz |
| Temperatuur | Equal temperament |
Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Prestant 16' (from g°), Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Prestant-Quint 2 2/3', Octaaf 2' - 1786/1991, Woudfuit 2', Cornet III sterk (from c°), Trompet 8' (B/D) - 1786/1858.
Bovenwerk (C-g'''): Roerfluit 8', Violon 8' - ca. 1865, Viool de Gambe 8', Salicet 4', Fluit d'Amour 4', Quintfluit 3' - 18de eeuw/1991, Speelfluit 2' - 1858, Carillon II sterk (discant) - 1991, Dulciaan 8' - 1991, Tremulant.
Pedaal (C-g'): Bourdon 16' - 1991; deels transmissie.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugweerk, Pedaal - Hoofdwerk / Pedaal - Rugwerk - keerkoppel.
| Vulstem | Samenstelling |
| Cornet III sterk (Hoofdwerk) | c°: 4' - 3 1/5. c': 5 1/3' - 4' - 3 1/5'. |
| Carillon II sterk (Bovenwerk) | c': 2' - 4/5'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Doopsgezinde Kerk te Leeuwarden is in 1813 geleverd en in 1858 vernieuwd door de firma Van Dam, uit Leeuwarden, heeft twee klaiveren, aangehangen pedaal en 20 sprekende stemmen. Organist de Heer H. van Belkum. Hoofdmanuaal: Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Prestantquint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2', Cornet 4 st., Trompet 8'. Bovenmanuaal: Violon 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 8', Salicet 4', Flûte Harmonique 4', Flûte d'Amour 4', Speelfluit 2', Carillon, Clarinet 8'. Aangehangen Pedaal. |
| Verschillende disposities |
|
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |