Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout
Kantens, Nederland (Groningen) - Vituskerk
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Kerkhofsweg 2, 9995 PL, Kantens
Website: http://www.pgksr.nl/
Beschrijving nr.: 1000992.
Groningen Orgelland nummer: 350. Fotokaart De Mixtuur nummer: A06.
Gebouwd door: Hendrick Huis en Johannes Huis (1660)
Technische gegevens
Dispositie
Manuaal (CDEFGA-c''', deling tussen e'/f'): Bordon 16' (B/D), Prestant 8' (B/D), Holpijp 8' (B/D), Octaave 4' (B/D), Quint 3' (B/D), Super Octave 2' (B/D), Sieffluijt 1 1/2' (B/D), Sexquialter II sterk (B/D), Mixtuir IV-VI sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
Rugpositief (2007) (CDEFGA-c'''): Quintadena 8', Fluijt 4', Prestant 2', Cimbel II sterk (1/2'), Regael 8'.
Pedaal (2007) (CDEFGA-c'): Aangehangen.
Koppelingen: Schuifkoppel - 2007.
Speelhulpen: Tremulant.
Foto: Janco Schout
Kantens, Nederland (Groningen) - Vituskerk
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Kerkhofsweg 2, 9995 PL, Kantens
Website: http://www.pgksr.nl/
Beschrijving nr.: 1000992.
Groningen Orgelland nummer: 350. Fotokaart De Mixtuur nummer: A06.
Gebouwd door: Hendrick Huis en Johannes Huis (1660)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1660 | Hendrick Huis | nieuwbouw | 1822 | Johannes Wilhelmus Timpe | ombouw | 1957 | Cor Edskes | restauratie | 1957 | Bernhardt Edskes | restauratie | 1986 | Jürgen Ahrend | 121 | reconstructie | 2007 | Hendrik Ahrend | 178 | reconstructie |
- Het orgel in Kantens is waarschijnlijk in twee fasen tot stand gekomen. In 1660 bouwden de gebroeders Huis een orgel met één klavier en aangehangen pedaal. De speeltafel bevond zich aan de achterzijde van het instrument. Rond 1670 breidde Johannes Huis het uit met een rugwerk. Omdat er echter maar weinig ruimte was werd de kas van het oude werk gehalveerd. Het rugwerk kwam op de plaats van de onderkant van de oude kas. Johannes maakte nieuwe klavieren aan de voorzijde van het orgel. Het instrument is in de achttiende eeuw onderhouden geweest bij onder andere Frans Caspar Schnitger.
- In 1817 werd de kerkpatroon van de Hervormde Kerk te Kantens failliet verklaard. Het gevolg hiervan was dat de kerk moest worden gesloten, en dat al het meubilair zou worden geveild. Het orgel is afgebroken en buiten de kerk tentoongesteld. Door een ingreep van Koning Willem I werd voorkomen dat de meubels definitief verkocht zouden worden. Het orgel verkeerde nu echter in slechte staat, en er was niet veel geld. J.W. Timpe kreeg de opdracht voor zo weinig mogelijk geld een bespeelbaar en redelijk bruikbaar orgel in elkaar te zetten. Timpe had nog twee windladen liggen, maar hij begon met het hoofdmanuaal. De nieuwe laden waren iets te groot voor het orgel, maar dit werd opgelost door aan de zijkanten de kas iets breder te maken. Het oude front bleef zo veel mogelijk behouden, maar Timpe maakte een nieuwe orgelkas. Er werd een nieuwe klaviatuur gemaakt met één manuaal. De oude windvoorziening werd gehandhaafd, evenals de oude frontpijpen.
- Na de start van een grote kerkrestauratie, in 1955, werd het orgel gedemonteerd en opgeslagen. Er volgden plannen voor een reconstructie van het originele instrument. Bij de restauratie van het kerkgebouw werd het oude balkon verwijderd, evenals de trap naar het orgel. De kerk werd voorzien van een gereconstrueerd gewelf, in plaats van het aanwezige tongewelf. Hierdoor werd de ruimte veel lager. De orgelkas werd geheel hersteld en gereconstrueerd. De door Timpe geplaatste stukken vurenhout werden door eikenhout vervangen. In 1957 werd de kerk weer in gebruik genomen. De orgelkas stond voorlopig leeg op de galerij. De frontpijpen werden in 1973 herplaatst. Het restauratiewerk was tot nu toe door Cor en Bernhardt Edskes uitgevoerd.
- Onder advies van Cor Edskes werd een restauratieplan voor het binnenwerk opgesteld. Met behulp van allerlei fragmenten en aanwijzingen in de kas en het pijpwerk werd de oorspronkelijke dispositie opgesteld. De indeling van het binnenwerk, de mechaniek, de windvoorziening en de plaats van klavieren en registertrekkers konden allemaal worden herleid. Het meeste pijpwerk dateerde nog uit 1660/1670. Alleen de Sifflet en de Trompet waren helemaal verdwenen. Jürgen Ahrend kreeg de opdracht voor de herbouw. Cor Edskes ontwierp veel van het binnenwerk. In 1986 werd het eerste deel opgeleverd: het gereconstrueerde Hoofdwerk. De klaviatuur was wel klaar voor twee manualen. Het orgel heeft geen pedaal. Het was nu nog wachten op de voltooiing van het rugpositief. Op 9 november 1986 presenteerde Wim van Beek het voltooide gedeelte van het orgel tijdens een speciale bijeenkomst. Het rugpositief is in 2007 door Jürgen Ahrend voltooid. De registersamenstelling van dit werk werd aan de hand van de opbouw van vergelijkbare instrumenten opgesteld. Ook werd in 2007 een aangehangen pedaal geplaatst en een manuaalkoppel. Op 20 oktober 2007 nam men het voltooide orgel in gebruik. Wim van Beek bespeelde het bij deze gelegenheid.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Manuaal | 10 |
| - Rugpositief | 5 |
| - Pedaal | aangehangen |
| Totaal aantal stemmen | 15 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 451 Hz |
| Temperatuur | Meantone |
Dispositie
Manuaal (CDEFGA-c''', deling tussen e'/f'): Bordon 16' (B/D), Prestant 8' (B/D), Holpijp 8' (B/D), Octaave 4' (B/D), Quint 3' (B/D), Super Octave 2' (B/D), Sieffluijt 1 1/2' (B/D), Sexquialter II sterk (B/D), Mixtuir IV-VI sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
Rugpositief (2007) (CDEFGA-c'''): Quintadena 8', Fluijt 4', Prestant 2', Cimbel II sterk (1/2'), Regael 8'.
Pedaal (2007) (CDEFGA-c'): Aangehangen.
Koppelingen: Schuifkoppel - 2007.
Speelhulpen: Tremulant.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuir IV-VI sterk (Manuaal) | C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. |
| Sexquialter II sterk (Manuaal) | C: 1 1/3' - 4/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'. |
| Cimbel II sterk (Rugpositief) | C: 1/2' - 1/3'. A: 2/3' - 1/2'. c°: 1' - 2/3'. a°: 1 1/3' - 1'. c': 2' - 1 1/3'. a': 2 2/3' - 2'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Verschillende disposities |
De dispositie ná de werkzaamheden van Timpe (1817): Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Octaaf 2, Mixtuur. Er was een lege sleep (voor een Trompet 8'). |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
| Links |
https://www.orgelshogeland.nl/?page_id=166 https://orgel.edskes.net/kerk_kantens.htm |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |